Kuzey Irak’taki Bassetki arkeoloji kazılarında, Asur İmparatorluğu dönemine ait, 3250 yıllık 93 adet çivi yazılı kil tablet bulundu.

Kuzey Irak’ın Kürdistan bölgesinde çalışan arkeologlar sansasyonel bir keşfe imza attı. Arkeolojik kazılarda, Asur İmparatorluğu dönemine ait, MÖ 1250 yılına tarihlenen 93 adet çivi yazılı kil tablet bulundu. Tabletlerde ne yazdığı şimdilik bilinmezken, araştırmacıların onları deşifresinin uzun zaman alabileceği belirtiliyor.

Prof. Peter Pfälzner başkanlığındaki Tübingen Üniversitesi arkeologlarının keşfettiği tabletler, Kuzey Irak’ta 2013 yılında keşfedilen bronz çağı yerleşim alanında bulundu.

Tübingen arkeologları, Kürt bağımsızlık referandumunun neden olduğu kargaşadan ve bölgedeki hükümetlerin keskin tepkilerine rağmen, bu yılın Eylül ve Ekim aylarında arkeolojik çalışmalarını sürdürdü.

Araştırmacılar geçtiğimiz aylarda Erken, Orta ve Geç Tunç Çağı’na tarihlenen yerleşim tabakalarını ve ardından gelen Asur dönemine ait tabakaları kazdılar.

Pfälzner, “Bulgularımız kuzey Mezopotamya’daki bu erken kent merkezinin MÖ 3000 ila 600 arası neredeyse kesintisiz olarak yerleşildiğine dair kanıtlar sunuyor. Bu, Bassetki’nin önemli ticaret rotalarında kilit bir rol oynadığını gösteriyor.”

Mittani Krallığı’nın izleri

Araştırmacılar, bu bölgede ilk kez, az bilinen Mittani Krallığı’na ait (yaklaşık MÖ 1550 – 1300) bir tabakayı ortaya çıkardılar.

Bu tabakada bulunan iki Mittani çiviyazılı tablet, kent sakinleri tarafından MÖ 2. binyılın ortalarında yoğun ticaret gerçekleştirildiğini belgeliyor. Bassetki’nin Mezopotamya’dan Anadolu ve Suriye’ye giden ticaret yolları üzerinde olması nedeniyle burada ticaretin gelişmiş olması muhtemel.

Şehir, sonraki Orta Asur İmparatorluğu döneminde tekrar parladı. Duhok Eserler Müdürlüğü’nden Dr. Hasan Qasim ile birlikte çalışan Tübingen araştırmacıları, daha sonraki dönemlerden itibaren – MÖ 1250 yıllarına ait 93 çivi yazılı kil tablet keşfetti. Bu önemli tabletlerden altmışı, muhtemelen kil tablet depolaması için kullanılan bir seramik kaba konmuştu.

Söz konusu kap, iki farklı kap ile birlikte yıkılmış olan Orta Asur binasının bir odasında keşfedildi ve kalın bir kil kaplamayla sarılmıştı. (Irak’ta Büyük İskender’in Kurduğu Kayıp Şehir Bulundu)

Pfälzner, “Kaplar, bina yıkıldıktan kısa bir süre sonra bu şekilde saklanmış olabilir. Belki de içerisindeki bilgilerin sonraki nesiller için korunması gerekiyordu.” diyor.

Tabletlerin iş, yasa ya da dini kayıtlar içerdiği henüz bilinmiyor. Filolog Dr. Betina Faist küçük bir kil tabletin bir parçasını deşifre etti. Tablette, Tanrıça Gula’ya ait bir tapınaktan bahsedilmesi, tabletlerin dini bir bağlam içerisinde olduğunu düşündürüyor.

ÇİVİ YAZILI KİL TABLETLERİN ÇOĞU PİŞMEMİŞ OLDUĞU İÇİN HASARLARI BÜYÜK

Araştırmacılar, nesnelerin herhangi bir yönden etkileşimli yeniden aydınlatılmasını sağlayan hesaplamalı fotografik yönteme dayanan kil tabletlerinin görüntülerini oluşturdular.

93 çiviyazılı tableti okumak ve tercüme etmek için yoğun bir çalışma, ekip döndüğünde Almanya’da başlayacak. Kil tabletlerinin çoğunun pişmemiş olması ve kötü derecede yıpranmış olması, onları okurken büyük bir sorun yaratacak ve zaman alacak gibi görünüyor.

Peter Pfälzner, metinlerin, MÖ 2. binyılda kuzey Mezopotamya’nın bu küçük yerleşiminin tarihi, toplumu ve kültürü hakkında çok çeşitli bilgiler verebileceğini umuyor.

Erman Ertuğrul - Arkeofili.com