Sakarya'nın tarihi camileri
Sakarya'da Osmanlı döneminin mimari zarafetini yansıtan tarihi camiler, geçmişteki deprem felaketlerine rağmen asırlardır ayakta kalarak Müslümanlara kapılarını açıyor.
Şehrin çeşitli bölgelerinde yüzyıllar önce inşa edilen Şeyh Muslihiddin, Ağa, Orhan Gazi, Yunus Paşa ve Rüstem Paşa camileri, 1943, 1964 ve 1999'daki depremleri yıkılmadan atlattı.
Orhan Gazi'nin buyruğu üzerine 1323'te Adapazarı'nda inşa edilen ve doğal afetlerin yol açtığı zararlar sebebiyle zaman içerisinde çeşitli onarımlardan geçirilen Orhan Gazi Camisi, 2020'de aslına uygun şekilde yenilenerek ibadete açıldı.
Kesme taştan yapılan dikdörtgen planlı caminin Marmara Depremi'nde yıkılan ve yeniden yapılan minaresi aslına uygun olarak taştan minare şekliyle tekrar inşa edildi.
Çalışmalar kapsamında neşter yardımıyla tahta ve duvarlarda kazı çalışması yürüten restoratörler, eski dönemlere ait altın varak ve kalem işlerine rastladı. Cami, yaklaşık 15 aylık çalışmanın ardından aslına uygun şekilde yeniledi.
- Çivisiz cami gelecek nesillere aktarılıyor
Kaynarca ilçesindeki Büyük Kaynarca köyünde Sultan 2. Beyazıt tarafından 1486'da inşa ettirilen Şeyh Muslihiddin Camisi, adını mimarı Kıssahan El Hac Muslihiddin'den aldı.
Metal çivi kullanılmadan, iç içe geçirilen ahşaplar ve tahta çivilerin kullanıldığı çantı tekniğiyle yapılan cami, ilk kez 19'uncu yüzyılın ilk çeyreğinde restore edildi.
Bakımsızlık nedeniyle 1996'da ibadete kapatılan cami, 1999'daki Marmara Depremi'nde minaresinin yıkılmasıyla kullanılamaz hale geldi. Tamamen ahşap olan ve 2010'da restore edilen cami, cuma namazları ve önemli günlerde Müslümanların ibadetine açılıyor.
Adını Sakarya'da 1774'te şehit düşen Alemdar Mustafa Ağa'dan alan Ağa Cami de 1870'de sade Osmanlı mimarisiyle inşa edildi.
Dışı kerpiç ve tuğladan, temeli taştan yapılan Adapazarı ilçesindeki ibadethane, Vakıflar Genel Müdürlüğü izniyle restorasyonu tamamlanarak 2014'te hizmete açıldı.
Yavuz Sultan Selim'in Mısır seferi sırasında Vezir-i Azam Yunus Paşa'ya talimatı üzerine 1517 yılında Mimar Sinan tarafından yaptırılan Yunus Paşa Camisi, kubbesi kurşun kaplı olduğu için halk arasında Kurşunlu Cami olarak anılıyor.
Cami, kesme taşlardan kare plan üzerine, alttan ısıtma sistemiyle inşa edilmiş olmasıyla öne çıkıyor. Dört mermer sütunla desteklenen camide bulunan hat yazıları, Taraklılı merhum hattat hafız Saim Özel tarafından kaleme alındı.
- Sakarya'da Mimar Sinan eseri cami
Kanuni Sultan Süleyman'ın sadrazamlığını yapan Rüstem Paşa'nın adını taşıyan cami, 1550-1560 yıllarında Mimar Sinan tarafından yapıldı.
Mimar Sinan'ın, Sadrazam Rüstem Paşa için Sapanca'da inşa ettirdiği, cami, imaret, hamam ve kervansaraydan oluşan külliye, zarar görmesi nedeniyle 1734'te ikinci defa inşa edildi.
Üzeri ahşap çatı ve kiremitle örtülü Rüstempaşa Camisi, 2017'de restorasyonun ardından yeniden ibadete açıldı.
AA Emre Ayvaz