Timsah sanılan dinozor: Bir yakınsak evrim yanılgısı

Timsahtan farksız görünen bir hayvan, timsah değilse ne olabilir? Günümüzde nehirlerde yaşayan Gharial cinsi timsah ile nesli tükenen Thoracosaurus benzer özelliklerinden dolayı akraba sanılıyordu ama genetik açıdan çok farklı türler oldukları anlaşıldı.

Kuzey Amerika'da fosili bulunan, kerpeten gibi uzun bir çeneye ve dev gibi sivri dişlere sahip dinozorlar çağında yaşamış sürüngen görünüşlü Thoracosaurus'un özellikleri, günümüzde Hindistan ve çevresinde yaşayan timsah türlerinden croc familyasına mensup Gharial (Hint gavyali, gavyal) ile bir hayli benzerlik gösteriyor.

İki türün yakın akraba olduğu sanılıyordu

Timsahgillerin soy ağacını oluşturmaya çalışan bilim adamları senelerce bu iki türü birbirinin akrabası sanarak, soy ağacının aynı dalına yerleştirdiler. Bilimadamlarına göre Gharial, Thoracosaurus'un evrim geçirmiş akrabasıydı.

Her ikisinin de çeneler çok uzun, burunlarının küt, dişlerinin çok uzun ve keskindi. Diğer fiziksel özellkleri de hayli benzerdi. Su altında balık, karada memeli gibi hareket etmeleri nedeniyle onların yakın akraba olduğu tahmin ediliyordu. 

Bir dinozor diğeri sürüngen çıktı

Ancak Flinders Üniversitesi'den yapılan açıklamaya göre iki tür ne yakın ne de uzak akraba çıktı. 

Flinders Üniversitesi bünyesinde gerçekleştirilen yeni araştırma sonuçlarına göre Thoracosaurus, timsahlarla değil dinozorlarla akrabaydı.

Fiziksel benzerliklerin tümü yakınsak evrim olarak nitelendirilen yanılgıyı oluşturuyordu. Yakınsak evrim; birbirleriyle yakın akraba olmayan tür ve soylar arasında görülen benzer biyolojik özellikleri tanımlayan bir terim. Ve bu vaka tam anlamıyla bu terimi kanıtlayan örnekler arasında yer alıyor.

İki türün arasında 40 milyon yıllık fark var

Genetik incelemelere göre  Gharial türü; 30 milyon yıl önce günümüz memelilerinin sahneye çıktığı yıllarda evrilen çok genç bir sürüngen soyun mensubu.

Mezozoik dönemde yaşayan Thoracosaurs ise devasa dinozorların soyundan ve onların nesli en geç olasılıkla 70 milyon yıl önce ortadan kayboldu.

Proceedings: Biological Sciences (Bildiriler: Biyolojik Bilimler) dergisinde Michael S. Y. Lee ve Adam M. Yates imzaları ile yayınlanan Tip-dating and homoplasy: reconciling the shallow molecular divergences of modern gharials with their long fossil record (Tip-tespiti ve homoplazi: modern ghariallerin sığ moleküler sapmalarını uzun fosil kayıtları ile uzlaştırmak) başlıklı 27 Haziran tarihli makale; iki tür arasında akrabalık ilişki olmadığını gösteriyor.

Makaleye imza atan araştırmacılara göre; iki türün soy ağaçlarındaki karmaşa, diğer yöntemlerden farklı olarak, hem anatomik özelikler hem de fosillerin jeolojik yaşı dikkate alınarak Bayes teorisi teknikleri kullanılarak çözüldü.

Yapılan analizlere göre; Thoracosaurs'ların günümüzde yaşayan canlılar ile akrabalığı yok. Tamamen soyu tükenmiş eski sürüngenler grubundan bir hayvan. Timsahlara benzer ortamlarda yaşaması, benzer besinlerle beslenmesi onların organlarının benzer şekilde evrilmesini sağlamış olmalıydı. 

T-rex ile daha yakın akraba!

Makalenin baş yazarı Flinders Üniversitesi öğretim üyesi ve Güney Avustralya Müzesi görevlisi Prof. Michael Lee, "İlginç ama Thoracosaurs türünün timsah soyuyla akrabalığı yok. DNA'sı onun dinozor olduğunu gösteriyor. İronik olarak, T-rex'le akraba olma olasılığı timsahlarla akraba olma olasılığından daha fazla diyebiliriz. DNA kayıtları, iki türün akraba olmadığını gösteriyor. Fiziksel özeleklerine aldanarak onların benzerliğini akrabalık sandık, yanlış yorumladık. Çalışmalarımız fosilleri yanlış anladığımızı ve yakınsak evrim yanılgısı yaşadığımızı gösteriyor.  Yakınsak evrim, benzer habitatlardaki hayvanların benzer özellikler göstermesi ama akraba olmamaları anlamına gelir.  Balinaların yüzgeçlerine ve kuyruklarına bakılarak balık,  ve yarasaların kanatlarına bakarak kuş olduğunu sanmak gibi bir şey bu" yorumunda bulunuyor.

Dış görünüşe aldanmamak lazım

Makalenin ortak yazarı Orta Avustralya Müzesi'nden Dr. Adam Yates de “Uzun kıskaçlı çeneler su altında balık tutmayı kolaylaştırıyor. Thoracosaurs ve günümüz timsahlarının hem benzer şekilde yaşamaları hem de benzer şekilde avlanmaları nedeniyle, organları birbirleriyle neredeyse aynı özellikler taşıyacak şekilde evrimleşmiş. Bu çok da şaşırtıcı değil. Fiziksel özellikler çoğu zaman yanıltır. Dış görünüşe aldanmamak lazım" dedi.

arkeolojikhaber.com