Tire'de bulunan 600 yıllık Kutu Han restore ediliyor
İzmir'in Tire ilçesinde bulunan 600 yıllık tarihi Kutu Han'da, iki yıl önce başlanan restorasyon çalışmalarının yüzde 70'i tamamlandı.
İZMİR: İzmir'in Tire ilçesinde, yaklaşık 600 yıl önce inşa edilen ve geçirdiği yangın sonrası metruk halde bulunan han, restorasyon çalışmalarıyla yeniden ayağa kaldırılıyor.
Aydınoğlu Beyliğine başkentlik yapan Tire ilçesinde bulunan Kutu Han'ın eski günlerine kavuşturulması için 2 yıl önce başlatılan restorasyon çalışmaları devam ediyor.
Tireli tarihçi ve araştırmacı tarihçi Munis Armağan, AA muhabirine yaptığı açıklamada, hanın 1441 yılında yapıldığını, geleneksel Osmanlı han planından farklı bir yapıya sahip olduğunu anlattı.
Girişi batı yönünde olan hanın, kuzeyden merkeze uzanan üst kat planının yapıya karakteristik bir özellik kazandırdığını belirten Armağan, han girişinin sağ ve solundaki merdivenli ulaşımın avludaki göbek çıkıntısı ile üçlü bir alan oluşturduğuna dikkati çekti.
Armağan, hanın bazı revakları yıkılsa da özgün yapısını önemli ölçüde koruduğunu, avludaki şadırvanın ortadan kalktığını ifade ederek, şunları anlattı: "Üstte 30, altta 18 odası ve 100 hayvan alabilecek kapasitede ahırı ayaktadır. Han, dışta üç yönde dükkanlara sahiptir. Tahtakale Çarşısı'nın iş yeri gereksinimini önemli ölçüde karşılar bir konumdadır. Han, Tire'nin han ve kervansarayları içinde kendine özgü plan anlayışı ile farklı yapılardandır. Hanın doğu bitişiğinde, duvarına yaslanan ve hanla birlikte planlanan arasta yer almaktadır. Özellikle, içte meydana getirilen bahçeye sokuluş bölümü kayda değer güzelliktedir. Hanın giriş kapısı batıda olup, zamanla hücre eklemesiyle özgün girişini yitirmiştir. Han, 1857'de gördüğü Çarşı yangınında ciddi zararlar görmüş olmasına karşın, önemli ölçüde varlığını korumuştur."
Restore çalışmaları bu yıl bitecek
Tire Belediye Başkanı Tayfur Çiçek ise Halil Yahşi Bey tarafından yaptırılan handa, 17 Ağustos 2015'te başlayan restore çalışmalarının yüzde 70'inin tamamlandığını söyledi.
Hanın 6 milyon 750 bin lira uygulama bedeliyle ayağa kaldırılacağını kaydeden Çiçek, "Çalışmalar sırasında hanın girişinin ve ikinci kat tonozlarının mermer sütunlarla taşındığı anlaşıldı. Metruk halinde bu anlaşılmıyordu. Girişteki sütunların olduğu kısım dükkana dönüştürülmüş ve sütun da duvar içinde adeta yok edilmişti.
Tonozların mermer sütunlarla taşındığı eser sayısı az bulunur. Bu sütunlar bize ayrıca Tire'de Bizans'ın ve Roma'nın varlığını sürdürdüğünün de birer kanıtı." ifadeleri kullandı.
Çiçek, Tire'de Kutu Han gibi çok sayıda tarihi eser bulunduğunu aktararak, tarihi yapıları restore ederek yaşatmaya çalıştıklarını söyledi. Çiçek, "Kutu Han son olarak 1916 yılında çıkan yangın sonrası metruk halde bırakılıyor. Biz şimdi bu ata yadigarına sahip çıkıyoruz, gelecek nesillere bir armağan bırakmış oluyoruz." dedi.
Çiçek, mülkiyetinin bir kısmı belediyede, bir kısmının şahıslarda bulunan handaki çalışmaların, bu yılın sonunda tamamlanacağını, bazı dükkanlarında el sanatları ürünlerinin satılmasının, alt katında da belediyenin işleteceği bir restoran bulunmasının planlandığını belirtti.
Kutu Han'ın restorasyonu sırasında, 60 lira yevmiye ile çalışan bir işçi tarafından 2015 yılında 18 ve 19. yüzyıllara ait bin 16 altın ve gümüş sikke bulunmuş, sikkeler yetkililere teslim edilmişti. Hanın adı, bu olayın gazete ve televizyonlarda yer almasıyla gündeme gelmişti.
AA Dilek Ayvalı