Antalya’nın Gazipaşa ilçesinde ÇED Gerekli Değildir kararı ve işletme ruhsatı verilerek faaliyetine izin verilen mermer ocağının ruhsat sahası içinde antik yol kalıntıları bulundu. Köylülerin dikkati ve başvurusu sayesinde tespit edilen antik yolla ilgili tescil süreci başlatıldı…

Antalya’nın Gazipaşa ilçesine bağlı Göçük Mahallesi’nde 10 yıl önce açılan mermer ocağının ruhsat ve ÇED sahası içerisinde antik döneme ait yol kalıntısı tespit edildi. Köy halkının yaptığı başvuru üzerine makilik alan içerisinde iki ayrı noktada varlığını koruyan kalıntılarla ilgili Antalya Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu tarafından tescil süreci başlatıldı. Köylülerin iddiasına göre mermer ocağı çalışmaları sırasında antik yol kalıntılarının bir kısmı tahrip edildi. Antalya Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu Müdürlüğü’nün ilgili kurumlara ilettiği yazıda tespit edilen antik yol kalıntısıyla ilgili tescil sürecinin başladığı bildirilerek 45 gün içinde kurum görüşlerinin bildirilmesi, ayrıca tescil süreci karara bağlanıncaya kadar alanda fiziki ve inşai uygulamada bulunulmaması istendi.

Gazipaşa ilçesinde, Antalya-Mersin Karayolu’nun bitişiğindeki orman arazisinde 10 yıl önce ÇED Gerekli Değildir kararı verilerek açılan mermer ocağı bir süre alanda çalışma yürüttü. Ancak yaklaşık 100 hektarlık ruhsat sahasındaki mermer rezervinin rantabl olmadığı anlaşılınca firma geçtiğimiz yaz yeniden bir proje hazırlayarak ruhsat sahasından çıkarılacak malzemeyi “mıcır” olarak da değerlendirmek için girişimde bulundu. Göçük, Güney, Kırahmetler ve Muzkent gibi mahalleleri etkilemesi beklenen kalker ocağı ve kırma eleme tesisi projesine yöre köylüleri ve üreticiler karcı çıkarak eylem yapmıştı.

Antik kalıntıları köylüler fark etti

Ardından, 77,18 hektarlık çalışma sahasını kapsayan kırma eleme tesisi projesi verilen ÇED Gerekli Değildir kararının iptali için Antalya İdare Mahkemesi’nde dava açıldı. Dava açma hazırlıkları sürerken köylüler ruhsat sahası içinde antik döneme ait olabileceğini düşündükleri bazı kalıntıların bulunduğunu bildirdi. Bunun üzerine köy muhtarları Antalya Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu Müdürlüğü’ne başvurarak kalıntıların incelenmesi talebinde bulundu.

Antik Yol kalıntısı için tescil süreci başlatıldı

Koruma Kurulu tarafından görevlendirilen uzmanların sahada yaptığı incelemede, iki ayrı noktada antik döneme ait yol kalıntılarının olduğu tespit edildi. Köylülerin iddiasına göre, mermer ocağı ruhsat sahasının içinde bulunan antik yol kalıntılarının önemli bir bölümü çalışmalar sırasında tahrip edildi. Söz konusu kalıntıların bulunduğu bölge, Antalya-Mersin Karayolu kıyısında yer alıyor. Antik çağda Dağlık Kilikya olarak adlandırılan bölgenin deniz kıyısında bulunan Antiochia ad Cragum Antik Kentinin etki alanında yer alan antik yolla ilgili tescil süreci başlatıldı.

Antalya Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu Müdürlüğü’nün 17 Eylül tarihinde ilgili kurumlara gönderdiği resmi yazıda, “Gazipaşa İlçesi, Göçük Mahallesi, Karadağ Mevkiinde ormanlık alanda bir yol kalıntısının bulunduğu ve incelenmesinin istenildiği ilgi yazı gereği Müdürlüğümüz uzmanlarınca 10.10.2023 tarihinde yapılan incelemede 2863 sayılı yasa kapsamında Antik Döneme ait yol kalıntısı tespit edildiğinden söz konusu kalıntıların tescil süreci başlatılmıştır” ifadelerine yer verildi.

Koruma Bölge Kurulu kararı merak ediliyor?

Tespit edilen kalıntıların bulunduğu alanın tesciline ilişkin kurum görüşünün en geç 45 gün içinde Bölge Koruma Kurulu Müdürlüğü’ne iletilmesi gerektiği belirtilen yazıda, “bu süre içerisinde iletilmediği takdirde görüş verilmiş kabul edileceği; söz konusu alanın tescili konusu Antalya Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulunda değerlendirilip, karara bağlanıncaya kadar alanda fiziki-inşai herhangi bir uygulamada bulunulmaması, can ve mal güvenliği açısından gerekli güvenlik önlemlerin ilgili kurumlarca alınmasının sağlanması” istendi.

Antik kalıntı bulunursa haber vereceğiz sözü verilimiş

Köylülerin başvurusuyla tescil süreci başlatılan mermer ocağı sahasındaki antik yol kalıntılarının 10 yıl önce ÇED Gerekli Değildir kararı ile ayrıca çalışma ruhsatı da verilen işletme sahasının yeterince incelenmediğini ortaya konuyor. Kırma eleme tesisi için hazırlanan projeyle ilgili 592 sayfalık ÇED raporunda, alanda herhangi bir kültür varlığının olduğuna değinilmezken, “yapılacak uygulamalar sırasında da 2863 Sayılı yasa kapsamına giren herhangi bir kültür varlığına rastlanması durumunda çalışmaların ivedilikle durdurularak Antalya Kültür Varlıklarını Koruma Bölge Kurulu Müdürlüğü’ne ve Alanya Müze Müdürlüğü’ne haber verilecektir” deniliyor.

Antik Yolun Roma Yolu olduğu tahmin ediliyor

Ancak ormanlık alan içerisindeki ruhsat ve ÇED sahasında varlığı bilinen kalıntılarla ilgili bugüne kadar hiçbir işlem yapılmaması da dikkat çekiyor. Antik çağda bölgede bulunan kentler arasında kullanıldığı düşünülen taş döşeli yol kalıntısı köylüler tarafından “kağnı yolu” ya da “kervan yolu” olarak anılıyor. Tescil süreci başlatılan antik yolun Roma dönemine ait olduğu düşünülüyor.

Yusuf Yavuz - Açıkgazete.com