Prof. Dr. İlber Ortaylı: İki dünyayı da tanıyan entelektüelimiz yok
Tarihçi Prof. Dr. İlber Ortaylı, İstanbul Kültür ve Turizm Müdürlüğü tarafından Topkapı Sarayı Konferans Salonu'nda Cumhuriyet'in kuruluşunun 95. yıl dönümü dolayısıyla gerçekleştirilen İmparatorluktan Cumhuriyete konferansında konuştu.
Tarihçi Prof. Dr. İlber Ortaylı, hem Doğu'yu hem de Batı'yı bilen entelektüel sınıfın savaşlarda kaybedildiğini ve bu açığın halen telafi edilemediği belirterek, "Doktorumuz, mühendisimiz, muhasebecimiz, eczacımız var ama bu iki dünyayı da tanıyan entelektüelimiz yok." dedi.
İstanbul'daki tarihi eserler ancak turist olarak gezilebilirdi
Çanakkale Savaşı'nda çok ağır kayıplar verildiğini, bu tip bir vatan savunmasının Birinci Dünya Savaşı'nda pek çok millet tarafından yapılamadığını vurgulayan Ortaylı, Britanya'nın İstanbul'u 1918 değil de 1914-1915 yıllarında işgal etmiş olması durumunda İstanbul'un halen İngiltere'nin elinde olabileceği ihtimaline değindi. "Böyle bir durumda olunsaydı İstanbul'daki tarihi eserler ancak turist olarak gezilebilirdi" diyen Ortaylı, şunları söyledi:
"Halbuki İstanbul'a 1918'de girdiklerinde iş değişti. Yine koca koca zırhlılarla girdiler ama kazandıkları bir Pirus zaferiydi, tükenmişlerdi. İngiltere yerli Rumlara ve Yunanistan'a güveniyordu. Fransızlarsa güneyde yaptıkları gibi Ermenileri jandarma olarak tutmuşlardır, tabi bunlar tükenmiş kuvvetler."
Britanyalı bir bürokratın Türkiye'nin genç bir diplomatına "Türkiye zenginliğinin farkında değil" dediğini aktaran Ortaylı, İstanbul'u 1918'de işgal eden İngiltere'nin durumuna ilişkin, şunları kaydetti:
"İngiltere tükenmişti, 4 sene harp ediyorsun, para sistemi çökmüş, banka sistemi çökmüş, böyle bir dünyanın ortasında Türkiye çok akıllıca yeniden bir mücadelenin içine girdi ve devam etti. Bu hiç de kolay bir şey değil."
Kaybedilen en önemli unsurun yedek subay sınıfı
İlber Ortaylı, dönemin savaşlarında kaybedilen en önemli unsurun yedek subay sınıfı olduğunu ve farklı kesimlerden insanların yer aldığı bu sınıfın telafisinin çok zaman aldığını söyledi.
Ortaylı, tarihçi Yılmaz Öztuna'nın 'Doğu'yu ve Batı'yı bilen entelektüel sınıfın kaybedildiği' görüşünü anımsatarak, buna katıldığını söyledi.
Hem Doğu'yu hem de Batı'yı bilen entelektüel sınıfın savaşlarda kaybedildiğini ve bunun halen telafi edilemediğini söyleyen Ortaylı, "Doktorumuz, mühendisimiz, muhasebecimiz, eczacımız var ama bu iki dünyayı da tanıyan entelektüelimiz yok." dedi.
Türkiye'nin hem Doğu'yu hem de Batı'yı tanıyan bu entelektüel sınıfın oluşmasını sağlamak zorunda olduğunun altını çizen Ortaylı, "Bu temenniyle mukaddes Cumhuriyetimizin bir yıl dönümünü daha kutluyorum." diye konuştu.
Etkinliğe İstanbul Kültür ve Turizm Müdürü Coşkun Yılmaz, Topkapı Sarayı Müzesi Başkanı Prof. Dr. Mustafa Sabri Küçükaşçı'nın yanı sıra akademisyen, öğrenci ve tarih meraklıları katıldı.
Ahmet Esad Şani- AA