Stratonikeia Antik Kenti'nde yürütülen kazı çalışmaları
Muğla'nın Yatağan ilçesinde bulunan Stratonikeia Antik Kenti'nde, geçmiş dönemlerde meydana gelmiş büyük depremlerin yol açtığı tahribatlar araştırılıyor.
Antik kentte çalışmalar yürüten Pamukkale Üniversitesi Jeoloji Mühendisliği Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Halil Kumsar, AA muhabirine, arkeolojik verilere göre milattan sonra 4. yüzyılda meydana gelen büyük bir deprem sonucunda Stratonikeia'nın birçok yapısında ağır hasar meydana geldiğini söyledi.
Kentin, tarihin çeşitli dönemlerinde yaşanan başka depremlerden de etkilendiğini belirten Kumsar, "Antik kentte tarihsel dönemdeki depremlerin izlerini rahatlıkla görebiliyoruz. Depremler farklı zamanlarda farklı etkiler yapmış." dedi.
Kumsar, kentin "Batı Caddesi"nde yapılan yüzey kazılarında devrilmiş yapıları ve sütunları gördüklerini ve incelediklerini ifade etti.
Bu yapıların ve sütunların devrilme yönlerinin, büyük deprem kuvvetinin hangi yönden geldiğinin göstergesi olduğuna işaret eden Kumsar, bölgede 6,5 şiddetinin üzerinde, yüzeye yakın alanlarda meydana gelen depremlerin oluşturduğu etkileri incelediklerini kaydetti.
- "İleride de bu fayların etkili olması söz konusu"
Gözlemledikleri alanda devrilmiş sütunlar bulunduğu anlatan Kumsar, şöyle devam etti:
"Devrilen sütunlar, karşıdaki yamacın eteklerinden geçen fayın hareketini gösteriyor. Bu faylar antik dönemlerde de etkili olmuş. Günümüzde ve ileride de bu fayların etkili olması söz konusu. Meydana gelen depremlerin büyüklükleri 6'nın üzerinde. Bu bölgede ve yakın alanlarda 6,5 büyüklüğündeki depremlerin son 100 yıl içerisinde olduğunu biliyoruz. Stratonikeia'nın antik tiyatrosunda da bir heyelan oluşmuş. Milattan sonra 3. yüzyılın ortalarına denk geliyor. O dönemden sonra orasının kullanılmadığına dair veriler var. "
Kumsar, depremlerin etkisiyle basamakları kullanılmaz hale gelen tiyatrodaki kaymanın analizini yaptıklarını aktardı.
Yerel yönetimlerin, tarihsel dönemlerde meydana gelen bu depremleri karşılayacak şekilde kentleri inşa etmeleri gerektiğini vurgulayan Kumsal, antik dönemdeki verilerin bunun için önemli ipuçları verdiğini bildirdi.
- Depremlerde yıkılan yapılar yeniden ayağa kaldırılmış
Stratonikeia Antik Kenti Kazı Başkanı Prof. Dr. Bilal Söğüt de antik kentin birçok bölgesinde kazı çalışması yürütüldüğünü kaydetti.
Çalışmalarda birçok döneme ait deprem izlerine rastladıklarını belirten Söğüt, şöyle devam etti:
"Bölgede antik dönemden itibaren büyük depremlerin olduğunu biliyoruz. Örneğin milattan sonra 139'da büyük bir deprem oldu ve bu depremde kuzey kapının olduğu yerdeki kapı yıkıldı. Stratonikeialılar kendi kaynakları ve Roma İmparatoru Antoninus Pius'un 25 bin denarius para yardımı ile şimdi ayakta gördüğümüz iki girişli kapıyı ve çeşme anıtını yaptılar."
Antik kentin milattan sonra 365'te 7,5 şiddetinde büyük deprem yaşadığını aktaran Söğüt, sarsıntı nedeniyle pek çok yapının tekrar yıkıldığını kaydetti.
Kentin, yapılan yardımların da desteğiyle yeniden ayağa kaldırıldığını belirten Söğüt, "Bu dönemdeki en büyük yardımlardan birisini Stratonikeialı Maksimus yaptı. Bunların yazıtları var. Daha sonra milattan sonra 11. yüzyılda yine büyük bir deprem oldu. Bunun tam tarihi bilemiyoruz. Kentin toplamda en az 5 büyük deprem geçirdiğini biliyoruz." ifadelerini kullandı.
AA Durmuş Genç