Tyre antik kenti
Tyre antik kenti neresidir?
Tyre: Sur Şehri.
Doğu Akdeniz’de, Sidon’un 39 km. güneyindeki sahilde kurulmuş antik kent.
En önemli Fenike kentlerinden biridir.
Heredotos kentin kendi zamanından 2300 yıl önce kurulduğunu yazar.
Adı ilk kez MÖ 14. yüzyıla ait Amama arşivlerinde geçer. MÖ 11. yüzyıldan başlayarak, Sidon ile birlikte, Kıbrıs, kuzey Afrika ve İspanya ile ticaret yapan Fenike kentlerinin başında yer aldı. Bu ticari ilişkiler MÖ 9.-7. yüzyıllar arasında en yoğun dönemini yaşadı.
Fenikelilerin Batı Akdeniz’de kurdukları kolonilerden en ünlüsü olan Kartaca (kart-hadaşt=yeni kent) bir Tyre kolonisidir. Yunanlıların Tyrelilere ilgileri çok eski zamanlara dayanır. Yunan mitolojisine göre hem Europa (birçok Yunanlı kahramanı boğa görünümündeki Zeus’dan doğuran ana), hem de Thebai kentinin kurucusu Kadmos Tyre kökenlidir ve Yunanlılar alfabeyi Fenikelilerden öğrendiklerine inanmışlardır. Bunun sonucunda Tyreliler Hellenistik Dönem boyunca Yunan dünyası ile saygıdeğer ilişkiler kurmakta zorluk çekmemişlerdir.
Kent MÖ 538’de Perslerin eline geçti. İskender’in kenti MÖ 332/331’de Perslerin elinden almasına dek kıyıdan açıkta küçük bir ada idi. Fetihten sonra İskender adayı anakaraya bağlayan bir yol inşa ettirdi.
İskender sonrası dönemde önce Ptolemaios hakimiyeti, MÖ 200’den sonra Seleukos hakimiyeti yaşadı.
MÖ 126’da özgürlüğünü kazandı. MÖ 64’de Pompeius kenti Suriye eyaletine bağladı.
MS 2. yüzyılda Septimus Severus tarafından koloni statüsüne çıkarıldı. Kentin en ünlü ihracat malı, adına purpura denilen ve yerel bir deniz kabuklusundan çıkarılan kırmızı boya idi.
Ayrıca cam sanayisi de gelişmişti. Kent MS 3. yüzyılda Romalı hukukçuların en üretkeni olan Domitius Ulpianus’u yetiştirmiştir. Ünlü teolog Origenes ha¬yata burada gözlerini yumdu.
Hem Eski Ahit’te hem de Yeni Ahit’te kent denizcilikte ve ticarette gelişmiş zengin bir kent olarak anılır.