Ünlü Arkeolog Halet Çambel’in yalısında tarihi eser skandalı
2014 yılında kaybettiğimiz arkeoloji dünyasının duayen ismi Prof. Dr. Halet Çambel’in Boğaziçi Üniversitesi’ne bağışladığı Kırmızı Yalı diye bilinen Arnavutköy’deki ünlü yalısında bulunan eşyaların envanterinin uzman olmayan kişilerce hatalı şekilde çıkarıldığı tespit edildi.
Sayıştay'ın Boğaziçi Üniversitesi için hazırladığı 2017 yılı denetim raporu; ünlü arkeolog, bilim insanı Halet Çambel'in hayatını kaybettiği 2014 yılına kadar yaşadığı İstanbul Arnavutköy'deki tarihi Kırmızı Yalı'daki envanter hatasını ortaya çıkardı. Sayıştay raporunda Boğaziçi Üniversitesi'ne tahsis edilen Halet Çambel Yalısı'ndaki taşınırların sayımı için oluşturulan komisyon tarafından yapılan envanter çalışmaları sonucunda, toplam bin 376 adet taşınırın tarihi ve sanat değeri taşıyan demirbaş olarak “Geleneksel Türk Süslemeleri” hesabına kaydedildiği ancak envanter ve kayda alma işlerini yürüten komisyonunun nadir eserler konusunda uzman olmadığı ve yapılan kaydın hatalı olduğu tespit edildi.
YENİ ENVANTER 2020'YE KADAR ÇIKARILACAK
Sayıştay'ın bu tespiti ile ilgili Boğaziçi Üniversitesi tarafından verilen yanıtta Boğaziçi Üniversitesi Vakfı üzerinden üniversiteye bağışlanan “Halet Çambel Binası” ile birlikte devredilen ev eşyalarının nadir eserler konusunda uzman olmayan komisyon tarafından hatalı şekilde toptan “Geleneksel Türk Süslemeleri” olarak nitelendirilip kaydedildiği kabul edildi.
Şu anda sayım yapılmasının ve komisyon tarafından taşınırların durumuna ilişkin karar verilmesinin mümkün olmadığı belirtilerek restorasyon işlemleri tamamlandıktan sonra uzman bir ekip tarafından mevcut eşyaların uygun tanımlarının yapılarak yeni bir envanter listesi oluşturulacağı kaydedildi. Günümüz ev eşyaları içinde mevcut olan nadir eserlerin ayrıştırılarak bunların eser olarak kaydedileceği anlatılarak çalışmanın; tasnif, onarım ve koruma gibi üç ayrı işlem gerektireceği için en az iki yıl boyunca yani 2020'ye kadar devam etmesinin öngörüldüğü ifade edildi.
KIRMIZI YALIYI 1930'LARDAN BERİ ÇAMBEL AİLESİ KULLANIYOR
Geçmişi Sultan II. Mahmud dönemine dayanan 1. Grup eski eser tescilli yalı, 1930'lu yıllardan beri Prof. Dr. Halet Çambel ve ailesi tarafından kullanılıyordu. Türkiye’nin olimpiyata giden ilk iki kadın sporcusundan biri olan arkeoloji dünyasının duayen ismi Prof. Dr. Halet Çambel'in yarım asırdan fazla yaşadığı yalı, uluslararası Ağa Han ödüllü eşi Nail Çakırhan tarafından 2004 yılında “Halet Çambel ve Nail Çakırhan Arkeoloji ve Geleneksel Mimarlık Araştırma Merkezi” olarak kullanılması için Boğaziçi Üniversitesi'ne bağışlandı. Boğaziçi Üniversitesi, Kalkınma Bakanlığı desteğiyle sürdürdüğü, “Tarihi ve Kültürel Miras” konulu araştırma projeleri kapsamında Kırmızı Yalı'yı amacına uygun olarak kullanmak üzere kısa bir süre öne restorasyon çalışmalarına başlandı.
Özlem Güvemli - Sözcü