Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Arkeoloji Bölümü

Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Arkeoloji Bölümü

Ankara Üniversitesi Arkeoloji Bölümü, sahip olduğu nitelikli öğretim kadrosu sayesinde, öğrencilere arkeoloji alanında çok geniş bir anlamda öğrenim görme olanağı sunmaktadır.

1980’li yıllarda Arkeoloji ve Sanat Tarihi Bölümü ismi altında toplanmış alan Arkeoloji Bölümünün ilgili Anabilim Dalları, 2000 yılında Sanat Tarihi bölümünün ayrı bir bölüm olarak ayrılması sonucunda sadece Arkeoloji Bölümü ismi altında üç ayrı bağımsız program şeklinde eğitim-öğretim hayatına 2002 yılına kadar devam etmiştir. Bu tarihte, YÖK kararıyla ülke genelinde Arkeoloji programlarının tek ve ortak bir çatı altında birleştirilmesi kararı sonucunda, Ankara Üniversitesinde de ortak lisans programı uygulamasına geçilmiş ve 7 yıl boyunca bu yönde bir program uygulanmıştır. Ancak bölümümüzün resmi başvuruları ve YÖK Başkanlığının onaylarıyla tekrar Arkeoloji Bölümü çatısı altında üç ayrı anabilim dalı olarak ayrılan ve farklı disiplinleri içeren bu programlarda 2009 yılından itibaren eğitim-öğretime devam edilmektedir.

Öğrenciler Paleolitik dönemden başlayarak Roma döneminin sonuna kadar başta Anadolu olmak üzere tüm Akdeniz ve çevre kültür bölgelerinin karşılaştırmalı arkeolojisiyle ilgili zengin bir ders içeriğinden seçim yapabilmekte ve istedikleri alanda uzmanlaşabilmektedirler.

Anabilim Dalı Başkanı
Prof. Dr. Zeynep Çizmeli Öğün

Klasik Arkeoloji daha çok Antik Dönem diye adlandırılan Yunan ve Roma uygarlıklarını kapsayan bir dönemi içerir. Klasik Arkeoloji Anabilim Dalımızın eğitim ve öğretimi kapsamında, Girit’teki Minos Uygarlığı (M.Ö. 2800 – 1050), Kıta Yunanistan’daki Miken Uygarlığı (M.Ö. 1600-1200) ile başta Batı Anadolu olmak üzere Ege Uygarlıklarının Protogeometrik – Geometrik dönem (M.Ö.1050-700), Arkaik dönem (M.Ö.650-480), Klasik dönem (M.Ö.480-330), Hellenistik dönem (M.Ö.330-30) arkeolojisi ve Roma İmparatorluk dönemi (M.Ö.30 – M.S. 395) arkeolojisi üzerine dersler yer almaktadır. Antik dönem mimarisi, heykeltıraşlığı, seramiği, küçük buluntuları ve sikkeleri hakkındaki derslerde Anadolu ve Anadolu dışından pek çok eser görsel olarak tanıtılmaktadır.
Anabilim dalımızdaki tüm öğretim üye ve yardımcıları pek çok antik kentte kazı ve araştırma çalışmalarını yürütmektedirler. Anabilim dalımıza mensup emekli öğretim üyelerimizce Smyrna, Phokaia, Erythrai, Pitane, Kaunos, Teos, Stratonikeia, Phaselis gibi çok sayıdaki antik kentte kazı çalışmaları yürütülmüş olup, aktif olarak Arykanda (Antalya-Finike), Smintheion (Çanakkale-Gülpınar), Salamis (KKTC-G.Mağusa) antik kentlerinde emekli öğretim üyelerimizin, Magnesia (Aydın-Ortaklar), Nysa (Aydın-Sultanhisar), Zeugma (Gaziantep-Belkıs) antik kentlerinde öğretim üyelerimizin başkanlığındaki kazı çalışmaları devam etmektedir.

Anabilim Dalı Başkanı
Prof. Dr. Fikri Kulakoğlu

Protohistorya ve Önasya Arkeolojisi insanlık tarihinde tarımın başladığı ve ilk yerleşik yaşamın ortaya çıktığı dönem olan Neolitik Çağ’dan (yaklaşık olarak M.Ö. 10.000 ortaları) başlayarak sırasıyla Kalkolitik Çağ (M.Ö. 5.000-3.000), Tunç Çağları (M.Ö. 3.000-1.200) ve Demir Devri (M.Ö. 1.000-500) sonuna kadar olan zaman diliminde başta Anadolu olmak üzere tüm Önasya’ya (Kıta Yunanistan ve Ege Adaları, Girit, Kıbrıs, Balkanlar, Kafkasya, İran, Mezopotamya, Suriye, Filistin, Mısır) yayılan kültürleri ve uygarlıkları incelemektedir. İnsanlık tarihinin en önemli süreçlerinden olan yerleşik yaşama geçiş ve yazının bulunmasıyla ilk tarih çağlarına geçiş anabilim dalının kapsadığı tarihsel süreç içinde bulunmaktadır. Derslerde verilen kültür tarihi yanında, görsel malzeme eşliğinde konular ayrıntılı bir şekilde incelenmektedir.

Protohistorya ve Önasya Arkeolojisi konusunda lisans eğitimini tamamlamış öğrenciler lisansüstü düzeyinde Master ve Doktora programlarına başvurabilirler ve uzmanlaşma yönünde eğitimlerine devam edebilirler.

Öğrenciler devam mecburiyeti olan teorik dersler yanında Anabilim Dalı öğretim üyeleri tarafından yürütülmekte olan çeşitli dönemlere ait kazı ve araştırmalara (Acemhöyük – Aksaray (Prof. Dr. Aliye Öztan), Köşkhöyük – Niğde (Prof. Dr. Aliye Öztan), Kültepe – Kanes – Kayseri (Prof. Dr. Fikri Kulakoğlu), Resuloğlu Erken Tunç Çağı Mezarlığı – Sungurlu/Çorum (Prof. Dr. Tayfun Yıldırım), Eskiyapar Höyüğü – Sungurlu/Çorum (Doç. Dr. Tunç Sipahi), Alaca Höyük – Çorum (Prof. Dr. Aykut Çınaroğlu), Liman Tepe – Urla/İzmir (Prof. Dr. Hayat Erkanal) ve Bağlararası – Çeşme/İzmir (Doç. Dr. Vasıf Şahoğlu) ile Kayseri (Prof. Dr. Fikri Kulakoğlu) ve Çorum (Prof. Dr. Tayfun Yıldırım- Doç. Dr. Tunç Sipahi) yüzey araştırmaları) katılarak, aldıkları eğitimi pratik anlamda destekleme olanağına da sahiptirler. Bilim Dalımız tarafından yürütülen kazı ve araştırmalarla mimari, ölü gömme adetleri ve küçük buluntularla belgelenen maddi kültür kalıntılarının ortaya koyduğu sonuçlar, Önasya uygarlıklarına ve kültürlerine önemli katkılarda bulunmaktadır.

Öğrenciler, ders ve araştırmaları ile ilgili çalışmalarında Fakülte kütüphanesinin yanında Bilkent Üniversitesi, Türk Tarih Kurumu, İngiliz ve Amerikan Arkeoloji Enstitülerine ait kütüphanelerden de yararlanma olanaklarına sahiptir.

Anabilim Dalı Başkanı
Prof. Dr. Metin Kartal

Tarih Öncesi Arkeolojisi insanlık tarihi sürecinin %99’undan fazla bir bölümünü kapsamaktadır. Bu alan, söz konusu zaman dilimi içindeki insanı ve onun yaşam biçimi ile davranışlarına ilişkin tüm olguları irdeler ve sorgular. Bununla birlikte bu disiplin, insanın içinde yaşadığı doğal çevreyi de araştırmakta, kazılarla ortaya çıkan buluntuları kronolojik bir düzen içinde incelemektedir.

Dolayısıyla Tarih Öncesi Arkeolojisi, taş çağları boyunca insana dair maddi ve manevi tüm gelişmeleri araştıran bir bilim dalıdır. Alanın bilimsel araştırma sistematiği, kazılar ve yüzey araştırmaları ile karşılaştırmalı çalışmalar yoluyla varsayımsal tümevarım ya da varsayımsal tümdengelim yöntemlerinin kurgulanmasına dayanır. Faydalandığı yardımcı bilim dalları arasında; zooarkeoloji, paleobotani, palinoloji, klimatoloji, sedimantoloji, stratigrafi, jeoloji, paleoantropoloji, ekoloji, tarihlendirme yöntemleri, kronoloji, etnoloji, ekonomi, arkeometri gibi alanlar sayılabilir.

Tarih Öncesi Arkeolojisi’nin çalışma alanları açısından; yontmataş, sürtmetaş, kemik, boynuz ve ahşap aletlerin tekno-tipolojileri ile sanat, süslenme objeleri ve ikonografi yanında yerleşim biçimleri, yaşam ve inanç sistemleri, ölü gömme adetleri, ekonomi modelleri, demografi ve doğal çevre, buzullar, kronoloji ve stratigrafi, insan davranışları ve göç yolları gibi konular temel ilgi alanlarındandır.

Web Adresi: http://www.dtcf.ankara.edu.tr/arkeoloji-bolumu/