Phaistos Diski: Faistos Diski

Phaistos Diski nedir? En gizemli arkeolojik eserler arasında sayılan Faistos Diski neler içermektedir? Girit hiyeroglifi nedir?

Phaistos Diski (Türkçe okunuşu ile Faistos Diski);  Girit'te arkeoloji kazıları gerçekleştiren İtalyan arkeolog ve epigrafiy Federico Halbherr bazı kaynaklara göre 1903 bazı kaynaklara göre 1908 yılında Minos Sarayında bulunan, yaklaşık 4000 yıllık olduğu tespit edilen üzerinde 42'si belirgin toplam 242 şekilden oluşan "bir tür yazı" olduğu tahmin edilen figürler bulunan kil tablettir. Pişmiş kilden üretilen tabletin çapı 15.7 cm, kalınlığı 2 cm'dir. Diskin her iki tarafı sarmal çekilde içeri doğru kıvrılan hiyeroglif şekilleriyle kaplıdır. Diskin üzerindeki yazı sistemi tektir ve benzerine henüz herhangi bir kazıda rastlanmamıştır. Diskin bugüne de bir benzerine daha rastlanmaması sahte olma olasılığını da gündeme getirdi. Diskin sahte olabileceği varsayımlarını tetikleyen unsur ise 1992 yılında Rusya'da, Kuzey Osetya Özerk Cumhuriyeti'nin başkenti Vladikavkaz kentinde yakalanan diskin saht olduğu anlaşılan bir kopyası oldu.

Arkeologlar bu gizemli tableti Minos Sarayının kuzeydoğu tarafındaki bloklarından birinin bodrum ka­tında, Lineer A ile yazılmış bir kil tablet ve neopalatial döneme (M.Ö: 1700-1600) tarihlenen çömlek parçalarıyla birlikte buldu. Lineer A gibi daha gelişmiş bir yazı sisteminin yanındaki diskin üzerindeki hiyeroglif biçimli yazı sistemi arkeologlar için şaşırtıcıydı. Arkeolojik kıyaslamalar ve tarihlendirme çalışmaları ile diskin M.Ö. 1700'den daha önce üretildiği anlaşıldı.

Diskin üzerindeki figürlerin oluşturduğuna inanılan yazı sistemi, Girit hiyeroglifi olarak adlandırıldı. Yazılar, ıslak kilin üzerine sert bir şekille yazılarak, daha sonra pişirilerek sertleştirilmişti. Diskin üzerinde sembollerden bazıları hafifçe sağındaki sembolün üstüne eğilmiş durumdadır. Bu özellik diskteki şekillerinlerin sağdan sola doğru dizdiğine yorumlanmaktadır.

Koşan adamlar, tüyden taçları olan kafalar, kadınlar, çocuklar, hayvanlar, kuşlar, böcekler, aletler, silahlar ve bitkiler içeren Phaistos Diski üzerindeki bazı figürlerin yay, ok, köle kavramlarını işaret ettiği savunulsa da özellikle eğik biçimli figürlerin dili çok uzun süre çözülemedi.

Phaistos Diski çözüldü iddiası

Dilbilimci Dr. Gareth Owens, 2018 yılında diskin üzerindeki yazının yüzde 99’unu çözebildiklerini açıkladı. Girit Üniversitesi'nde Oxford Üniversitesinden Prof. John Coleman ile birlikte çalışarak yazı dilini Linear B ses değerleri ile diski okuyabildiklerini, karşılaştırmalı dilbilim yardımıyla yani Hint-Avrupa dil ailesinden gelen göreli dillerle karşılaştırdıklarını belirtti. Ancak okuyabilmelerinin henüz okuduklarını anlayabildikleri anlamına gelmediğini de sözlerine ekledi. Owens'e göre bir metni ya da figürü okuyabilmek, ne anlama geldiğini algılamakla aynı şey değil. Örneğin Kiril Alfabesi'ni okuyor olabilirsiniz ama Kiril'i okuyabilmeniz, bu alfabe ile yazılan Rusça ve Ukraynaca gibi dilleri biliyorsunuz anlamına gelmiyor.

Owens, Phaistos Diski’nin, Minos dilini kaydenen Minos alfabesiyle yazıldığını savunuyor. Üstelik disk üzerinde yer alan hecelerin seslerini insanların duymasını istediği için kayıt altına aldığını beliterek., Minos dilinin ölü bir dil olmadığını halen günümüzde bazı kelimelerin kullanıldığına dikkat çekiyordu.

arkeolojikhaber.com