Agoranomos nedir?

Agoranomos:

1. Antik Yunan’da, Pazar yerlerinde (Agora) tahıl dışında malların denetimini yapan, düzeni sağlayan, vatandaşların ise belli bir ücret karşılığında mallarını satmalarına izin veren Pazar yeri kontrol memuru. Pazar müfettişi.

2. Anti Roma’da, gladyatör-gladiator dövüşleri için savaşçı temin eden ve imparatorun doğum günü kutlamalarını organize eden kişi.
Gymnasionlara yağ temini ile ilgili doğrudan bir görevleri olmamasına rağmen agoranomosların zaman zaman yağ temininden sorumlu tutulmuştur.

Bir tür devlet memuru olan agoranomosların üstlendikleri başka görevler ile altıkları ünvanlar:

1. İdari: 

a) Grammateus: Grammateuslarını ken yönetimindeki yetki ve sorumlulukları çok önemliydi. Meclis toplantılarına katılırlırlar, kabul edilen yasaları kaydeded, yayımlar, resmi evrak düzenleyerek dosyalama işlerini yaparlardı. Diğer memuriyetleri genellikle yıllık olmasına karşın, bö görevde olanla daha uzun yıllar bu görevi yürütmekteydi.  b) Boularkhos: Boule başlanğıçta kentlerin danışma meclisi iekn, Hellenistik ve Roma dönemlerinde Yunan kentlerinin en önemli kurumu durumuna gelmiştir. Kanun tasarıları önce boulede tartışılıp karara bağlanıyor, memur adayları burada belirleniyor, halk meclesinde (demos) yalnızca oylama işlemi yapılıyordu. Boulenin başkanı boularkhos idi.

 

2. Dinsel

a) Asiarkhes: Eyalet meclisi kionunun başkanı olan asiarkhesin en önemli görevi dört yılda bir imparator onuruna yapılan ve koina ismi verilen oyunları organize etmek ve yönetmekti. b) Prytanis: Hellenistin ve Roma dönemlerinde pek çok Aiolia ve İonia kentinde rastlanan prytanistlerin diğer görevlerinin yanı sıra dinsel açıdan önemli görevleri de vardı. Kandınların da atanabildiği prytanis seçimleri her yıl yenilenmekteydi. c) Hiereus: Rahip d) Hierokeryks: Kurban teşrifatçısı e) Hymnodos: Koroda tanrılar onuruna ilahiler söyleyen kişi.

3. Eğitim ve Şenlikler

a) Gymnasiarkhes: Kamuya ait eğitim kurumlarında yöneticilik yapan gymnasiarkhesler halk meclisi tarafından yalnızca bir yıl için seçilirlerdi. b) Agonothetes: Yunanlıların kültür yaşamında son derece önem taşıyan agınların yani müzikle, bedenle ve atlarla ilgili her türlü yarışmaların düzenlenmesinden sorumlu kişiler. c) Panegyriarkhes: Agonothetesler tarafından düzenlenen agonları yöneten kişilerdi.

4. Kent Güvenliği

a) Eiranarkhes: Polis şefi. Bu polis şefinin emri altında diogmitai denilen polis memurları bulunurdu. b) Paraphylaks: Anadolu’da Roma döneminde yaygınlık kazana bir bekçilik ünvanıdır. Görev alanları kırsal kesim olup, önemli güvenlik memurları arasında yer almaktaydı. c) Strategos: Hellenistik krallıklar ve Roma’nın hakimiyeti ile birlikte şehirler dış politika açısından önce Hellenistik krallara, daha sonra da Roma valilerine bağlanmışlardır. Bu nedenle zaman içinde eski askeri görevler pek çok şehirde sivil bir nitelik kazanmıştır. Bu askeri görevlerin de en önemlisi strategostur. Agoranın en göze çarpan yerinde agoranomoslara ait ofis yer almaktaydı. Ofisin hemen yanında ise ölçüm işlemini yapıldığı ölçek taşı bulunurda. Bu ölçek taşı, her iki yan kenarına kenetlerle sabitlenmiş birer dikme üzerine oturmaktaydı. Ölçüm yapılacak sıvı ya da hububat, ölçek yuvalarındaki kaplara boşaltılırdı. Böylece halk bu ölçek taşı vasıtasıyla alışverişin doğru, hilesi olup olmadığını kontrol etme imkanına sahip olmaktaydı. Bu ölçüm işlemi muhtemelen, tahıl gözetim memurları (sitophylakes) tarafından gerçekleştirilmekteydi.