Denisovan anatomik profili araştırıldı. Altay İnsanı neye benziyordu, Denisovanların yüzü nasıldı sorularına kısmi de olsa cevap veren araştırmanın yöntemi bir hayli eleştiri aldı. Ancak araştırma ekibi eleştirileri çok önemsemiyor ve meçhul bir insansı türün nasıl görünebileceğine dair en olası verileri kullandıklarını belirtiyor.

Denisovan veya Denisovalı olarak adlandırılan Altay İnsanı, morfolojisi bilinmeyen soyu tükenmiş ama bazı genlerini Homo Sapiens'e yani insana miras bırakmış bir insansı tür.

Onun nasıl bir görünüşe sahip olabileceği bir grup bilim insanı tarafından araştırıldı. Yapılan bilimsel araştırmaya göre; Denisovanlar; muhtemelen uzun yüzlü ve Neandertaller gibi geniş leğen kemiğine sahipti. Aynı zaman geniş dental ark (diş kanalı) ve geniş lateral kranial (kafatasının yanı) gibi Denisovan kaynaklı değişikliklere de sahipti.

Her ne kadar araştırma Altay İnsanının nasıl göründüğüne dair ilk tahminleri içermesi açısından önemliyse de oldukça fantastik bulunduğunu ve yoğun eleştiriler aldığını belirtmekte de yarar var. Çünkü Altay Dağlarının bu gizemli insansı türünün genleri hâlâ insanlarda varlığını sürdürse de bu araştırma sadece oldukça yıpranmış (ki muhtemelen bir yırtıcı tarafından yutulup, çıkarılmış olma ihtimali bulunan) bir bir parmak kemiğinden çıkarılmış antik DNA ile üç dişten elde edilen bulgulara dayanıyor.

DNA Metilasyon Haritalarını Kullanarak Denisovan Anatomisini Yeniden İnşa Etmek (Reconstructing Denisovan Anatomy Using DNA Methylation Maps) başlıklı makale Cell (Hücre) dergisinde  David Gokhman, Nadav Mishol, Marc de Manuel, David de Juan, Jonathan Shuqrun, Eran Meshorer, Tomas Marques-Bonet, Yoel Rak, Liran Carmel imzaları ile 19 Eylül tarihinde yayınladı. Makalede söz konusu tahminlerin Denisovan kemiği ile aynı zamanda bazılarının Denisovan olduğunu öne sürdüğü Xuchang kafatasına uyduğu ifade ediliyor.  (Makalenin İngilizce orjinaline bu linki kullanarak ulaşabilir ya da bu linki kullanarak pdf olarak indirebilirsiniz.

Makaleye imza atan bilimadamları uyguladıkları yöntem hakkında "DNA metilasyon paternlerini kullanarak iskelet morfolojisini yeniden yapılandırmak için bir yöntem sundul. Metodumuz, tek yönlü metilasyon değişikliklerini fonksiyon kaybı fenotiplerine bağlamaya dayanmaktadır. Neandertal ve şempanze iskelet morfolojilerini yeniden yapılandırarak performansı test ettik ve farklı özellikleri belirlemede % 85 hassasiyet elde ettik. Daha sonra bu yöntemi Denisovan'a uyguladık ve varsayılan bir morfolojik profil sunduk" açıklamasında bulundular.

Öte yandan New Scientist'te bu makaleye dayanarak aynı gün yayınlanan habere göre; gizemli insansı tür Denisovalıların varlığını kanıtlayan ve genç bir kız çocuğuna ait olduğu tahmin edilen parmak kemiğinden elde edilen DNA verile ve yukarıda zikredilen bilimsel çıkarımlar kullanılarak tahmini bir yüz canlandırması gerçekleştirildi. Kullanılan yöntem büyük şüpheler içerse de Liran Carmel ve meslektaşları, Denisovalıların nasıl göründüğüne dair bir öneri ortaya çıkardıkları için mutmainler.

Makalenin yazarlarından Kudüs İbrani Üniversitesi (The Hebrew University of Jerusalem) Fen Fakültesi Genetik Bölümü öğretim görevlisi ve Alexander Silberman Yaşam Bilimleri Enstitüsü üyesi Liran Carme, eleştirileri,  “Bu belirli bir bireyin değil,  herhangi bir Denisovan'a ait olabilecek yüz. Oluşturduğumuz portre genel özellikler taşıyor. Varlığı bilinen ama anatomisi meçhul bir insansı türün yüzünü  inşa etmeyi denedik" dedi.

Ekip, elde ettikleri verileri şempanze ve Neandarthel türleri ile de kıyaslayarak olbildiğnce gerçeğe yakın tasarlamaya gayret ettiğini savunsa da muhalif genetikçiler ve anatomi uzmanları, bu yöntemi çok tutarsız ve şaibeli olarak yorumluyorlar.

Türün neye bezediği daha çok tartışılacak gibi görünüyor ama daha sağlıklı çalışmalar için, en azından şimdilik, Denisovanlara ait yeni bulgular elde edilmesini ummaktan başka çıkar yol görünmüyor.

Ali Zülfikar Emin - Arkeolojikhaber.com