Yalayarak taş ve fosil ayırma yöntemiyle ilgili yarışma sorusu arkeologların tepkisini çekti. Bilimsellikten uzak sorudan dolayı ATV'nin Kim Milyoner Olmak İster yarışması arkeoloji camiasınca kınandı. İşte "Yuh artık" dedirten soruya gelen tepkiler.

ATV'de sunuculuğunu Murat Yıldırım'ın yaptığı Kim Milyoner Olmak İster yarışmasının 24 Kasım Cumartesi akşamı yayınlanan bölümündeki "Hangisi arkeologların buldukları şeyin fosil mi yoksa sıradan bir taş mı olduğunu anlamak için kullandıkları yöntemlerden biridir?" sorusu bir hayli tartışıldı.

Yarışmacıya cevap şıkları olarak ; "A- Saf suda bekletmek B- Köpeğe koklatmak C- Yalamak D- Üstüne idrar yapmak" olarak verilmiş ve sorunun doğru cevabı "C-Yalayarak" olarak verildi.

Soru daha sorulur sorulmaz sosyal medyada büyük ilgi uyandırmıştı. Öte yandan arkeologlar "birbirlerine böyle bir yöntem mi var?" diye sormadan edememişti.

Sosyal medyadan tepki yorumları yağdı

Sorunun bilimsellikten uzak, cevabın da mantıksız oluşu arkeoloji camiasının tepkisini çekti....

Arkeologlar, sosyal medya hesaplarından tepki vererek bu tarz bilimsellikten uzak soruların arkeoloji bilimine zarar verdiğini savundular.

Arkeoloji ve Sanat Yayınları sosyal medya hesabından, "Arkeoloji, bilimsel bir uğraşdır ve bu tip abuk benzerlikler kurulacak bir uygulama değildir. KINIYORUZ..." mesajıyla tepkisini dile getirdi.

Ankara DTCF Klasik Arkeoloji bölümü Arkeologlarından Tevfik Göktürk, sosyal medya hesabından yaptığı yorumda; "ATV nin 'Kim Milyoner Olmak İster' isimli bilgi yarışmasında 30.000TL değerinde hiçbir bilimsel değeri olmayan ve Arkeoloji bilim dalını hafife alan bana göre aşağılayan saçma soruyu hazırlayanları kınıyorum" dedi.

Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğünde Müze Müdürü olarak görev yapan Metin Türktüzün ise tepkisini "Bu soruyu hazırlayanların cahil olup olmadıklarını hangi yolla deneyerek anlayacağız!..." şeklinde gösterdi.

Arkeologlar Derneği Başkanı Soner Ateşoğulları: Çok Yazık!

Arkeologlar Derneği Başkanı Soner Ateşoğuları, tepkisini instagram hesabından şu mesajla gösterdi: "Dün gece ATV nin 'Kim Milyoner Olmak İster' isimli bilgi yarışmasında 30.000TL değerinde hiçbir bilimsel değeri olmayan ve Arkeoloji bilimini aşağılayan bu soruyu hazırlayanları ve ATV'yi kınıyoruz. Arkeoloji bugün dünya ile boy ölçüşebileceğimiz bilim dallarından biridir. Maalesef hâlâ arkeolojiyi ve arkologları anlayamamış bir medya ile karşı karşıyayız. Çok yazık!

Arkeolog Nezih Başgelen "hiçbir bilimsel değeri olmayan soruyu kınayalım" çağrısı yaptı

Ömrünü arkeoloji bilimine adayan, 40. yılını kutlayan Arkeoloji Sanat Yayınları ve dergisi ile Türkiye'de bilimsel arkeoloji yayıncılığının öncülüğünü yapan ünlü Editör Arkeolog Nezih Başgelen, yarışma sonrası ""ATV nin 'Kim Milyoner Olmak İster' isimli bilgi yarışmasında 30.000TL değerinde hiçbir bilimsel değeri olmayan , Arkeoloji bilim dalını hafife alan bu abuk soruyu hazırlayanları KINIYALIM..." diyerek yaptığı basın açıklaması ile konuya tepkisini şöyle dile getirdi:

"Arkeoloji, insanoğlunun dünyanın her tarafındaki yerleşimlerini araştırarak gelişiminin maddi kanıtlarını ortaya çıkaran ve uygarlık tarihinin izlerini gözle görülür duruma getiren bir bilim dalıdır. Arkeoloji , geçmişi anlamamızı sağlayan ve elde ettiği sonuçlarla bilime, insanlığın bilincine katkıda bulunan bir uygulamadır. Arkeolojik kazıların yapıldığı arkeolojik dolgular : ister antik ören yerleri, ister prehistorik höyükler , tümülüsler ya da mağaralar olsun, geçmişten gelen bilgi dolu arşivlerdir. Arkeolojik kazılarda bulunanlar değişik açılardan analiz edildiğinde sosyal yapının nasıl olduğunu, toplumların inanç sistemlerini ve kimliklerini belirlerken ayni zamanda bugünkü uygarlığımızı borçlu olduğumuz gelişmelerin de maddi kanıtlarını ortaya çıkarmaktadır. Arkeoloji, bilimsel bir uğraşdır ve bu tip abuk (!!!??) benzerlikler kurulacak bir uygulama değildir"

Akdeniz Üniversitesi Arkeoloji Bölümü'nden Prof. Dr. Havva Işık da soruya tepki gösterdi. 30 yıldır kazı yaptığını belirten Prof. Dr. Işık, "Yalayarak bu güne kadar hiçbir şeyin ne olduğunu belirlemedik. Rezalet. Tek kelimeyle korkunç. Böyle bir şey olamaz. Tartışmaya ve bu konu hakkında bir şeyler söylemeye bile gerek yok" dedi.

Prof. Dr. Nevzat Çevik ise sorunun cevabının şıklar arasında olmadığını söyledi. Yarışmacının mahkemeye vermesi halinde davayı kazanacağını belirten Prof. Dr. Çevik, "O soru bilimsel bir soruysa bilimsel kanıtlara dayanmalıdır. Yalamak, koklamak olur mu hiç? Arkeometri dönemi başladı artık. Bilimsel metotlarla karar veriyoruz yaşına, türüne, ne olduğuna. Bu soru çok komik ve bilime saygısızlık" diye konuştu.

Sosyal medya tepkilerinden örnekler:

Halil Babilli sosyal medya hesabında tarihi yorumlar yapan kullanıcı "Fosil bulduysa paleontologa sorar?" derken ona cevap veren arkeolog Haşim İnac, daha sorunun cevabı verilmeden sosyal medya hesabından konuyu tiye alarak "Arkeologtan arkeologa değişiyor hocam. Mesela ben yaliyorim @eneshnc üstüne idrar yapıyordu. Bi hocamız da köpeğe koklatirdi. Koklar koklamaz tarihini söylerdi" yorumunu yaptı.

Bu yorumun altında bir sürü yorum yer aldı. Yorumlardan bazıları şu şekildeydi:

Umut Olukcu: Yarışmacıdan çok arkeologlarla taş taş geçmişler
Zeynep G: Soyle hibrid bir yontem de olabilir. Kazi sahasina kopegini getirtip buluntularin uzerine uzerine isetilse mesela? Nasil fikir?
Lexa: ‏ Ben nolursa olsun yalarum valla saka yapmıyorum arkeologum ahshshsks
Enes Hancıoğlu‏: Rhodiapolis'te ki idrar kokusunun sebebi de işte buydu. Hatta o kadar ki idrar yetmedi komşu ülkelerden ithal ettik.

Halil Babili'ye Mesela adlı kullanıcıdan gelen yorum ise "Soru baştan başa hata içeriyor hocam. İnsan eliyle düzeltilerle yapılmış taş alet ile doğada kendiliğinden var olan taşın farkı sorulmak istenmiş. Fakat tamamıyla bilgi eksikliği ve çarpıklığı ile. Bir taş alet fosil değildir" şeklindeydi.

mesuth adlı basın mensubunun tepkisi ise "Harbi bu sorunun ekrana verenlerin ve tüm sorumluların üstüne idrar yapmak lazım. Fosil olup olmadıkları belli olsun" şeklindeydi.

Facebook sitesinin en popüler arkeoloji gruplarından Arkeolojinin Gizemi'nde Nazife İnan, "ATV nin 'Kim Milyoner Olmak İster' isimli bilgi yarışmasında 30.000TL değerinde hiçbir bilimsel değeri olmayan ve Arkeoloji bilim dalını hafife alan bu saçma soruyu hazırlayanları kınıyorum" şeklinde tepsini yazarken bu yorumun altında 50'yi aşkın yorum yer aldı.

Onlardan bazıları şu şekildeydi:

Sadık Maya: Aslında bu soruyu hazırlayanların üstüne köpekler*****???
Şenay Sayın Alsan: Hazırlayanların zeka seviyesini gösteriyor
Mustafa Aktaşoğlu: Elemek için hazırlanmış bir soru bu. Ama, dün akşam soruyu görünce bi kalakaldım öylece? Onur Erdem: zaten amac para kazan oyunu bilgi yarismasi maskesi altinda. tipki dedikodu reytingi amaciyla yapilan yemek veya survivor formatlari gibi..
Karia Taşkın: Saf suya bekletme konservasyon da kullanılan ilkelerdir. Ne saçma bir soru ne saçma cevaplar bunlar yaa
Gözdenur Altunsoy: Bi dil atalim da çağı belli olsun=))
Emine Yesilyurt: Ben şok / Bedri Candan: merak ettigim a) kopek nasil bi tepki gosterecek? eskiyse kuyruk mu sallayacak? havlayacak mi? b) yalayinca tadinami bakacaz? eksi? tatli? c) idrar testi icin yanimizda hazir idrarmi bulunduracaz? hadi doktuk , nolacak? nasil anlayacaz? akla zarar sorular yaratan milletin kafasini bos seylere yoran boyle dandik programlar icin diyecek sozum yok, anca boyle egleniriz.
Seda Güleroğlu: Arkeolog değilim ama tarihe büyük ilgim var fakat soruyu görünce çok şaşırdım. Cevap yalamak çıktı. Ciddi anlamda merak ediyorum, nasıl oluyor bu ?
Erdem Salcan: Sapkinlik, edepsizlik...
Gencay Toker: Gerçekten öyledir dilinizi kuvvetlice çeker çömlek parçaları
Cengiz Çamlıbel: Tüm bilimsel kurumların başına alakasız meslekten atamalar yapılırsa;araştırma ve tespit yöntemleri de bu tür seçeneklerle yapılır.Neden şaşırdınız ki ? Onların mantığına göre yanıtlarda hata yok.
Türkan Akbayır: Böyle saçma salak bir kıyaslama yok . Dibe çekmişler iyice
Yiğit Turna: Fosil bilimi arkeoloji değildir :D soru baştan yanlış .Paleontoloji ile arkeolojiyi karıştırmış salaklar
Melih Kirdil: Ülkece bir cahillik tutulması yaşıyoruz.
Kaveci Eren: Yalamak mı? Ne duydum ne okudum ne gördüm
Cüneyt Talı: Aaaaa daha neler
Yavuz Aydogan: Yozlaşma had safhada
Fuat Süslü: Bence hiçte saçma bir soru değilmiş eğer cevabı " yalamak" ise? Sonuçta son derece ilginç birşey ve kimin aklına gelir???? Ve artı fosil ile sıradan taşın yalamak yöntemi ile ayrıştırılmasınında çözümlenmesini merak ettim? Tat ile ayrıştırmakmı kastediliyor? Yoksa yalamadaki tükürük ile renk falanmı değişiyor buda ayrı bir merak!
Gürhan Tüzün: Arkeologlardan biri açikliyor seramik ve toprak yüzeyler dili çeker , Doğrusu yalamaktır diye
Ülkü Bahadır: ezoterik mezoterik işlerin vardığı varacağı son nokta !!!
Mehmet Cem Denizhan: Peki taşı kim yalıyor arkeolog mu palaentolog mu ? Soruyu hangi cahil hazırlamış acaba ? Paleontoloji, taşılbilim ya da fosilbilim, fosilleri veri olarak kullanarak dünyada yaşamın tarihini yazmak amacını taşıyan bilim dalıdır.
Mustafa Aşir: Cahillik ulusal kanalda.
Burcun Alevok: Doğru cevap yalamak ise soru başka bir şey olmalı idi.
Erdem Salcan: Yalamak eski bir comlek parcasinin pisirim teknigini ve yapim yilini belirleme de kullanilabiliyor. Fakat soru biraz daha duzeyli bir uslupla sorulabilirdi kanaatindeyim.
Ülkü Bahadır: Türkiye de hangi hoca hangi kazıda bu tekniği kullandı , öğrenelim
Erdem Salcan: Ülkü Bahadır isim veremem, ama gorev aldigim bir kazida yaklasik 3000 yasinda bir agirsak bulmustum. Envanter calismasi yapilirken o ortamda bulunan seramik uzmani hocalar ki bugun prof unvanina sahipler... bu yontemden yararlanmislardi. Ben seramik degil arkeolojik mimari uzmaniyim, ama boyle bir olaya kesin olarak sahit oldum.

Arekolojikhaber'in soruyla ilgili haberinin paylaşımına düşülen yorumlar ise şöyleydi

Yalcin Karalar: Yuh artık, böyle Rezil soru ve cevap görmedim.
akechi: Bizi de şaşırttı

İsmail Sarıpınar adlı sosyal medya kullanıcı ise "Kimse farkında değil ama açıkçası şıklar biraz mesleği aşağılatıcı seçilmiş yok köpeğe koklatmak yok işemek yok yalamak bilimsel dayanağı yok bir meslekle ancak bu kadar dalga geçilir.Bunun laboratuvarı varken bunu yapanın arkeolojiyle ilgisi olmadığı bir gerçek ayrıca soruyu hazırlayanın da ve bunu soru diye yarışmaya koyanın pek sağlıklı olduğu söylenemez. Birde fosili araştırmak bulmak tanımlamak arkeologların işi değil antropologların işidir.fosil yatakları da bellidir.daha çok bataklık kömürleşmiş alanlarda bulunurlar.bazende yer kırılmaları depremlerden dolayı yeryüzüne çıkarlar.sonuçta sorunun akıl mantıkla ilgisi ve arkeoloji biliminde yeri yok" yorumunu yaptı.

Arkeodünya facebook hesabındaki haberle ilgili paylaşıma gelen cevap ise şu şekildeydi:

Nesrin Cansever: O metotla bir yerlere gelmeye alıştıklarından herhalde...

Arkeoloji camiasının dışındakiiler işin mizahındaydı

Twitterdan sorunun resmini paylaşan bir kullanıcı "Bunu bilmek de zor değil. Bu kadar mı birşeyler öğretemedi bu insanlar sizlere?" derken aldığı cevap "Üzerine çödürmek diyorum ben" şeklindeydi, kullanıcının ona yorumu ise "yaralı parmağa o fosil yalanır" oluyordu!

Öte yandan Lexa adlı kullanıcı yorumlarından birinde "Arkeologlar genel olarak yalamacıdır her şeyi yaladıkları için başlarına gelmeyen de kalmaz. Kesin bilimsel bilgi bu yayın" diyerek seviyeyi tamamen düşürüyordu.

arkeolojikhaber.com