Sultanahmet Camisi'nin çinileri çalınmış
Vakıflar Genel Müdürü Adnan Ertem, restorasyona alınacak Sultanahmet Camisi'nin çalınan çinilerinin orijinaline uygun, birebir aynısını yapılacağını söyledi.
İSTANBUL: Osmanlı mimarisinin ilk ve tek 6 minareli camisi olarak İstanbul'un siluetine katkı sunan, çinileri dolayısıyla yabancı turistlerin "Mavi Cami/Blue Mosque" diye tanımladıkları Sultanahmet Camisi, 400 yıllık tarihinin en kapsamlı restorasyonundan geçilerek, hatalı onarımlardan kurtarılacak.
Osmanlı padişahı I. Ahmed tarafından mimar Sedefkar Mehmet Ağa'ya, tarihi yarımadada Ayasofya'nın karşısına yaptırılan Sultanahmet Camisi, 1616 yılında ibadete açıldı. İznik'te yapılan 20 bini aşkın çiniyle bezendiği, yarım kubbeleri ve büyük kubbesinin içi de mavi ağırlıklı kalem işleri ile süslendiği için yabancı turistlerin "Blue Mosque" olarak adlandırdığı Sultanahmet Camisi, Osmanlı mimarlığının ilk ve tek 6 minareli camisi olma özelliği taşıyor.
Topkapı Sarayı ve Ayasofya Müzesi ile Marmara ve İstanbul Boğazı'ndan geçenlerin gözlerini alamayacağı bir görüntü oluşmasına katkı sağlayan Sultanahmet Camisi, Vakıflar Genel Müdürlüğü tarafından restorasyon kapsamına alındı.
AK Parti iktidarları döneminde İstanbul'daki orta ve büyük ölçekli camilerin restorasyonlarını tamamlayan ya da devam ettiren Vakıflar Genel Müdürlüğü, her gün yerli ve yabancı turistlerin akınına uğrayan Sultanahmet Camisi'nde, yaklaşık 3,5 yıl sürecek restorasyon için çalışmalarını tamamladı.
Vakıflar Genel Müdürü Adnan Ertem, restorasyon için hazırlıkların sona erdiğini belirterek, ihale sürecinin tamamlanması ve kışın atlatılmasının ardından bahar aylarında çalışmaların başlayacağını söyledi.
"Sultanahmet Camisi restorasyonu bizim İstanbul'daki final restorasyonlarımızdan olacak." ifadesini kullanan Ertem, kentte orta ve büyük ölçekli bütün camilerin restorasyonlarının ya tamamlandığını ya da devam ettiğini anlattı.
İstanbul'da büyük ölçekli olarak Rüstem Paşa Camisi, Yeni Cami ve Beyazıt Cami'sinin restorasyonlarının devam ettiğini dile getiren Ertem, "Sultanahmet Camisi son restorasyonundan bugüne 30 seneyi aşan bir zaman geçti. Buranın bir şansı 80'li yıllarda restorasyon gördü, tıpkı Edirne'deki Selimiye Camisi gibi. Şimdi de 30 sene sonra tekrar restorasyona alacağız. Bu en kapsamlı restorasyonlardan birisi olacak." diye konuştu.
Genel Müdür Ertem, Sultanahmet Camisi'nin zemininde yer altı sularından kaynaklı sıkıntı bulunduğunu belirterek, şöyle devam etti:
"Buranın temel sıkıntısı; 30 yıl önceki restorasyonda zemin altında bir çalışma yapılmadı. Bugüne kadar yaptığımız çalışmalarda zemin altı röntgenini çektik. Bu röntgen çekimleri sonrasında baktık ki, statik problem yok ama yeraltı sularından kaynaklı sıkıntı var. Mesela buraya kış ve bahar aylarında gelenler, yağmur sularının tahliye edilemediğine şahit olmuşlardır. Bunu gidermek için kapsamlı bir çalışma yapacağız. Bu gerekirse tahliye kanallarının açılması, güçlendirme olabilir. Bu çerçevede bakacağız ve çalışmaları ona göre yapacağız. 30 yıl önceki restorasyondan farkı bu olacak."
Minarelerden biri onarıldı
Vakıflar Genel Müdürü Adnan Ertem, acil müdahale gerektirdiği için minarelerden birinin onarıldığını hatırlatarak, diğer minarelerde de tahribatı görünce çalışmayı minare minare yapmaktansa kapsamlı restorasyona geçmeye karar verdiklerini aktardı.
Ertem, 10 yıldır çalışma prensiplerini değiştirdiklerini ve artık kısmi değil bütüncül restorasyon gerçekleştirdiklerini dile getirerek, "Şu anda Avrupa yakasında 39, Anadolu yakasında 10 restorasyon devam ediyor. Türkiye genelinde de 250 şantiyemiz açık. Bitenlerin yerine mutlaka yeni restorasyonlar başlıyor. En fazla görünür yüzümüz restorasyonlar. Bunun hem teşkilatın, kurumun tanıtılması hem ihtiyaçların giderilmesi hem de vakfedenlerin iradelerinin yerine getirilmesi anlamında önemli bir fonksiyon olduğunu düşünüyoruz." ifadelerini kullandı.
Çiniler çalınmış
Sultanahmet Camisi'nin çinilerinin önemine işaret eden Ertem, şu değerlendirmede bulundu:
"Ne yazık ki, bugüne kadar birçok yerde çiniler çalınmış vaziyette, hem yazı hem de çini pano olarak çalınmış. Eskiden çalınan yerler için çözüm üretilmiyordu, oralar tamamlanmıyordu. Anıtlar Kurulunun aldığı karar çerçevesinde orijinaline uygun, birebir aynısını yaparak bu çinilerin tamamlanmasıyla alakalı çözüm üretildi. Biz de restorasyonda uygun çinileri üreteceğiz."
İbadete açık olacak
Adnan Ertem, caminin, restorasyon esnasında ziyarete ve ibadete açık olmasını sağlayacak bir ortam oluşturacaklarını belirterek, Yeni Cami'de, ses izolasyonu sağlayan iskele sayesinde alt tarafta ibadet edilirken, üst tarafta çalışmalara devam edildiğini anlattı.
Camide kapsamlı bir restorasyon yapılacağını belirten Ertem, "Uzun bir restorasyon süresi olacak. Öngörülen süre 2020 yılının ortasına geliyor. Çalışmaları hızlandırarak, ekibi güçlendirerek, öngöremediğimiz hususlar da az çıkarsa restorasyonu 2020 öncesinde tamamlamayı düşünüyoruz." dedi.
Restorasyon kapsamında yapılacaklar
Vakıflar Genel Müdürü Adnan Ertem, restorasyon kapsamında yapılacak çalışmaları da şöyle sıraladı:
"Cami üst kurşun örtüsü sökülerek yenilenecek. Cami genelinde cephe temizliği yapılacak. Cami iç ve dışındaki yonutaşı ve mermer kaplamalarının raspa, sağlamlaştırma ve ıslah çalışmaları yapılacak. Restorasyonu tamamlanan M1 minare haricindeki diğer minareler de aynı metotlarla restore edilecek. Cami içindeki çinilerin konservasyonları yapılacak. Ahşap ve sıva yüzeylerinde bulunan mevcut kalemişleri raspa edilecek, özgün kalemişleri temizlenecek ve ihya edilecek. Özgün sıvalar sağlamlaştırılacak. Cami içi döşeme kaplamaları tamir edilecek. İç avludaki mermer döşemelerin, sütunların konservasyonları yapılacak. Cami bünyesindeki ahşap kündekarilerin kapsamlı konservasyonları yapılacak. Klasik lokmalı demir parmaklıkları tamir edilecek. Dış avluda çevre düzenlemesi gerçekleştirilecek. Tuvaletler yenilenecek."
AA Sibel Kurtoğlu, Erhan Elaldı, Mertkan Morkoç