Batı Şeria’daki Kumran yakınlarında keşfedilen iki yeni mağara, arkeologlar ve ilahiyatılar için yeni Ölü Deniz Parşömeni bulabilmenin umudu oldu.

Mağaralarda arkeolojik kazı ve araştırmalar yapan arkeologlar, İncil dönemine ait henüz herhangi bir eserin kalıntılarını bulamadı. Ancak, şimdi 53b ve 53c olarak adlandırılan her iki mağara, şimdiye kadar keşfedilmiş Ölü Deniz Parşömenlerini barındıran mağaraların yakınında yer alıyor ve ekip, mağaraları araştırmaya devam ediyor.

Ölü Deniz Parşömenleri, Kumran yakınlarında yer alan 12 mağarada bulunan 900 el yazması kalıntısından oluşuyor. Birçok akademisyen Essenes denen bir grubun Kumran’da yaşadığına ve MS 70 yıllarında Roma’ya karşı bir isyan başladığı dönemde bölgeyi terk etmeden önce birçok Ölü Deniz Parşömenini yazdığına inanıyor.

1946 ve 1956 yılları arasında 11 mağara bulundu ve Ölü Deniz Parşömenlerinin çoğu bu mağaralarda ortaya çıktı. 12. mağara 2017 yılında keşfedildi, ancak sadece bir boş parşömen ortaya çıktı. Arkeologlar ayrıca mağaranın içinde, parşömenleri saklamak için kullanılan kavanozlar, ipler ve tekstiller buldu. Bu bulgular, 12. mağarada da parşömenler olduğunu ancak belli bir zaman önce yağmalandığına işaret ediyor.

Yeni bulunan iki mağara ise, 12. mağaranın yanında yer alıyor ve bunlar da geçmişte parşömen varlığına dair kanıtlar taşıyor.

Parşömenler saklanmış olabilir umudu

Yağmacılar geçmişte bir zamanlar mağara 53b adlı mağarayı yağmalamıştı ve arkeologlar burada bir bronz pişirme tenceresi ve kavanozlar, mataralar, kaplar ve pişirme kapları gibi çok miktarda çanak çömlek buldular. Araştırmacılar ayrıca dokuma tekstil parçaları, örgülü halatlar ve ipler buldular. Ek olarak mağaranın girişinde bir kandil bulundu.

Arkeolog Randall Price, “53b adlı mağaranın tüm çanak çömleklerini analiz etmedik, bu yüzden bir parşömen kavanozunun mevcut olup olmadığını bilmiyoruz. 53b’de bulunan tekstil, halat ve ipler mağara 12’de bulunanlara benziyor. Bu, 53b adlı mağaranın da parşömenleri saklamak için kullanılmış olabileceği anlamına geliyor.” diyor.

Mağara 53b’de bulunan bronz pişirme kabı, MÖ 100 ile MÖ 15 yılları arasına, yani insanların Kumran’da yaşadığı bir zamana ait. Kandilin tasarımı, Kumran’da bulunan kandillere benziyor, bu da Kumran’da yaşayan insanların mağarayı kullandığını gösteriyor.

Araştırmacılar 53c isimli mağaranın içinde, bir zamanlar parşömenlerin burada saklandığını kanıtlayan bir parşömen kavanozu parçası buldular. Hala herhangi bir parşömenin olup olmadığını belirlemek için mağara 53c’de kazılar devam ediyor.

Live Science. 30 Kasım 2018 (Erman Ertuğrul -Arkeofili.com)