Yaklaşık 150 milyon yıllık Bavyeralı kılıç kuyruk fosili 'pterozor'ların soy ağacını değiştirdi

2015 yılında Almanya'nın Bavyera eyaletinde Mühlheim yakınlarındaki Schaudiberg Taş Ocağı'nda bulunan ve dinozorların atalarından olan kanatlı sürüngen fosilinin yeni bir tür olduğunu belirlendi ve türe, "Bavyeralı kılıç kuyruk" anlamına gelen "Skiphosoura bavarica" adını verdi. Skiphosoura bavarica, halk arasında "uçan dinozorlar" olarak bilinen "pterozor"ların soy ağacını değiştirdi.

Current Biology dergisinde 18 Kasım tarihinde, David William Elliott Hone, Adam Fitch, Stefan Selzer, René Lauer ve Bruce Lauer imzaları ile yayınlanan "Yeni ve büyük bir monofenestratan, pterodaktiloid pterozaurlara evrimsel geçişi ortaya koyuyor" (A new and large monofenestratan reveals the evolutionary transition to the pterodactyloid pterosaurs) başlıklı makale, Güney Almanya'da yeni keşfedilen pterozor fosilinin kanatlı sürüngenlerin soy ağacını değiştirdiğini savunuyor. 

Paleontologlar, 2015 yılında Almanya'nın Bavyera eyaletinde Mühlheim yakınlarındaki Schaudiberg Taş Ocağı'nda bulunan ve dinozorların atalarından olan kanatlı sürüngen fosilinin yeni bir tür olduğunu belirledi ve türe, "Bavyeralı kılıç kuyruk" anlamına gelen "Skiphosoura bavarica" adını verdi. 

Makalede yer alan bilgilere göre; Mezozoyik Zaman'ın üç alt bölümünden ikincisi olan Jura Dönemi'nin sonlarına doğru yaşayan ve ekosistemindeki en büyük kanatlılardan biri olan Skiphosoura bavarica; pterozorların daha küçük, uzun kuyruklu formlardan Kretase döneminde devasa, kısa kuyruklu devlerine nasıl geçiş yaptıklarına dair önemli içgörüler sağlıyor.

Yeni bir pterozor türünün keşfiyle sonuçlanan araştırma, Londra Queen Mary Üniversitesinden paleontolog Dr. David Hone liderliğindeki heyet tarafından yapıldı.

Science Daily'nin haberine göre; araştırmanın yazarlarından Wisconsin-Maddison Üniversitesinden Adam Fitch, buluşa ilişkin yaptığı açıklamada, "Skiphosoura, pterozorların evrimsel ilişkilerini ve buna bağlı olarak soyunun nasıl ortaya çıkıp değiştiğini çözmek için önemli bir formu temsil ediyor." ifadesini kullandı.

Fosil neredeyse tüm kemikleri korunmuş halde bulundu

Fosil, genelde çoğu pterozorda olduğu gibi düz bir zeminde ezilmiş halde değil, üç boyutlu ve neredeyse tüm kemikleri korunmuş halde bulundu.

Pterozor'un, 2 metre civarında olduğu tahmin edilen kanat açıklığıyla altın kartalları andırdığı kaydedildi.

Paleontologlar, pterozorları, "bazal pterozorlar" (pterodaktiloid olmayan) ve sonraki dönemlerde yaşayan "büyük pterodaktiloidler" olmak üzere iki sınıfa ayırıyor.

Bazal pterozorlar, kısa bir boyun üzerinde küçük kafa, kanadın bilek kısmında kısa bir kemik, uzun bir kuyruk ve ayaklarında uzun 5'inci parmağa sahipken, pterodaktiloidlerin uzun boynu, büyük kafası, uzun bir bilek kemiği, kısa kuyruğu ile daha kısa 5'inci ayak parmağı bulunuyor.

Ancak söz konusu iki türün arasındaki geçiş canlılarının vücutlarında önce baş ve boyunların değiştiği tespit edilmesine rağmen bunun öncesi ve sonrasında hangi organların farklılaştığı bilinmiyordu.

Keşif, daha önce bulunan pterozor fosillerine ait aile ağacını değiştirdi

"Bavyeralı kılıç kuyruk" fosilinin keşfi, iki tür arasındaki geçişin nasıl yaşandığına ışık tuttu.

Fosilde, pterodaktiloidlere çok benzeyen baş ve boyun uzunluğunun yanı sıra uzun bilek kemiği tespit edilirken, kuyruk ve 5'inci ayak parmağının daha sonraki türlere oranla biraz daha uzun olduğu gözlendi.

"Skiphosoura" üzerindeki araştırma, pterozorların aile ağacını da değiştirdi.

"Skiphosoura bavarica", özellikleriyle İskoçya'nın batısındaki Syke Adası'nda 2017'de keşfedilen 170 milyon yıllık "Dearc Sgiathanach" adı verilen pterozor fosilinin de geçiş türlerinden olduğunu ortaya koydu.

"Dearc" ve "Skiphosoura", geçiş dönemi kanatlı sürüngenlerinin de olağanüstü büyüklüklere ulaşabildiğini göstermişti.

Pterozorlar, dinozorlarla aynı dönemde yaşayan, kanat açıklıkları ilk türlerde 2 metreyken daha sonra 10 metreye ulaşabilen kanatlı ve yırtıcı sürüngenler olduğu biliniyor.