Quaestor

Quaestor nedir?

I. Quaestor:

1. Antik Roma’da, İmparatorluk döneminde yargıç.

2. Antik Roma’da Cumhuriyet döneminde, vergilerin toplanması, sikkelerin basılması, aylıkların dağıtılması ve hazinenin denetlenmesi gibi görevleri bulunan, bir yıllığına atanmış yüksek dereceli mali memur.

Yasalara göre 24 yaşından önce kimse quaestor olamazdı.

II. Quaestor: Roma'da maliye ve ceza işlerine bakan yönetici.

Krallık döneminde krallar, cinayet davalarına bakmak üzere yargı yetkisine sahip quaestorlar (quaestor patricidii) atarlardı.

MÖ 509'da cumhuriyete geçişle birlikte, önceleri praetor adı verilen iki konsülün her biri, kamu hâzinesinden sorumlu olmak üzere birer quaestor atamaya başladı.

MÖ 447'de iki quaestorların her yıl trübus meclisine geçilmesi kuralı benimsendi. Zamanla quaestorluk yükselmek isteyen gençlerin elde etmeye çalıştığı ilk kamu görevi durumuna geldi. Aynı yüzyılın sonlarında pleblere de bu göreve seçilme hakkı tarandı ve quaestor sayısı dörde çıkarıldı. Bunlardan ikisi konsüller savaş alanındayken iaşe hizmetlerini görüyor, öteki ikisi ise Roma'da kalarak hâzinenin mali işlerine bakıyordu.

Roma'nın İtalya'da yayıldığı dönemlerde fethedilen topraklarda vergi ve asker toplamak üzere dört quaestorluk daha oluşturuldu. Her eyalet valisi de iaşeyle vergi toplamayla görevli birer quaestor atamaya başladı.

Eyaletlerde quaestorları bazen askeri işlevler de yükleniyordu. MÖ 2. yüzyılda quaestorluk için cilt yaş sının 28 olarak belirlendi. Görev süresi sona eren quaestorlar genellikle senatoya girerdi. Sulla'nın MÖ 82'de diktatör olmasından sonra, yaş sının 30'a çıkanldı; quaestorların senatoya girmeleri kural oldu ve quaestor sayısı 20'ye çıkanldı.

Caesar MÖ 43'te bu sayıyı 40'a çıkardıysa da Augustus yeniden 20'ye indirdi ve quaestorların yetki ve sorumluluklarını azalttı.

Quaes torların mali sorumlulukları zamanla imparatorluk görevlilerine geçti.

MS 4. yüzyıla gelindiğinde quaestorluk yalnızca onursal bir nitelik taşıyordu.