Poseidon veya Neptunus

Poseidon veya Neptunus kimdir?

1. Poseidon: Denizlerin, suların tanrısı: en eski tanrılardan biri.

Latince:  Neptunus 

Dor'ların göçlerinden önce Peloponnesos ile Boiotia'da saygı tapkı görürdü. Poseidon, üç dişlisiyle denizleri allak bullak eder, karaları sarsar, depremler yollardı. Bunun için, Poseidon'a Enosikhthon ile Gaieokhos (yerin altında yürüyen) da denir.

Poseidon, atların da tanrısıydı (bu niteliğine Homeros'ta rastlanmaz), en eski efsanelerde sık sık at şeklinde tasvir
edilir. Şerefine tertiplenen araba yarışları içinde, Korinthos'ta yapılan İsthmia yarışları en meşhurlarıdır. Atina'daki Erekhteion'da, Poseidon'la Athena arasındaki yarışın izleri görülür:

Poseidon, üç dişli asasını vurunca kayada koca bir yarık açılmıştı. Denizci İonia'lılar, denizlerin tanrısına, özellikle, balıkçılığın koruyucusu, piri diye saygı-tapkı gösterirler. şerefine Panionia şenliklerini kutlarlardı.

Yüceliğine uygun bir şekilde, Zeus'un kardeşi olan Poseidon, Amphitrite ile evlenmişti; Amphitrite deniz dibi tanrıçasıdır. Bütün deniz yaratıkları (Nereid'ler, Triton'lar), Poseidon'un maiyetini teşkil ederler.

Poseidon'un oğullarından biri Amykos'tur. Bebryk'lerin kıralıydı. Ülkesinin kıyılarına gelen yabancıları yumruk döğüşüne zorlar, yenilenleri öldürürdü.

Argonautlar, Bebryk'ler iline geldiklerinde Amykos, Polydeukes'e yenildi, artık tehlikesiz bir hale geldi. Poseidon'un bir diğer oğlu Kyknos'tu: Akhilleus onu Troya önünde öldürdü.

Neptunus: Roma inanç sisteminde deniz tanrısı. Yunan tanrısı Poseidon ile özdeşleştirilmiştir. Su üstünde yolculuk yapanların, denizcilerin ve deniz sa­vaşlarının da koruyucusu sayılmıştır. 23 temmuzda, suyun en kıt olduğu za­manda yapılan ve Neptunalia denen şenliklerinde pişirilmiş sakatat parçaları suya atılırdı. Poseidon gibi, ucu üç çatallı mızrak ve bir yunusla birlikte be­timlenir. Vergilius’un Aeneis destanında şiddetli rüzgarlar yüzünden denizde zor günler geçiren ‘Troialılara yardım eder.

2. Poseidon: Yunan inanç sisteminde deniz ve su tanrısı. Rhea’nın oğlu, Zeus’la Hades’in kardeşidir. Aynı zamanda depremler tanrısı da olan Poseidon’un atlarla ve at yarışlarıyla da yakın bağlantısı vardı. Kanatlı at Pegasos onun oğluydu. Eşi ise bir deniz yaratığı olan Amphitrite idi. Troia Savaşı’nda Akhaları desteklemesine rağmen Odysseus’a dönüş yolculu­ğunda türlü zorluklar çıkarır, zira Odysseus’un mücadele ettiği tek gözlü canavar Kiklop’un babasıdır. Simgeleri üç çatallı mızrak, yunus ve orkinostu. Sanat eserlerinde sakallı, ciddi bir erkek şeklinde tasvir edilir. Ro­malılar onu Neptunus’la özdeşleştirdiler. Herodotos’a göre Mısırlılar Poseidon’un adını bilmezler. “...gerçekten Libya’dan başka hiçbir halkta baştan beri Poseidon adı yoktur...” Denizcilerin ve balık­çıların koruyucusuydu, bu yüzden antik çağda sahil kentlerinde Poseidon adına pek çok tapınak yapılmıştır. En bilinen tapınakları Tsthmia, Sounion (Attika’da yer alır) ve Tainaron’dadır. Athena ile Atina’nın koruyucu tanrısı olmak için yarışa girer ancak kaybeder. Isthmia’da adına kutlanan festivalde çeşitli atletizm yarışları yapılırdı.

3. Poseidon: Olymposlu tanrılar arasın­da denizi simgeleyen ve denizin mutlak hâkimi sayılan Poseidon Homeros destanlarında Poseidaon diye anılır.  

Potidan'dan tü­reme bu ad başka Hint-Avrupa dillerindeki biçimiyle karşılaştı­ rılacak olursa, "denizin efendi­si" anlamına gelir.

Theogonia'da Poseidon, Kronos'la Rheia'nın oğlu olarak gösterilir.

Kronos öbür çocukları gibi Poseidon'u da doğar doğmaz yutar, sonra Zeus'un anası Rheia'nın yardımıy­la kaçırılıp babasına öbür kardeşlerini kusturunca Poseidon'a da deniz egemenliğini verir.

Poseidon sonra Amphitrite ile evlenir ve Triton'u üretir.

Des­tanlarda Poseidon'a verilen sıfat "Enosigaios", yani yeri sarsan, titretendir.

Poseidon elinde tuttu­ğu üçlü yabayla yalnız dalgalan kabartıp denizi altüst etmekle kalmaz, toprakları da çepeçevre sarar. Güçlü bir tanrıdır, Zeus'la boy eiçüşmekten çekinmez, onun buyruklarına baş eğmekten hoşlanmadığı gibi, öbür tanrılar­la birlik olup tanrılar babasını zincire vurmaya bile kalkışmış­tır.  

Troya Savaşı'nda keyfine göre kimi zaman Akhaları, kimi zaman Troyalılan tu­tar. Poseidon Odysseus'a karşı dinmez bir kin besler. Bunun nedeni de oğlu Polyphemos'un tek gözünü kör etmesidir. Yüzü Yanıklar'dan dönüşünde deniz tanrısı Odysseus'u bir sal üstün­ de görür, kendi kendine öfkeli öfkeli konuştuktan sonra eyleme geçer. 

Böyle dedi, yiğit bulutları üst üste

bir anda allak bullak etti denizi,

üçlü yabasını tutuyordu elinde,

salıverdi çeşitli yellerin kasırgasını tekmil, 

toprağı, denizi kapladı bulutlarla, 

karanlık boşandı göklerden,


Euros'la Notos ve uluyan Zephyros,

ve koca dalgalarla açık gökten kopan Boreas

estiler dört bir yandan boğuşa boğuşa. 

Zeus'un buyruğuyla Odysseus'un İthake'ye dönmesini önleyemeyince, bu kez onu kurtaran Phaiaklar üstüne yağdırır öfkesini.

Adının geçtiği başlıca efsa­neler şunlardır:

Apollonla birlik­te Troya surunun yapılmasını üze­rine alılr, Laomedon sözleşilen üc­reti ödemeyince denizden bir ca­navar salar kıyılara. Laokoon'un Ölümüne de gene bir deniz canavarı sebep olur.

Poseidon yakın­larının ya da tuttuğu kimselerin yakarmalarını dinler ve dileklerini hiç şaşmadan gerçekleştirir. 

Birçok şehirlerin koruyucusu olmak için başka tanrılarla ya­rışmaya girdiği ve çokluk onlara yenildiği görülür.

Örneğin Ati­na halkı Poseidon'un tuzlu gölü yerine Athena'nın zeytin ağacını seçer.

Poseidon'un aşkları da efsane konusu olmuştur. Asıl karısı Amphitrite ile denizin altındaki sarayda -ki bu saray Ege kıyı­larında imroz ya da Tenedos'un dip yarlarında bilinir- rahat bir ömür sürer. Ne var ki ürettiği döller hep dev, azman ya da yamyamdır.

Amphitrite'den çocuğu olmamıştır.