Türbe taşınırken kubbesi çökebilir uyarısı

Zeynel Bey Türbesi'nin taşınmasına karşı çıkan 3 ayrı sivil toplum örgütü bir araya gelerek ortak basın açıklaması yaptı ve taşımayı yapacak firmanın daha önce hiç tarihi eser taşımadığına dikkat çekti.

Hasankeyf Yaşatma Girişimi, Hasankeyf Matter, Batman Ekoloji Meclisi üyeleri bir araya gelerek yaptıkları ortak basın açıklaması ile Zeynel Bey Türbesi'nin taşınma sırasına zarar görebilceğini savundular ve çatlak olan kubbesinin çökebileceğine dikkat çektiler.

Basın bildirisimnde "Zeynel Bey Türbesi’nin taşınması sırasında zarar göreceği yerel halk, aktivistler, mimar ve birçok yetkili isim tarafından dile getirilmiştir. Türbenin kubbesinde çatlak bulunmaktadır. Türbe yerden 90 cm kaldırılarak araca yüklenmesi ve taşıma işlemi süresince sürekli titreşime maruz kalacaktır. Bundan dolayı türbenin kubbesinin çökmesi ve kırılması olasıdır" ifadesine yer verildi.

Yapılan basın açıklamasının tam metni ise şu şekilde;

Zeynel Bey türbesi için çağrımızdır!

Türkiye Cumhuriyeti Devleti yetkilileri çelişkili ifadeler kullansa da Ilısu Baraj projesinin tamamlanmasına kısa bir süre kaldı. Ilısu Barajı inşaat olarak bitme aşamasına gelinmiş durumundadır. Barajın inşaatının tamamlaması için çalışmalar devam ederken proje kapsamında taşınması planlanan 8 kültürel varlık için de çalışmalar devam etmektedir. 2015 yılının Temmuz ayında Ilısu Barajı ve HES Projesi Kültürel Varlıkları Koruma ve Kurtarma Çalışmaları kapsamında “Anıt Eserlerin Yerinde Korunması veya Taşınması” kapsamında “Bütüncül Olarak Arkeopark Alanına Taşınması Planlanan” Zeynel Bey Türbesi’nin korunma ve taşınmasına ilişkin sözleşme imzalandı.

Eğer sağlıklı bir şekilde taşınabilirse Zeynel Bey Türbesi Türkiye’de taşınan ilk tarihi eser olacaktır. Asıl taşıma işlemini Hollandalı Bresser firması yapacaktır. Bresser firması daha önce bina tarzı yapıları yerinden taşımış bir firmadır. Ancak bu tarz eski -550 yıllık- bir yapıyı taşıdıklarına dair bir bilgi edinilememiştir. Bina taşıma işleminde başarılı olduklarını söyleseler de bu tarz özel harçla yapılmış bir yapıyı taşıdıklarına dair elimizde bilgi mevcut değildir. Zeynel Bey Türbesi’nin taşınma işlemleri devam ederken taşıma işlemini yapacak olan Hollandalı Bresser firması ve Türkiye’den ER-BU firması yetkilileri tarafından farklı tarihlerde demeçler verildi. Bu demeçlerde çelişkili ifadeler yer almaktadır. Türbenin Mart ayının sonunda ya da Nisan ayının başında taşıma işleminin gerçekleşeceği söylenmiştir. Ancak Nisan ayında taşınacağı söylenmiş, tarih olarak da 18 Nisan verilmiştir. Türbe taşıma işlemi etkili yağmurdan dolayı güzergah yolunun çamurlu olması nedeniyle ileri bir tarihe ertelendiği söylenmiştir.

Zeynel Bey Türbesi’nin taşınması sırasında zarar göreceği yerel halk, aktivistler, mimar ve birçok yetkili isim tarafından dile getirilmiştir. Türbenin kubbesinde çatlak bulunmaktadır. Türbe yerden 90 cm kaldırılarak araca yüklenmesi ve taşıma işlemi süresince sürekli titreşime maruz kalacaktır. Bundan dolayı türbenin kubbesinin çökmesi ve kırılması olasıdır. Zeynel Bey Türbesinin taşınması sırasında yıkılma tehlikesi yüksektir. Çünkü Zeynel Bey Türbesi özel bir harçla yapılmış bir yapıdır. Türbenin altına platform yerleştirilerek kesme yöntemi ile taşımak ona ciddi zararlar verecektir. Ayrıca, türbenin taşınması ve yeni yerinin seçimine ilişkin karar sürecinde halkın fikrinin alınmaması ve mutabakatının aranmaması yerli insanlara, toplumların kültür hayatına katılma hakkının açık ihlali niteliğindedir.

Hasankeyf ve Ilısu Baraj Projesine karşı verilen hukuki mücadele birçok adım atılmıştır. Son süreçte Zeynel Bey Türbesinin taşınmasının iptalini isteyen dava reddedilmiştir. Dava bir üst mahkemeye taşınmış durumundadır.

Ilısu Barajı Projesi’nin hızlandırıldığı ve belki de Zeynel Bey Türbesi’nin kısa süre içinde -belki bir iki gün- taşınacağı bu süreçte dayanışmaya ve ortaklaşmaya ihtiyacımız var. Herkesi bu talan ve yıkım politikalarına çağrı durmaya çağırıyoruz.

Hasankeyf Yaşatma Girişimi

Hasankeyf Matter

Batman Ekoloji Meclisi