Antik DNA araştırmaları tarafından da desteklenen kelime analizi esaslı son dil araştırmalarına göre Hint-Avrupa dillerinin kökeni 8000 yıl öncesine kadar uzanıyor ilk önce Mezopotamya'nın kuzeyinde yani Güneydoğu Anadolu'da bugün Türkiye ile İran'ın yer aldığı topraklarda yaşamış çiftçiler tarafından konuşulmuş görünüyor. 161 dildeki kelimelerin analizi dillerin ortak kökeni olarak Anadolu'yu işaret ederken Bozkır etkisi tezlerini desteklemiyor.

Anadolu’nun kadim medeniyetleri Hitit, Luvi, Likya ve Friglerin kullandığı ve günümüzde dünyanın yarısının konuştuğu Hint-Avrupa dillerinin Anadolu kökeni hakkında yeni bir çalışma gerçekleştirildi.

Max Plank Enstitüsü tarafından gerçekleştirilen ve sonuçları Science dergisinde yayınlanan “Hint-Avrupa dillerinin kökeni için yeni bir melez hipotez” başlıklı araştırmanın  sonuçları, Hint-Avrupa dil ailesinin yaklaşık 8100 yaşında olduğunu ve yaklaşık 7000 yıl önce beş ana dala ayrıldığı savunuldu.,

200 yıldan beri Hint-Avrupa dillerinin kökeni ve yayılımı konusunda tartışmalar devam ediyor. Bu tartışmalar iki ana hipotezi ortaya çıkardı.

Bu hipotezlerin birisi 6000 yıl önce Pontik-Hazar Bozkırı’nda bir köken öneren ‘Bozkır’ bir diğeri ise yaklaşık 9000 yıl önce erken tarıma bağlı daha eski bir köken öneren ‘Anadolu’ veya ‘çiftçilik’ hipotezidir.

Önceki filogenetik analizler, kullanılan veri kümelerindeki yanlışlıklar, tutarsızlıklar ve filogenetik yöntemlerin eski dilleri analiz etme biçimindeki sınırlamalar nedeniyle ailenin yaşı hakkında çelişkili sonuçlara varmıştı.

Bu çelişkilerin giderilmesi için Max Planck Evrimsel Antropoloji Enstitüsü’ndeki Dilbilimsel ve Kültürel Evrim Bölümü’nden araştırmacılar, 80 antik veya tarihi dil de dahil olmak üzere 161 Hint-Avrupa dilinden yeni bir temel kelime hazinesi veri kümesi oluşturmak için 52’den fazla dil uzmanından oluşan uluslararası bir ekip kurdular.

Bu daha kapsamlı ve dengeli örnekleme, sözcüksel verileri kodlamak için titiz protokollerle birleştiğinde, önceki çalışmalar tarafından kullanılan veri kümelerindeki sorunları düzeltti.

Ekip, çalışmalarında Bayes filogenetik analizini kullandı.

Dilbilimsel ve Kültürel Evrim Bölümü Başkanı ve çalışmanın kıdemli yazarı Russell Gray, çıkarımlarının sağlam olmasını sağlamak için azami özen gösterdiklerini belirterek “Kronolojimiz çok çeşitli alternatif filogenetik modeller ve duyarlılık analizleri arasında sağlamdır” dedi. Bu analizler, Hint-Avrupa ailesinin yaklaşık 8100 yaşında olduğunu ve beş ana dalın yaklaşık 7000 yıl önce ayrıldığını tahmin ediyor.

Hint-Avrupa’nın Anadolu kolu bozkır kaynaklı değil

Makalenin baş yazarı Paul Heggarty, “Son antik DNA verileri, Hint-Avrupa’nın Anadolu kolunun Bozkır’dan değil, daha güneyden, Bereketli Hilal’in (Mezopotamya) kuzey yayının içinde veya yakınından – Hint-Avrupa ailesinin en eski kaynağı olarak ortaya çıktığını göstermektedir. Dil soy ağacı topolojimiz ve soy bölünme tarihlerimiz, Bozkır boyunca değil, doğrudan oradan yayılmış olabilecek diğer erken dallara işaret ediyor. “

Bu nedenle çalışmanın yazarları, Hint-Avrupa dillerinin kökeni için, Kafkasya’nın güneyinde nihai bir vatan ve daha sonra Bozkır’a doğru kuzeye doğru bir kol olan, daha sonra Yamnaya ve Corded Ware ile ilişkili genişlemelerle Avrupa’ya giren Hint-Avrupa’nın bazı kolları için ikincil bir vatan olarak yeni bir melez hipotez önerdiler.

Gray, “Antik DNA ve dil filogenetiği, 200 yıllık Hint-Avrupa gizeminin çözümünün tarım ve Bozkır hipotezlerinin bir melezinde yattığını öne sürmek için birleşiyor” dedi.

Kaynak: Oğuz Büyükyıldırım - Arkeonews.com (scitechdaily.com'dan çeviri)