Uzayda gerçekleştirilen ilk arkeolojik saha çalışmasının sonuçları açıklandı

Astronotların yörünge laboratuvarı boyunca nesneleri nasıl kullandıklarını, sakladıklarını anlamayı ve gelecekteki uzay yaşam alanlarının geliştirilmesine yardımcı olmayı amaçlayan Uluslararası Uzay İstasyonu Arkeoloji Projesi'nin ilk sonuçları paylaşıldı. İşte uzay arkeologlarının "test çukuru" yöntemi ile belirlediği ilk tespitler:

2022 yılının Ocak ayında Flinders Üniversitesi'nden Doçent Doktor Alice Gorman ve California'daki Chapman Üniversitesi'nden Doçent Doktor Justin Walsh tarafından yönetilecek projenin uzayda gerçekleşecek ilk arkeolojik çalışma olarak tarihe geçeceğini duyurmuştuk. Söz konusu araştırmalar zaman zaman haberlere yansıyarak sürüyor..

Uluslararası Uzay İstasyonu Arkeoloji Projesi; Astronotların yörünge laboratuvarı boyunca nesneleri nasıl kullandıklarını, sakladıklarını anlamayı ve gelecekteki uzay yaşam alanlarının geliştirilmesine yardımcı olmayı amaçlıyordu.

Porje Kapsamında  gerçekleştirilen SQuARE (Örnekleme Dörtgen Toplulukları Araştırma Deneyi / Sampling Quadrangle Assemblages Research Experiment) araştırmasının sonuçları bilimsel bir makale ile yayınlandı.

Plos One dergisindeJustin St. P. Walsh, Shawn Graham, Alice C. Gorman, Chantal Brousseau, Salma Abdullah imzaları ile 7 Ağustos tarihinde yayınlanan makale  "Uzayda arkeoloji: Uluslararası Uzay İstasyonu'ndaki Örnekleme Dörtgen Toplulukları Araştırma Deneyi (SQuARE). Rapor 1: Kareler 03 ve 05" ( Archaeology in Space: Sampling Quadrant Assemblages Research Experiment (SQuARE) on the International Space Station. Report 1: Quadrants 03 and 05) başlığını taşıyor. 

Arkelogların kullandığı "test çukuru" yöntemi uzay istasonunda nasıl uygulandı?

Uluslararası Uzay İstasyonu Arkeoloji Projesi'nin, uzayda nesne kullanımını izlemek için "test çukuru" (test pit) olarak adlandırılan popüler araştırma tekniği yardımıyla belirlediği ilk bulgular  7 Ağustos'ta PLOS One'da yayınlanan makalede açıklandı.

Ancak Dünya'da "test çukuru" uygulanan arkeoloji kazıları genellikle sabit tabanlı mekanlarda gerçekleştirildiği ve Uzay istasyonunda "kazılacak" bir şey olmadığından yöntem biraz farklı uygulandı. Her şeyin yüzdüğü ve herkesin her zaman sürekli kullandığı dar bir mekanda bu yöntemi kullanmak hiç kolay değildi. Çalışma ekibi, ISS astronotlarına altı yatak odalı kompleksin etrafındaki altı alanı karelemeleri ve bu bölgelerin fotoğraflarını periyodik olarak çekmeleri istedi. Bu sayede nesnelerin istasyonda zamanla nasıl değiştiği tespit edilerek araştırma derinleştirildi. 

Tüm zorluklara rağmen azimle çalışan "uzay arkeologları" Uluslararası Uzay İstasyonu'nda tuvaletin yakınında, vISS ABD Tranquility modülünde Düğüm 3 adlandırılan noktada, tuvaletin karşısındaki duvarı ve yakındaki egzersiz ekipmanlarını ile bir dizi yeniden kapatılabilir torba ve hatta tuvalet malzemeleri gibi beklenmedik bir dizi öğeyi keşfettiler.Bunların arasında bir de bilgisayar vardi. .Cihazın bulunması beklenmeyen bir yerde "nadiren kullanılan bir bilgisayar" tespit ettiklerinde "arkeologların "işleri biraz daha kolaylaştı.Bu sayede Uluslararası Uzay İstasyonu'ndaki astronotların, 2000'den beri tam zamanlı olarak insanlar tarafından kullanılan kalabalık bir laboratuvardan nasıl en iyi şekilde yararlandıklarını gösteren bulgular tespit edildi. 

Aynı ekip, 2023'te uzay istasyonunda ulunan pasta kremasının gizemini araştırmış ve pasta uzayda "kabarmadığı" için krema ile nasıl süslenebildiğinin cevabını bulmuştu: Söz konusu kremanın 30 Ocak 2022 tarihli 66. Sefer sırasında Rus kozmonot Pyotr Dubrov'un doğum günü için önceden hazırlanmış keklerden kaldığını ortaya çıkarmıştı!.

5438 ADET TARİHİ ESER NİTELİKLİ OBJE BELİRLENDİ

The SQUARE deneyi kapsamında uzay aracındaki malzemelerin bir kısmı tarihi eser olarak değerlendirildi.

Araştırma ekibi bir görsel analizi programıyla, artırılmış gerçeklik başlığı, yapışkanlı not kağıdı, kalem ve eldiven gibi toplamda 5 bin 438 "tarihi eser" belirledi.

ISS'de tarihi eser toplanan 6 nokta 

1. Düğümdeki mutfak masası, Unity;
2. Düğümdeki sancak iş istasyonu, Harmony modülü;
3. Düğümdeki tuvaletin (atık ve hijyen bölmesi) karşısındaki duvar, Tranquility modülü;
4. Japon Kibo modülünün ön duvarındaki bilim rafı;
5. Avrupa Columbus modülünün ön duvarındaki bilim rafı;
6. ABD Destiny modülünün (mürettebatın tercihi) liman tarafındaki bir raf

Ardından bunları astronotların çektiği fotoğraflarla karşılaştırarak alanların nasıl kullanıldığını saptadı. 

Henüz ilk aşamalarındaki çalışma, insanların tamamen yabancı bir ortama nasıl adapte olduğunu ortaya koyuyor ve arkeolojik çalışmaların yeryüzüyle sınırlı kalmak zorunda olmadığını gösteriyor.

UZAY ARKEOLOJİSİ ÇALIŞMASININ ASIL HEDEFİ GELECEĞİN TEKNOLOJİSİNİ İNŞA EDEBİLMEK

Adına ister Uzay Arkeolojisi deyin isterseniz Uzayda Arkeoloji, sonuçta; bu bilimsel çalışmalar her ne kadar "arkeoloji" gibi ilgi ilgi çekici bir tanımla pazarlansa da temel amacı tamamen geleceğin teknolojisi için sondaj niteliğinde. 

NASA ISS'nin 2030'da emekliye ayrılmasının ardından ticari şirketlerin yeni nesil uzay yaşam alanları yaratmasını nasıl sağlayacaklarını araştırmakla meşgul. Söz konusu araştırmadaki bulguların gelecekteki uzay yaşam alanlarının geliştirilmesine de yardımcı olabileceği umuluyor.

Makalede imzası olan araştırmacılar, uzaydaki eserleri takip etmenin, insanların nesneleri daha genel olarak konumlarda nasıl kullandıklarını ve sakladıklarını anlamak için daha geniş etkileri olduğunu vurguluyor: "Sadece nesne kullanımının gerçekliğini değil, aynı zamanda kullanım veya işlev potansiyelini ve bu niteliğin arkeolojik yorumlama için anlamını keşfetme fırsatına sahibiz,ISS modern olsa da, çalışma yazarlarının dayandığı fikirler kadimdir: Aristoteles'in "Metafiziği", nesnelerin "potansiyelini" ve kullanımını ve bunun neden önemli olduğunu MÖ dördüncü yüzyılda tartışmıştır."

Kaliforniya'daki Chapman Üniversitesi'nde sanat tarihi, arkeoloji ve uzay çalışmaları profesörü olan makalenin baş yazarı Justin Walsh, 7 Ağustos'ta X'te (eski adıyla Twitter).yaptığı paylaşımda, ""Yalan söylemeyeceğim, bu uzay arkeolojisi makalemizdeki en sevdiğim referans, Çocuğu antik Akdeniz'den çıkarabilirsiniz, ancak antik Akdeniz'i çocuktan çıkaramazsınız," " ifadesini kullanmıştı, şakayı vurgulamak için gülen bir emojiyle.

.Arkeolojikhaber / Görseller: NASA