İspanya`nın güneyindeki Endülüs bölgesinin Granada kentinde yürütülen bir kazı çalışması sırasında, Endülüs İslam döneminin (711-1492) son yıllarında yaşayan Müslümanlara ait olduğu tahmin edilen çok sayıda insan kalıntısı bulundu. Granada kent merkezindeki bir arsada yapılan kazıları yürüten ekibin başındaki arkeolog Dr. Amjad Suliman, AA muhabirine, 18 Ekim 2021`de 1000 metrekarelik bir alanda başlattıkları kazı sonrasında 5 toplu mezar ve 600 kadar insan iskeleti bulduklarını söyledi. Suliman, tarihi kaynaklar ve yürüttükleri arkeolojik çalışmalarda Endülüs İslam döneminde Sahl Ben Malik (12. yüzyıldaki bir alim ve Endülüs şairi) adıyla, dönemin Avrupa`daki en büyük Müslüman mezarlığının Granada`da olduğunu bildiklerini aktararak, bu topraklarda kazılan her yerin altından Endülüs İslam dönemine ait kalıntıların çıktığını vurguladı. Kazı çalışmalarında Orta Çağ`a kadar gelen bulgulara ulaştıklarını ifade eden Suliman, "Tarihte yaşananlar ve yer darlığından alt alta üst üste her yaştan her cinsiyetten insan kemiği bulduk ve yüzlercesini belgeledik. Dönemin Müslümanları, zorla Hristiyanlaştırmaya karşı kendi kimliklerini gizleyerek mezarlarına konulması için kefenlerinin yanına bir ölüm kartı bırakıyorlardı. Kazılarda bundan da parçalar bulduk." dedi. Mevcut yasalar gereği kentte yapılan her kazıda en az 2 kişilik arkeolog heyeti bulundurulmasının zorunlu olduğunu anlatan Suliman, Endülüs İslam döneminde Hristiyanların eline geçen son şehrin Granada olmasından dolayı buradaki Müslüman kayıplarının çok daha fazla olduğunu kaydetti. Granada`nın 1492`den sonra zorla Hristiyanlaştırıldığını, bunu kabul etmeyen Müslüman ve Yahudilerin sürgün edildiğini hatırlatan Suliman, şöyle devam etti: "1501`de Katolik Krallar aldıkları kararla, Müslüman mezarlıklarındaki taşların o dönem inşa edilen başta dini olmak üzere birçok yapıda kullanılması talimatını verdi. Günümüzde El Hamra Sarayı`nın bazı duvarlarında veya San Jeronimo Manastırı`nda bu mezar taşlarını görebiliyoruz." - "Amacımız gerekli analizlerin yapılıp kalıntıların Müslüman mezarlığına gömülmesi" Granada Ulu Cami Vakfı Başkanı Umar del Pozo da Granada`da bu zamana kadar farklı yerlerdeki kazılarda Müslümanlara ait çok sayıda insan kalıntısı bulunduğuna işaret ederek, sözlerini şöyle sürdürdü: "Şimdi ise şehir merkezinde bunlara ulaşıldı. Bu zamana kadar ortaya çıkartılan insan kalıntıları, Granada Kültür Müdürlüğü deposunda bekletiyordu ancak bu yeni buluşta antropolojik analizler için kemikleri biz almak istiyoruz. Daha sonra bu kemikleri Müslüman mezarlığına götürüp orada defin işlemini yapmak istiyoruz. Uzun bir süreç ve önemli bir finansman gerekiyor. Amacımız gerekli analizlerin yapılıp kalıntıların Müslüman mezarlığına gömülmesi."