Türkiyenin Harita Hazinesi: Haritacılık Müzesi
Haritacılık Müzesinde, değişik dönem ve bölgelere ait haritaların yanı sıra harita hazırlanmasında kullanılan ölçme ve kıymetlendirme aletleri sergileniyor
ANKARA: Dünyanın ilk kabartma haritalarından paha biçilemeyen haritacılık malzemelerine, Kurtuluş Savaşı'nın kazanılmasında önemli rol oynayan "Sakarya Haritası"dan eski yıllarda harita yapımında kullanılan pergel ve sulu boya takımlarına kadar yüzlerce eserin sergilendiği Türkiye'nin ilk ve tek haritacılık müzesi ziyaretçilerini bekliyor.
Milli Savunma Bakanlığı Harita Genel Komutanlığının bünyesinde oluşturulan Haritacılık Müzesinde, değişik dönemlere ve bölgelere ait haritaların yanı sıra bu eserlerin ortaya çıkmasını sağlayan nadide ölçme ve kıymetlendirme aletleri sergileniyor.
Türkiye'de alanında tek ve en kapsamlı müze olan Haritacılık Müzesinde, 559 eser sergileniyor, Gazi Mustafa Kemal Atatürk'ün hocası ve Harita Genel Komutanlığının kurucusu Korgeneral Mehmet Şevki Ölçer'in şahsi eşyaları ve çalışmalarına ait eserler bulunuyor.
Tamamen el yapımı
Müzede, 1880-1890 yıllarına ait deniz kumu, reçine, ahşap ve benzeri malzemelerden, tamamen el emeğiyle yapılan ve dünyanın ilk örneklerinden olduğu kabul edilen kabartma haritalar yer alıyor.
Harp Okulu Harita Sınıfı öğretmen ve öğrencilerinin muhtelif ölçeklerde hazırladığı kabartma haritalarda, Edirne, Selanik, Rusçuk, Preveze, Girit ve Rodos Adası gibi dönemin kritik bölgeleri yansıtılıyor.
Modern haritacılığın ilk örneği
19. yüzyıldan günümüze muhtelif cins ve ölçeklerde, çeşitli amaçlar için üretilen tarihi kağıt haritaların bulunduğu müzede, Osmanlı'nın en geniş sınırlarına ulaştığı dönemi yansıtan "Osmanlı Devleti Genel Haritası" dikkati çekiyor.
1896 yılında oluşturulan ve modern Türk haritacılığının ilk örneği olarak kabul edilen Eskişehir Haritası'nın yer aldığı müzede, Kurtuluş Savaşı sırasında 20 gün içinde hazırlanan ve savaşın kazanılmasında önemli rol oynayan Sakarya Haritası ilgi çekiyor.
Müzede, 1885 yılından günümüze kullanılan jeodezik, fotogrametrik, kartografik alet ve cihazların yanı sıra haritacılık ile ilgili diğer materyaller de bulunuyor.
Sultan Abdülaziz'in oğlu Yusuf İzzettin Efendi tarafından müzeye armağan edilen 114 parça pergel ve sulu boya takımına paha biçilemiyor.
İlk karayolları haritası
Müzede Ankara'nın 1924 yılında hazırlanan ilk şehir planı da sergileniyor. Bu nadide eserde, başkentteki kamu binaları ile Sıhhiye, Ankara Palas Oteli, Hacı Bayram Camisi, Hamamönü, Ankara Kalesi, At Pazarı ve Hacettepe Mahallesi görülebiliyor.
Müzede, Genelkurmay Başkanlığınca 1893 yılında hazırlanan "ilk karayolları haritası" ile 1882 yılında oluşturulan İstanbul şehir planı gözler önüne seriliyor.
Dönemine ait kıymetlendirme aleti
Harita üretiminde kullanılan ve dönemine ait tek analog kıymetlendirme aleti müzede yer alıyor. 1939 yılında Alman Carl&Zeiss Jena firması tarafından üretilen makine, kıymetli eserler arasında.
Müzede, haritası yapılacak bölgelerin uçaktan fotoğraflanması için kullanılan ve 1934 yılında getirilen Türkiye'nin ilk hava kamerası da sergileniyor.
Türkiye'nin ilk sıtma haritası
Sağlık Bakanlığı için 1924 yılında hazırlanan Türkiye'nin ilk sıtma haritası, müzede sergilenen en önemli eserler arasında bulunuyor. Haritada, sıtmanın yoğun olarak yaşandığı yerler ve bataklıkların bulunduğu bölgelerin kırmızı renkte işaretlenmesi dönemin koşullarını yansıtıyor.
Müzede ayrıca 1938-1943 yılları arasında resim sanatının gelişmesi için Atatürk'ün teşvikiyle düzenlenen yurt gezileri kapsamında, dönemin ünlü ressamlarına yaptırılan yağlı boya tablolar da sergileniyor.
Toplu ziyaretler için önceden bildirmek kaydıyla hafta içi her gün, vatandaşın ziyaretlerine ise salı ve perşembe günleri açık olan müzeyi, her yıl özellikle araştırmacı ve öğrencilerden oluşan yaklaşık 5 bin kişi ziyaret ediyor.
AA Sinan Uslu, Sarp Özer, Fatih Başaran