Arkeoloji nedir?

Arkeoloji Nedir?

Kazı bilimi.

Arkeoloji kelimesi; arkhaios -eski ve logos -bilim kelimelerinden türemiştir. Buna göre arkeoloji eskinin bilimidir. Arkeoloji eski uygarlıkları maddi kalıntılar yoluyla inceleyen bir bilimdir. Somut kalıntılardan dolayı, arkeoloji geçmişdeki insanın her çeşit emeğini ve eserini inceleyen, araştıran kazan ve yorumlayan bir bilimdir. 

Eski devletlerden kalan taşınır taşınmaz kültür varlıklarını araştıran, ortaya çıkaran, sistematik ve metodolojik olarak inceleyen ve yorumlayıp açıklayan bilim dalıdır. Bu inceleme, gözlemleme, kaydetme ve deney yöntemlerinin uygulanmasını gerektirmektedir.  

İnsanoğlu, araç ve gereçlerin, ticaretin, sanatın ve düşüncenin gelişimini ve erimini arkeoloji sayesinde anlamaya çalışır. 

Eski çağlardan günümüze ulaşan ve kazılarlar ortaya çıkarılan kemik, taş ve madenden yapılmış her türlü aletler, çanak-çömlekler, taş boncuklar, pişmiş toprak heykelcikler, tabletler, cam eşya, süs eşyası, yazıtlar, sikkeler, damga ve mühürler, heykeller, kabartmalar arkeolojinin ilgi alınana girdiği gibi, mağaralar, nehir yatağı yerleşmeleri, düz arazi yerleşmeleri, höyükler, akropolisler, tümülüsler ve nekropoller de arkeolojinin araştırma alanlarına girmektedir. 

Arkeoloji inceleme yapmak ve sonuca ulaşmak için; fizik, kimya, paleontoloji, tarih, coğrafya, jeoloji, antropoloji, sanat tarihi, filoloji ve sosyoloji gii bilim dallarından yararlanır. 

Arkeoloji 1840'lı yıllara kadar zengin, maceracı antika meraklılarının amatör sanat tarihçilerinin, yer bilimcilerinin (jeolog) ve definecilerin hobisiydi. Bazıları bilimsel önemini gözardı ederek eser topladılar, bazı arkeologlar ile arkeolog olmayan gezginler, kazdıkları yerleri tahrip edere bilime zarar verdiler. XIX. yüzyıla kadar Avrupa'da antikacılık ve koleksiyonerlik anlayışını hakim olduğu arkeolojinin yerini bu yüzyıldan sonra bilimsel arkeoloji almaya başlamıştır. 

Arkeoloji bir kazı bilimidir. 

Kazı yapılacak yerin saptanması veya gerektiğinde sondaj açılabilmesi için bölgeye ait tarihsel belgelerin, toprak üzerindeki mimari kalıntıların, bitki örtüsünün ve toprağın renginin, yüzeye yayılmış seramik parçacıklarının ve hava fotoğraflarının incelenmesi gibi bir ön çalışma yapılması gerekmektedir. 

Yüzey araştırmasını takiben, kazının başlanğıcından itibaren yapılması gereken işlemler, eldeki tüm verilerin kaydedilmesi, tesbit edilen tüm kültür varlıklarının ölçülerek plan üstünde gösterilmesi, fotoğraflarının çekimi, sınıflandırma, tarif, tarihlendirme, envantere geçirme, etütlük eserlerin belirlenmesi, müzeye teslim edilecek eserlerin belirlenmesi, tüm buluntuların tamizlenmesi ve onarılmasıdır. 

Koruma amaçlı çalışmalar ise restorasyon ve konservasyondur. Bu işlemler eserin koşullarına göre ya yerinde ya da laboratuvarda yapılır. 

Eserlerin temizliği, gerekiyorsa restorasyonu ve konservasyonu yapıldıktan sonra sergilenecekler seçilir, diğerleri ise korunmak üzere müze deposuna kaldırılır. 

Kazıda çıkarılan bir eserin müzede sergilenmesinin dışında, yayınının yapılması ve bilim dünyasınada duyurulmusı da önemlidir. 

2. Arkeoloji: 'Eski Çağlar, geçmiş olaylar bilgisi' anlamına gelen arkhaiologia, Thukydides'in Peloponnesoslularla Atmalıların Savaşı adlı yapıtında 'ön olaylar' anlamında kullanılmaktadır; Halikamasoslu Dionysos'un Romaike Arkhaiologika başlıklı kitabındaysa tarihle eş anlamlıdır. 19. yüzyıldan bu yana öncelikle Antikçağ sanat tarihine ilişkin bir kavram olarak görülürken, günümüzde 'insanlığın maddi ürünlerinin kalıntılarını inceleyen tarih bilimi' olarak tanımlanmaktadır.