Türkiye'nin UNESCO Dünya Miras Listesi'nde giren antik kentlerinden Afrodisias'ta Hıristiyanlığın hakim olduğu dönemde varlığını sürdüren lüks pagan villasında bulunan tünellerin ne işe yaradığı merak ediliyor.

Afrodisias Anrtik kenti Arkeoloji Kazı Başkanı  Prof. Dr. Roland R.R. Smith, içinde Kibele heykelciği bulunduğu için "Kibele Evi" olarak adlandırılan binaın içindeki gizemli tünellerin araştırıldığını açıkladı.

Merhum arkeolog Prof. Dr. Kene Erim başkanlığında 1986 yılında gerçekleştirilen kazılar esnasında keşfedilen ve milattan sonra 5. veya 6. yüzyıllara tarihlendirilen yapıya yeni bşr arkeolojik yaklaşımla tekrar bakmaya başladıklarını belirten Smith, "Yeni metotlarla kazıyı tamamlamak, çevresini düzenlemek, belgelemesini yapmak, konservasyonunu tamamlamak, ziyaretçiye açık ve ulaşılır hale getirmek üzere bu yıl burada çalışıyoruz. Burada aslında büyük bir mahalleye bakıyoruz. Sadece bir ev değil. Sur duvarlarının hemen dibine inşa edilmiş, büyük bir depo yapısı ve onun yanında bir sokak ve burada büyük bir konak, köşk görüyoruz." dedi.

Kazılarda daha önce gün yüzüne çıkarılmış kalıntıları da yeniden incelemeye aldıklarını aktaran Smith, evin zemininin siyah ve beyaz mermerden yapıldığını ve son derece görkemli olduğunu belirlediklerini anlattı.

Pagan inancının evlerde gizli gizli yaşatıldığı anlaşılıyor

Evin yapıldığı dönemde Afrodisias'ta resmi dinin Hıristiyanlık olduğunu belirten Smith, zengin bir aristokrata ait olduğu düşünülen evde o dönemde Kibele heykelciği bulunmasının oldukça çarpıcı olduğunu vurguladı.

Smith, o dönemde kamuya açık herhangi bir yerde Hıristiyan olmayan dini gelenekleri sürdürmenin mümkün olmadığını kaydederek "Fakat bu geç antik kent konutundan anlıyoruz ki burada yaşayan aristokrat, bir Pagan'dı ve Pagan geleneklerini evinin içinde devam ettiriyordu." diye konuştu.

Zengin Paganların yaşamlarını özel mekanlarda sürdüğü tahmin ediliyor

Yapının altında tüneller keşfettiklerini de aktaran Smith şöyle devam etti: "Bu evle ilgili ilginç bir konu da evin altında büyük bir tünel ağının olması. Bu tünellerin henüz ne için kullanıldıklarını anlamış değiliz. Oradaki çalışmalarımız da devam ediyor ama altında büyük bir tünel ağı olduğunu fark ettik ve bu da eve ilginç bir özellik daha katıyor. Evin boyutu, evin içinden geçen buluntular ve evin inşaatında kullanılan malzemeler bu kişinin ciddi anlamda zengin ve normalin üzerinde bir sınıfa ait olduğunu gösteriyor. Çok muhtemel bu ev Afrodisias'ın en büyük eviydi ve henüz tamamen açığa çıkarılmadı. Bu evin Afrodisias için en önemli özelliği, Pagan, zengin aristokrat sınıfının yaşamlarını artık özel mekanlarda sürdürdüklerini göstermesi. O dönemin sosyal yaşamını göstermesi açısından çok önemli."

Smith, Kibele Evi'ni 5 yıl sonra tamamlayıp ziyarete açmayı hedeflediklerini sözlerine ekledi.

Çalışmaları yerinde inceleyen Aydın İl Kültür ve Turizm Müdürü Umut Tuncer de  evin antik kentin "gizemli bir noktası" olduğunu, tamamın ortaya çıkarılmasıyla ziyaretçiler için cazibe merkezine dönüşebileceğini düşündüklerini söyledi.

Aydın'ın Karacasu ilçesindeki antik kentte ilk kazılar, 1904'te Fransız mühendis Paul Gaudin tarafından yapıldı. Bölgedeki kapsamlı arkeolojik çalışmalar ise 1961-1990 yıllarında Prof. Dr. Kenan Erim öncülüğünde gerçekleştirildi.

Erim'in 1990'da vefatının ardından kazılar, görevi devralan Oxford Üniversitesinden Prof. Dr. Roland R. R. Smith başkanlığında sürdürülüyor.

AA Ferdi Uzun