TRT belgeselinde tarihi skandal: Hz. İbrahim Göbeklitepe'de!
‘Suların Ateşin ve Taşların İmparatorluğu’ belgeselinde, tarihi M.Ö. 10 binlere uzanan Göbeklitepe’deki T şekilli taşların, Hz. İbrahim’in yıktığı putlar olduğu ileri sürüldü.
Diyarbakır Valiliği, TRT ve Kalkınma Bakanlığı desteği ile ‘Diyarbakır kültürel mirasının tanıtımı’ projesi adı altında hazırlanan ‘Suların Ateşin ve Taşların İmparatorluğu’ belgeselinde, teolojik verilerle bilimsel veriler arasındaki binlerce yıllık fark görmezden gelinerek, sapla saman birbirine karıştırıldı.
Aslında bilimsel bakış açısı ile; teolojik verilerin özellikle Kur'an ayetlerindeki tarih ve mekan belirsizliği göz önüne alınırsa, hangi peygamberin ne zaman yaşadığı konusu her zaman tartışmaya açık. Fakat, daha düne kadar İsraliyat denilen Tevrat ve İncil kaynaklarına göre ilk peygamber Hz. Adem'in en geç M.Ö. 8 binlerde yaşadığı öne sürülürken, bu belgeselde birdenbire Hz. İbrahim'in M.Ö 10 binlere çekilmesi oldukça tuhaftı. Herşey rağmen bu yönü ile belgeselin bir 'akıl yürütme' yapmasına normal bakılabilir.
Fakat belgeselin animasyonundaki skandal bundan daha beter: Göbeklitepe’nin en önemli dikilitaşlarından biri olan ve üzerinde tilki betiminin bulunduğu T biçimli dikilitaşın bir put gibi kırılma sahnesi de belgeselde canlandırıldı.
Belgeselde anlatıcı, konuyu şöyle anlatıyor: “Göbeklitepe’de yer alan heykellerin Hz. İbrahim’in babası Aser’in yapmadığını kim bize söyleyebilir? Ya da Hz. İbrahim’in kırdığı putların yer aldığı tapınağın Göbeklitepe olmadığını ileri sürebilir miyiz?”
Hürriyet Gazetesi'nden Ömer Erbil'in haberine göre ise; Göbeklitepe’nin put merkezi gibi gösterilmesi tepkilere neden oldu. Belgeselde bilgi hatalarının bulunduğunu söyleyen Arkeolog ve yayıncı Nezih Başgelen, bunun bir hedef gösterme olduğunu söyledi:
"Teolojik kaynaklara göre günümüzden yaklaşık 4 bin yıl önce yaşadığına inanılan Hz İbrahim İslam açısından bir peygamber , Musevilik ve hıristiyanlık açısından ise din büyüğüdür. Tevrat 'a göre Nuh'un soyundan gelen İbrahim'in Avram olan adı Tanrı tarafından "ulusların babası" anlamına gelen Abraham olarak değiştirilmiştir. Yahudilerin onun oğlu İshak soyundan geldiğine, diğer oğlu İsmail'in ise Hz Muhammed'in ve Arapların ataları olduğuna inanılır.
Kur'an'da birçok ayette ismi geçen Hz.İbrahim Kabe'yi inşa etmesi, putperest babasıyla tartışması, Nemrut'la mücadelesi ve onun tarafından atıldığı ateşte yanmaması olaylarıyla İslam açısından bir Peygamber olarak kabul edilir ve Allah'ın kendisine samimiyetinden dolayı "Halilullah" yani Allah dostu sıfatını verdiğine , "Hanif" yani Allah'ın birliğine inanan, Allah'a ortak koşmayan biri olduğuna inanılır.
"Göbeklitepe ise Şanlıurfa yakınında Harran Ovası’na hakim konumuyla avcı-toplayıcı yaşam biçiminden, dini mekanların biçimlenmesi ve sanatın doğuşu, tarım ve hayvancılığa geçiş sürecini anlamamıza önemli katkılar sağlayan benzersiz bir tarihöncesi merkezdir. Göbekli Tepe'nin sıradışı yönü genelde üzeri hayvan betimleriyle süslenmiş 'T' biçimli anıtsal dikilitaşlardan oluşan yan yana konumlanmış yapı kompleksleridir . Ortadaki bir çift karşılıklı dikilitaşın çevresindeki dikilitaşlar yuvarlak yada oval biçimli kapalı mekânlar oluşturmaktadır. Bilimsel yöntemlerle alınan sonuçlar çerçevesinde Göbekli Tepe şimdilik günümüzden önce yak. 11.800 - 10.400 yılları arasına tarihlenmektedir. (2014'te kaybettiğimiz kazı başkanı Prof. Dr. Klaus Schmidt'in son araştırmalarına göre Göbeklitepe'de Dikilitaşlı Dairesel Yapıların en erken kullanımının Çanak Çömleksiz Neolitik Çağ’ın A evresine yani yaklaşık olarak M.Ö 10.000 - 9000 olduğu bilimsel olarak ortaya konmuştu. Prof. Schmidt, III. Tabaka'nın MÖ 10. binyıla, daha yeni tabakanın ise MÖ 9. binyıla tarihlenmesi gerektiğini belirtmişti. En erken tarihin alındığı D Yapısının MÖ 10. binyıl ortalarında yapıldığı ve aynı binyılın sonlarında terk edildiği raporlarda belirtilmişti.)
Hz. İbrahim konusunda dini referansların genelde öngördüğü tarihler ile Göbeklitepe'de bilimsel araştırmaların kanıtladığı tarihler arasında 7-8 bin yıllık bir fark olduğu açıkça görülmektedir. Bu açıdan Göbeklitepe'yi Hz. İbrahim zamanı ile ilgili bir yerleşim yeri olarak ele alınması pek çok sakıncayı beraberinde getirdiği gibi ilgili belgeselde Göbeklitepe'nin üzeri hayvan betimli dilikitaşlarından birinin put olarak canlandırılması ve tahrip edilmesi tehlikeli bir hedef göstermedir. Bu açıdan teolojik kaynakların verileriyle arkeolojik bulguları değerlendirirken çok dikkatli olunması gerekmektedir. "
İşte meraklısı için söz konusu belgeselin ilgili bölümünün tamamı: