Saman saklayarak yapılan tarihi Atlas Han, restorasyon bekliyor

Yapılış tarihi tam olarak bilinmeyen, 800 yüzyıllık olduğu tahmin edilen Karaman'ın Ayrancı ilçesindeki Selçuklu mimarisinin özelliklerini barındıran tarihi Atlas Han, şehir efsanesine göre 'sakla samanı gelir zamanı' deyiminin doğduğu yer.

Ayrancı ilçesine bağlı Höyükburun köyü sınırları içerisindeki Atlas Han'ın yapımında kullanılan, Bizans ve Roma yerleşkelerindeki binalardan getirilen devşirme taşlar dikkati çekiyor. Hanın duvarlarındaki büyük taşlar ve sütun kaideleri görenlerin ilgisini çekiyor.

Ayrancı Belediye Başkanı Yüksel Büyükkarcı, AA muhabirine yaptığı açıklamada, Atlas Han'ın bölgedeki ayakta kalan ender tarihi eserlerden biri olduğunu söyledi.

Selçukluların han kültürünü bildiklerini ifade eden Büyükkarcı, "O zamanlarda ticaretin en önemli halkalarından biri hanlardı. Mersin'den Niğde, Aksaray, Kayseri'ye en kısa ve güvenli yol, bu güzergahtan geçiyor. Atlas Han da bu yolun üzerinde inşa edilmiş. Toroslardan ovaya indikten sonraki ilk ve tek han burası. Bu yol, İpek Yolu'na bağlanıyor." diye konuştu.

- Hanın taşları inşaatlarda kullanılmış

Büyükkarcı, yüzlerce yıl insanlara hizmet eden bu hanın her şeye rağmen ayakta durmak için direndiğine işaret ederek, şöyle devam etti: "Han, civardaki ören yerlerinden getirilen kesme taşlarla yapılmış. Muntazam bir yapısı var. Taşların üzerinde çeşitli işaretler, simgeler bulunuyor. Maalesef, defineciler burayı mesken tutmuş. Yapıda üzerinde bir simge olan taşın etrafını kazmışlar. Bu işaretleri kırmaya çalışmışlar. Hanın içinde belki bir metre kalınlığında hayvan pisliği var, çevresi ağıl. Köylüler belli zamanlarında hayvanlarını konaklatmış. Tavanın belli bir bölümü yıkılmış. Bazı taşlarda götürülerek ev yapımında kullanılmış."

- "Burayı böyle gördükçe içimiz acıyor"

Tarihi hanın restore edilmesinin gerekliliğine dikkati çeken Büyükkarcı, şunları kaydetti: "İnşallah restorasyon çalışması başlatılır. Han da bölgenin tarihine ışık tutacak bulgulara ulaşılacağına inanıyorum. 'Büyük bir taştaki motif ne anlatıyor, bu taş buraya nereden geldi ve bu taşın getirildiği yerde nasıl bir tarih var' sorularına cevap alınabilir. Bölgede burada kullanılan taşlarla aynı özellikte traverten yatakları var. Oradan elde edilecek malzeme ve çevresinde yapılacak kazılardan çıkarılan malzemelerle aslına uygun olarak restore yapılabilir. Han kötü durumda, kendi başına ayakta kalmaya çalışıyor. Burayı böyle gördükçe içimiz acıyor. Bir an önce bölge turizmine kazandırılması lazım."

Şehir efsanelerine göre hanın yapılış hikayesi "Sakla samanı" deyimine dayanıyor

Büyükkarcı, Atlas Han'ın yapılışıyla ilgili ilginç bir hikayesi olduğuna da değinerek, "O dönemde buralarda bir bolluk olmuş. Herkes sapı samanını yakarak yok ederken yaşlı bir kadın bunları saklamış. Belli bir süre sonra kıtlık olmuş. Bu kadının sakladıkları değer kazanmış ve samanı satarak bu hanı yaptırmış. 'Sakladım samanı geldi zamanı, sattım samanı yaptırdım hanı' demiş. Böyle anlatılır." dedi.

Mehmet Çetin- AA