Pessinus

Pessinus neresidir?

1. Pessinus: Orta Anadolu’da kurulmuş antik kent. Sivrihisar yakınlarındaki Ballıhisar'da bulunmaktadır. 

Ankara-Eskişehir karayolunda, Sivrihisar kavşağının 14 km. güneyindedir.

Magna Mater ya da Kybele denen Frigya ana tanrıçasının en ünlü tapınım merkezi olarak ün yapmıştı.

Tanrıçayı simge­leyen siyah gök taşı hadım rahipler tarafından yönetilen Pessinus Tapınağı’nda bulunurdu.

Romalılar, II. Pön Savaşı sırasında, danıştıkları Sibyl kahini­nin söyledikleri üzerine bu taşı başkentlerine götürmüşlerdir.

Tapınak ve kent komşu devletlerin krallarından da itibar görür, yarı özerk bir statü içinde var­lığını sürdürürdü.

Dini öneminin yanı sıra Orta Anadolu ticaret yolları açısın­dan da önemli bir konumdaydı.

Önce Pergamon Krallığının, MÖ 1. yüzyılda ise Galatlar ve Roma Cumhuriyetinin egemenliğine girdi.

İmparatorluk döne­minde Galat Tolistobogian kabilesinin yaşadığı bir kentti.

Kentteki Kybele ta­pınımı Doğu Roma imparatoru Julianus’un MS 362’deki ziyaretine dek sürdü.

2. Pessinus (Ballıhisar) ören yeri: Ankara- Eskişehir karayolu üzerinde Sivrihisar yakınlarındaki Ballıhisar'da bulunmaktadır.

Pessinus, tanrıların anası Kibele olarak anılan tanrıçanın ünlü kutsal yerleşmesiyle birlikte “Rahipler Devleti” şeklindeki antik bir Frig yerleşmesiydi.

Ana Tanrıça'nın şekilsiz taştan yapılmış kült heykelinin (Baitylas) gökten indiğine inanılıyordu.

Kent, Bergamalılar'ın egemenliği altında kalmıştı, fakat Galatlar'ın saldırısına rağmen buradaki rahipler sınırlı bir özgürlüğe sahip olabilmişlerdi.

Kenti beş Frigyalı ve beş de Galat rahiple birlikte bir baş rahip yönetmişti.

MÖ. 204 yılında Roma senatosunun Pessinus'a elçiler gönderip Kibele'nin kült heykelini Roma'ya getirtmesi ve orada inşa ettirilen bir tapınağa bu heykelin yerleştirilmesiyle kent çok büyük bir üne kavuştu.

MÖ. 25 yılında Augustus, Galatia eyaletini kurunca, Pessinus Romalıların yönetimine geçmiştir.

Yapı çok ilginç bir plana sahiptir.

Dar kenarlarında altı, uzun kenarlarında on bir sütun bulunan peristasis (antik tapınağın etrafını çeviren sütun dizisine verilen ad) Hellen tapınağının değişik bir uygulamasını göstermektedir.

Yapıyla ilişkisi olan ve bir theatron (Antik Yunan tiyatrosunda seyircilerin oturduğu kısma verilen ad) işlevi gören gösterişli bir basamak sırası ortaya çıkarılmıştır. Bu nedenle Belçikalı araştırıcılar onu bir tiyatro-tapınak olarak tanımlamışlardır. Buna rağmen Ekrem Akurgal söz konusu basamakların Kibele kültü ile ilgili olduğunu düşünmektedir. Çünkü tapınağın yeraltı bölümü Aizonai Tapınağı'nda olduğu gibi buna işaret etmektedir.

Mimari süslemelerine göre tapınak MS. 1. yy'ın ilk yarısında yapılmıştır. Açık bir alanı üç yandan çeviren portiko (çatısı sütunlarla taşınan hol) kalıntıları buranın bir agora olarak düzenlendiği görünümünü vermektedir. Yapı, eski Anadolu kültürleriyle ilişkili Hellen tapınakları şeklinde batıya bakmaktadır.