Üç asırlık yalnız minare

Bosna Hersek'in Gacko şehrine bağlı Kazancı köyünde, 1683 yılında inşa edilen Kazancı Osman Paşa Camisi, yapımından bir yıl sonra yıkılsa da minaresi 334 yıldır tarihe tanıklık ediyor

GACKO: Bosna Hersek'in Osmanlı toprağı olduğu dönemde inşa edilen Kazancı Osman Paşa Camisi'nin bugünde dimdik ayakta duran minaresi, tarih boyunca birçok savaşa tanıklık etse de hiçbir zaman yıkılmadı.

Kazancı köyü doğumlu Osmanlı veziri Osman Paşa tarafından yaptırılan cami, bir yıl sonra Karadağlı haydutların köye saldırması sonucu yıkıldı. Caminin bugüne kadar ayakta kalan minaresi ise koruma altındaki milli anıt statüsüne sahip.

AA muhabirine cami ve ayakta kalan minaresi hakkında bilgi veren Gacko Başimamı Sadet Bilalic, üç asırdan daha uzun süredir ayakta kalan minarenin taşlarının, birbirine demir ve kurşunlarla bağlı olduğunu ifade ederek, bugüne ulaşan minarenin yakında tarih dersleri için kullanılacağını söyledi.

Bağlı oldukları Mostar Müftülüğü ile iş birliği içinde, yıkılan caminin orijinal boyutlarını öğrenmek adına kazı çalışmalarına da başlayacaklarını belirten Bilalic, Mostar'daki Karagöz Bey Medresesi'nde eğitim gören öğrencilerin de tarih derslerini burada işleyeceğini ifade etti.

Bilalic, bu minare gibi önemli tarihi yerlerin mutlaka korunması gerektiğini vurgulayarak, hakkında çok az bilgiye sahip oldukları caminin, daha önce Şam'da da görev yapan Bosnalı vezir Kazancı Osman Paşa tarafından yaptırıldığının bilindiğini aktardı.

Geriye yalnız minaresi kaldı
Caminin yapımından bir yıl sonra, köyün 700 kadar Karadağlı haydut tarafından saldırıya maruz kaldığını anlatan Bilalic, "Her şeyi temelinde yaktılar, yıktılar. Osman Paşa'nın Kazancı'da inşa ettirdiği tüm eserleri yerle bir ettiler. O dönemde köydeki çok sayıda Müslüman da katledildi." dedi.

Kazancı Osman Paşa'nın köyüne sadece cami değil, aynı zamanda medrese ve bir şadırvan da yaptırdığını belirten Bilalic, Bosna Hersek kurumları ile yaptıkları araştırmaların neticesinde, camide geriye sadece minare, temelleri ve bir mezarlığın kaldığını tespit ettiklerini söyledi.

Bilalic, o tarihlerde Osmanlı ile Venedik arasında Mora Savaşı'nın sürdüğünü anımsatarak, "O yıllarda bu kasabaların gelişmesi gerekiyordu. Ancak savaş bunu engelledi. Mora Savaşı döneminde ortaya çıkan haydutlar, köyü yaktı. O günden sonra bir daha bu köyde ne Müslümanlar yaşamaya devam etti, ne de cami yeniden inşa edildi." diye konuştu.

"Yalnız" kalan minarenin bunca yıl ayakta kalmasını işçiliğindeki kaliteye bağlayan Bilalic, Kazancı Osman Paşa gibi Bosna kökenli vezirlerin Osmanlı için önemli işler yaptığını ve bu isimlerin mutlaka daha detaylı araştırılması gerektiğini ifade etti.

Bilalic, Bosna'daki son savaşta hasar gören Gacko'daki altı camiden üçünün tamamen onarıldığına dikkati çekerek, bir camide ise restorasyon çalışmalarının sürdüğünü sözlerine ekledi.

AA Almir Terzic, Lejla Bıogradlıja