Seleukeia

Seleukeia neresidir?

1. Seleukeia: Irak’ın orta kesiminde, Bağdat’ın güneyinde Dicle kıyısında kurulmuş antik kent.

Babil Devleti döneminde Opis adlı yerleşimin bulunduğu yerde, Seleukos I Nikator tarafından, yaklaşık MÖ 305’te kurulmuştur. Bu bölgede Fırat ve Dicle’nin birbirine en yakın konuma gelirler. Bir kanal iki ırmağın sulannı birleş­tirir, karşı kıyıda ise Ktesiphon kenti yer alır. Babil’in düşüşe geçmesinden sonra önem açısından onun yerini aldı. Makedonyalılar ve Yunanlılardan baş­ka Yahudilerle Süryanilerin de yaşadığı kozmopolit ve kalabalık bir kentti. MÖ l4l’de Part Krallığının eline geçti ve hızla Part kültür özelliklerini benim­sedi. Traianus doğu seferine çıktığında MS 117’de kenti tahrip etti. MS l65’te ise Romalı komutan Avidius Cassius tarafından tamamen yıkılmıştır. Tacitus güçlü ve tahkim edilmiş bir yerleşim olarak andığı Seleukeia’nın hiçbir zaman barbarlığa meyil etmediğini yazar.

2. Seleukeia Kalykadnos: Silifke.

Güney Anadolu’da, Mersin ilinde, Kalykadnos Irmağı’nın sağ kıyısında kurulu antik kent.

Seleukos I Nikator tarafından MÖ 296-280 arasında bir tarihte, Holmoi halkı buraya yerleştirilerek kurulmuştur. Aynı yerdeki daha önceki yerleşimin isminin Hyria ya da Olbia oldu­ğu sanılır. Yeni yerleşim yeri olarak denizden 8km. içerilerde bir kale tepe­si olan bölge seçilmiştir. Buradan Kalykadnos’un verimli deltası ve Holmoi’un her iki limanı görülebilmekteydi. Bölgenin diğer kentleri Roma İmparatorlu­ğuna bağlı kralların hakimiyeti altındayken Seleukeia, MS 72’de Kilikia eya­leti kuruluncaya değin bağımsız kalabilmiştir. Roma imparatoru Diocletianus’un reformları sırasında Seleukeia yeni kurulan eyalet Isauria’nin merke­zi (metropolisi) olur. Kentin en parlak devri Roma İmparatorluk Dönemine rastlar. Kentteki ilk kazılar 1980’de başlatılmıştır.

3. Seleukeia Pieria: Anadolu’nun güneyinde, Hatay’ın batısında, Orontes Irmağı’nın denize döküldüğü yerde kurulmuş antik kent.

Seleukos I Nikator tarafından yaklaşık MÖ 300’de kuruldu (Seleukos I’un mezarı da buradadır). Orontes aracılığıy­la Antiokheia ile de ilişkide olması kentin önemini arttırdı. MÖ 246’da Ptolemaios, MÖ 219’da tekrar Seleukos hakimiyetine girdi. Bu tarihte 6000 öz­gür yurttaşı vardı. MÖ 108’de özgürlüğünü geri kazandı, bu durum MÖ 64’te Pompeius tarafından teyit edildi. İmparatorluk döneminde donanma üssü olan kente gezileri sırasında Aziz Paulus da uğramıştır.

4. Seleukeia Sidera: Güneybatı Anadolu’da, İsparta’nın 15 km. kuzeyinde kurulmuş antik kent.

Seleukos kralı Seleukos I Nikator ya da oğlu Antiokhos I Soter tarafından, Pisidya’nın kuzeyinden geçen askeri yolu korumak amacıyla kurulmuş ve MS 1. yüzyılda Claudioseleuceia adını almıştır.

Antik çağ dünyasındaki öteki adaşlarıyla karıştırılmaması için buraya, yakınındaki demir madenlerinden dolayı Seleukeia Sidera adı verilmiştir.
 

5. LYRBE (Seleukeia)

Eski yayınlarda yanlışlıkla Seleukeia adıyla tanıtılan bu şehrin gerçek ismi büyük ihtimalle Lyrbe’dir. Helenistik çağda (MÖ. 3.yy’da) kurulan Seleukeia ise bir liman şehriydi ve muhtemelen Side’nin batısında kıyıda yer almaktaydı. Lyrbe’de ise ele geçen en eski buluntular daha önceye, Klasik Çağa aittir. Lyrbe’de bulunan Side dilinde yazıtlar, bu yerleşimin antik çağda Side kentiyle aynı halk tarafından iskan edildiğine işaret eder.

LYRBE (Seleukeia) Agora

Şehirde bugün görülebilen kalıntılar Helenistik, Roma ve Bizans dönemlerine aittir. Bunlar arasında Sur duvarları, Pamphylia bölgesinin en iyi korunmuş Agorası, hamam, tapınaklar, sarnıçlar, kilise ve mezar yapıları yer almaktadır. 1972-1979 yılları arasında Prof. Dr. Jale İnan başkanlığında İstanbul Üniversitesi ekibi tarafından şehirde sürdürülen kazılarda bulunan heykeltıraşlık eserleri ve mozaikler bugün Antalya Arkeoloji Müzesi’nde sergilenmektedir. Daha sonraki yıllarda şehirden tesadüfen bulunan çeşitli eserler ise Side Arkeoloji Müzesi’nde bulunmaktadır. 

Kaynak: https://antalya.ktb.gov.tr/TR-67573/lyrbe-seleukeia.html