Pompeius

Pompeius kimdir?

1. Pompeius:  (Gnaeus Pompeius Magnus, Büyük Pompeius) MÖ 106-48. Romalı devlet adamı ve komutan. Roma Cumhuriyetinin son dönemlerinin önde gelen siyasi kişiliklerden biridir.

MÖ 80’lerde babası ile birlikte Sulla’nın emrindeki birliklerde görev aldı. Gösterdiği başarılardan dolayı Sulla ona ‘Büyük (magnus)’ unvanını verdi (bu lakabı kullanmasında Büyük İskender’e öykünmesinin de payı vardır). MÖ 70’te Marcus Licinius Crassus ile birlikte konsül seçildi. MÖ 67’de Akdeniz’de­ki korsan faaliyetlerine son vermekle görevlendirildi. Üç aylık başarılı bir se­ferden sonra Kilikia, Bithynia ve Pontos eyaletleri onun yönetimine veril­di. Mithradates VI’ya karşı kazandığı başarıdan sonra Suriye ve Yahuda eyaletlerinde idari düzenlemeler yaptı. MÖ 60’da Iulius  Caesar ve M. Licini­us Crassus’la birlikte birinci triumvir’i (üçlü yönetim) kurdu, Caesar’ın kızı Iulia ile evlendi (MS 59). Aynı üçlü MÖ 56’da aralarındaki işbirliğini yeni­ledi. MÖ 55’te Crassus ile birlikte konsül oldu ve Ispanya’nın yönetimini al­dı. MÖ 54’te Iulia’nın, MÖ 53’te Crassus’un ölümünden sonra Caesar ile ara­sı açıldı. Caesar Galya Savaşı’nda komuta ettiği birlikleri ile Roma’ya girerek iç savaşı başlatınca (Caesar-Pompeius İç Savaşı) Pompeius kontrolünde ye­terli askeri olmadığı için Makedonya’ya çekildi. Dyrrachium’daki ilk çarpış­mada Caesar’ı püskürttü ancak Pharsalos Çarpışması’nda yenildi (MÖ 48) ve Mısır’a kaçtı. Karaya çıktığı sırada bıçaklanarak öldürüldü. Plutarkhos onun doğum günü ile aynı gün öldürüldüğünü yazar. Caesar’ın İskenderiye’ye vardıktan sonra Pompeius’un kesik başı ona verildiğin­de ağladığı söylenir. Cicero onun karakterine ve icraatlerına hayranlığını açıkça belirtmiştir.

2. Pompeius Trogus: MÖ 1. yy.  Romalı tarihçi, aynı zamanda ansiklopedi yazarı.

Yaşadığı çağ olan  Augustus çağında Roma devleti tarihini yazmak gözde bir konuydu. Pompeius bu akıma uymamış, Makedonya devletinin ta­rihini yazmıştır. En önemli eseri Philippus Tarihi (Historiae Philippicae) adlı dünya tarihidir. Antik Yakın Doğu ve Yunanistan’ın tarihiyle başlayıp Make­donya ve Hellenistik krallıkların Roma karşısında yenilgilerine kadar geçen süreyi anlatan bu eser, Yunanistan’ın artık önemini yitirdiği Hellenistik Dö­nemde Doğu Akdeniz ve yöresindeki ülkelerle ilgili bilgi edinmemize yara­yan çok az kaynaktan birisidir.