Sfenks nedir?
İnsan başlı, aslan vücutlu hayali yaratık.
1. Sfenks:
Sfenks insan başlı, özellikle kadın başlı, aslan gövdeli yaratık biçimindeki tasvir.
Eski Mısır, Asur ve Hitit sanatlarından Antik Yunan ve Romaya geçmiştir.
2. Sfenks: Genellikle firavunu tasvir etmede kullanılan insan başlı, aslan vücutlu figür.
Heykel, resim ve rölyef şeklinde çeşitli biçimlerde yapılabilir.
En büyük ve tanınmış örneği Mısır’da Kahire yakınlarındaki Gize piramitleri bölgesinde yer alan heykeldir.
Firavun Keops tarafından yaptırılmıştır ve uzunluğu 73, yüksekliği 20metredir.
3. Sfenks: Aslan gövdeli, insan başlı mitolojik yaratık.
Yunan sanatında Sfenks MÖ 1600 dolayında ortaya çıktı. Girit'te ele geçen Orta Minos Dönemi sonlarından kalma buluntulardaki ve Mykenai'deki Geç Helenistik Dönem kuyu mezarlarından çıkarılan eşya arasındaki sfenkslerin kanatlı olduğu görülmüştü.
Yunanistan'a sfenks Asya'dan gelmişti, ama Yunan sfenkslerinin görünümü daha değişikti; başında, aleve benzeyen bir çıkıntısı bulunan yassı bir kep bulunuyordu. Bu sfenkslerle daha geç tarihli efsaneler arasında hiçbir ilişki kurulamadığı gibi, ne anlam taşıdıkları da bilinmemektedir.
MÖ 1200'den sonra 400 yıl boyunca Yunanistan'da hiçbir yerde rastlanmayan sfenksler Asya'da, Tunç çağındakilere benzeyen biçim ve pozlarda varlıklarını sürdürdüler.
MÖ 8. yüzyıl sonunda sfenks Yunan sanatında yeniden ortaya çıktı ve MÖ 6. yüzyılın sonlarına değin yaygınlığını korudu. Çoğu zaman Doğu özellikleri taşıyan bu sfenkslerin Doğu kaynaklı olduğu açıktı, Tunç çağındakilerin bir devamı olması olanaksızdı.
Yeni Yunan sfenkslerinin çoğu dişiydi ve başlarında, o döneme özgü Daidalos üslubu heykellerdeki gibi uzun perukları, Asya sfenkslerinde görülmeyen kıvrımlı kanatları, zarif gövdeleri vardı. Vazolar, fildişi ve metal eşya sfenkslerle benziyordu; Arkaik Dönemin sonlarında tapınaklar da bunlarla süslenmeye başladı. MÖ 5. yüzyıl vazoların üstünde bir sfenks Oidipus'la birlikte canlandırılmıştı.
Klasik döneme ait başka yapıtlarda Oidipus'un sfenksle savaşırken betimlenmiş olması, efsanenin, yarışmanın düşünsel değil fiziksel düzeyde gerçekleştiğini işlediği daha eski bir biçimini akla getirmektedir. Bu betimlemeye de Asya kaynaklı insanlarla canavarların mücadelelerini işleyen efsanelerin sebep olduğu düşünülmektedir.
Sfenks: İnsan başlı, aslan vücutlu hayali yaratık. Genellikle kanatlı tasvir edilir.
Boğazköy Sfenksi, 1905-1912 arasında yapılan kazılarda Alman bilim kurulu tarafından çıkartılmış, 1917 yılında önce onarım, sonra da sergilenmek amacıyla Osmanlı Devleti’nden izinli olarak Berlin’e gönderilmiştir. 2011 yılında Türkiye’ye iade edilen eser bugün Boğazköy Müzesi’nde sergilenmektedir.