Birleşik Arap Emirliklerinin Ummül-Kayveyn Emirliğinde yer alan ve arkeoloji kazıları sırasında bulunan Aramice bir yazıta göre Güneş Tanrısı Shams'a adanmış olduğunu tahmin edilen 2 bin yıllık ed-Dur tapınağında restorasyon ve konservasyon çalışmaları tamamlandı.

Birleşik Arap Emirliklerinin Ummül-Kayveyn Emirliği (Umm Al Qaiwain) sınırlarındaki 2.000 yıllık Ed-Dur arkeolojik sahasındaki İslam öncesi tapınağın korunmasına yönelik konservasyon çalışmalarının tamamladığı açıkladı.

Ummül-Kayveyn Emirliği Turizm ve Tarihi Eserler Dairesi hem tapınağın hem de  tüm ed-Dur arkeolojik alanın UNESCO Dünya Mirası listesine alınmasını istedi.

Tapınak ilk olarak otuz yıl önce Belçika'daki Gent Üniversitesi'nden gelen arkeolojik ekip tarafından kazıldı. Ekip birkaç kilometrekarelik alanı kapsayan bir arkeolojik alan ve muhtelif bina kalıntıları keşfetti.

Arkeoloji kalıntılarından elde edilen bilgilere Ed-Dur'daki yoğun yerleşim dönemi M.S. 1. ve 2. Yüzyıllara kadar uzanmakta. Fakat alanın yakınınlarında erken Tunç Çağı'na, (M.Ö. 3000 civarı) ve Neolitik döneme ait (M.Ö. 5.000-6.000) kalıntılara da rastlandı.

Tanrı Shams adına yazılmış bir kitabe bulundu

Kazılarda ortaya çıkan tapınağın duvarları keşfedildiğinde, yaklaşık 2 metre yükseklikteki bölümü ayakta duruyordu. Tapınakta, duvarları 8,3 metre çarpı 8,3 metre büyüklüğündeki bir taş sunak bulundu. Tapınağın dışında dört sunak daha vardı ve bir de kuyu bulunduyordu. Ağız çapı 1.2 metre olan kuyu  6 metre derinliğindeydi. Sunaklardan birinde,  Arap Körfezinde Hıristiyanlık döneminin başlangıcından  Ortaçağ'a kadar yaygın konuşulan Aramice bir yazıt bulundu. Hasarlı ve silik kitabe zor da olsa deşifre edilmeye çalışıldı ve Semitik güneş tanrısı Shams'dan (Veya Shamsum) bahsetiği anlaşıldı. Buna dayanarak arkeologlar tapınağın Güneş Tanrısı Shams'a adanmış olduğunu tahmin ediyor.

Arkeoloji kazı çalışmalarının ardından ortaya çıkarılan, uzun yıllar boyunca toprak altında korumasız kalmış, kapılarını çevreleyen ince sıva süslemeleri ve duvarları bozulmuş tapınakta konservsyon çalışmaları başladı.

Ummül-Kayveyn Emirliği Turizm ve Tarihi Eserler Dairesi,  Kültür ve Bilgi Geliştirme Bakanlığı ve Birleşmiş Milletler (BM) üyesi ICCROM Uluslararası Şarja ofisi, Kültürel Varlıkların Korunması ve Restorasyonu Çalışma Merkezi ile işbirliği içinde tapınağın restorasyonu ve konsevasyonu için üç aşamalı bir program başlattı.

İlk aşama Şubat 2016'da başladı ve üç hafta sürdü, ardından ikinci aşama takip edildi, Nisan 2016'da iki hafta sürdü. Aralık 2016'da üç haftalık bir son aşama tamamlandı.

Hıristiyanlık döneminin başlangıcında 200 veya 300 yıl boyunca gelişen, ed-Dur zenginliğini Arap Körfezi ve Hint Okyanusu üzerinden ticaretten alan bir liman kentiydi. Ayrıca, Roma İmparatorluğu'ndan ithal edilen metal eserler ve cam kaplar ile madeni paralar ve diğer eşyaların gösterdiği gibi Akdeniz ile de geniş bir ticari bağlantıya sahipti.

Esmeralda Angun / wam.ae - Arkeolojikhber.com