Kültepe Kaniş/Karum Höyüğü'nde bu yıl yapılacak kazılarda, Akad İmparatorluğu'nun sonunu getirdiği belirtilen kuraklığın Anadolu'nun kuzeyine etkisi araştırılacak.

Anadolu insanının yazıyla tanıştığı Kayseri-Sivas kara yolunun 20'nci kilometresindeki Kültepe'de 1948 yılından bu yana sürdürülen arkeolojik kazılar, Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Arkeoloji Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Fikri Kulakoğlu başkanlığında devam ediyor.

Kulakoğlu, çok geniş alana sahip ören yerinde zengin bir ekiple, farklı üniversitelerden ve ülkelerden gelen heyetle araştırmalar yaptıklarını söyledi.

Ören yerinin farklı alanlarında bilim insanlarının çeşitli sorulara cevaplar aradığını belirten Kulakoğlu, bu yıl kazı heyetinde Akad İmparatorluğu'nun sonuna ilişkin araştırma yapan Yale Üniversitesi'nden Prof. Dr. Harvey Weiss'in de yer aldığını bildirdi.

Harvey Weiss'in, Akad'ların yıkılışını "mega kuraklığa" bağladığını aktaran ve Kültepe'de de bu kuraklığın izlerini araştıracaklarını dile getiren Kulakoğlu, "Weiss, bu bölgede özellikle Akdeniz'in doğusunda Anadolu'nun güneyinde, Toros dağlarının güneyinden Irak'a kadar giden bir bölümde meydana gelen ciddi bir kuraklığın bu imparatorluğun yıkılmasına ve büyük göçlere neden olduğunu söylüyor. Bu yıl, 4 bin 200 yıl öncesinde Anadolu'nun, Toroslar'ın güneyinde olan bu kuraklığın, kuzeyinde de olup olmadığını araştıracağız. Bu çok önemli bir soru. Bizim yaptığımız çalışmalarda da Kültepe'deki Erken Tunç Çağı dönemine ait büyük anıtsal yapıların yıkılışı tam bu döneme denk geliyor." diye konuştu.

Akad İmparatorluğu'nun, Mısır'dan Afganistan'a, İran'dan Ege'ye kadar giden bölgedeki en büyük krallık olduğuna dikkati çeken Kulakoğlu, "Bütün bu bölgelere hükmetmiş bir imparatorluk yıkılıyor. Ortada bir savaş izi yok, herhangi bir yıkım izi de görmüyoruz. İklim değişiklikleri başlıyor, Akdeniz'den gelen bulutların yönlerini değiştirmesi, suyun azalması, insanların şehirleri terk etmek zorunda kalması, dağlara çekilmesi gibi olgular sonucunda o büyük imparatorluk yıkılıyor. Bu bir döngüdür, belirli dönemlerde biz eski çağ dünyasında bunu takip edebiliyoruz." ifadesini kullandı.

- "Akad'ların yıkılışını iklim değişikliğine bağlıyoruz"

Kulakoğlu, Weiss'in çalıştığı bölgedeki yapıların yok olmasıyla Akad'ların tarih sayfasından çekilmesinin aynı zamana denk geldiğine değinerek, "Sadece o arkeolojik kazılarla değil, Suriye'den Anadolu'ya kadar olan bölgede yapılan palecoğrafya araştırmalarında tespit edilen sonuçlar Harvey Weiss'in söylediği her şeyi doğruluyor. Biz arkeoloji literatüründe Akad'ların yıkılışını iklim değişikliğine bağlıyoruz. Akadlar'ın nasıl güneyde yıkılması söz konusu ise kuzeyde yani Toros dağlarının kuzeyinde de böyle bir durum neden söz konusu olmasın, kuraklık varsa bunu tespit etmek istiyoruz." dedi.

Kültepe'de 2023'teki kazılarda zeytin çekirdekleri bulduklarını hatırlatan Kulakoğlu, bunun 4 bin 200 yıl önce bölgede zeytin yetiştirilebilecek ılıman bir iklimin varlığını gösterdiğini ve iklim koşullarının zamanla değiştiğini dile getirdi.

Prof. Dr. Kulakoğlu, bu yıl ayrıca Erken Tunç Çağı denilen günümüzden 5 bin yıl öncesindeki Anadolu'daki hayat tarzını öğrenmek için de kazılar yapılacağını, ayrıca İtalya'dan gelecek bir ekibin de Anadolu'da yazının ilk kullanıldığı Kültepe'de hüküm süren Asurlular üzerine çalışacağını kaydetti.

AA Esma Küçükşahin