Arkeoloji kazılarında bulunan tarihi eserleri korumak ve kurtarmak için dört temel yöntem vardır: Restorasyon, restitüsyon, rekonstrüksiyon ve konservasyon. Bu kavramlar neyi içerir ve hangi durumda, hangi yöntem uygulanır?

Restorasyon nedir? Restoratör kimdir?

Restorasyon: Taşınır ya da taşınmaz kültür varlıklarının bozulmuş ve tahrip olmuş kısımlarını temizleyerek onarıp yenileştirmek demektir. Arkeolojik buluntuların ve tarihi yapıların hasar gören bölümlerinin daha fazla tahrip olmasını önlemek için aslına uygun biçimde yenilemesi amacıyla yapılan çalışmalara restorasyon denilir.

Restorasyon işini gerçekleştiren kişilere restoratör denir. Türkiye’deki üniversitelerde Taşınmaz Kültür Varlıkları restorasyon bölümlerinin yanında son yıllarda Taşınır Kültür Varlıkları Restorasyonu bölümleri açılmıştır.

Restitüsyon nedir?

Kırılarak ya da yıkılarak bazı kısımları kaybolmuş taşınır ya da taşınmaz kültür varlığının benzerlerine ya da fotoğraflarına dayanılarak çizimidir.

Sonradan değişikliğe uğramış, kısmen yıkılmış, yanmış, hasar görmüş ya da yok olmuş öğelerin, yapıların veya yerleşmelerin ilk tasarımlarındaki ya da belirli bir tarihteki durumlarının, arşiv kayıtlarından, yapı üzerindeki izlerden, yapıya, yerleşmeye ait çizim fotoğraf gibi belgelerden yararlanılarak plan, kesit, görünüş ve aksonometrik çizimlerle ya da maketle anlatımına restitüsyon denir.

Rekonstrüksiyon nedir?

Kelime anlamı yeniden kurma, yeniden inşa etmedir. 

Rekonstrüksiyon; önemli kısmı yıkılmış, anıtsal ölçüdeki taşınmaz kültür varlılarının ele geçen parçalarıyla tekrar kurulup ayağa kaldırılması işlemidir.

Mimari terim olarak, bir yapının kalıntıları ve diğer belgeler yardımıyla eski şeklinin belirlenerek yeniden yapılması işlemi anlamına gelir.

Konservasyon nedir?  Konservatör kimdir?

Konservasyon; konserve etmek, dondurmak demektir. Bozulmuş bir eserin kimyasal yöntemlerle daha da bozulmasını önlemek amacıyla yapılan işleme konservasyon denir.

Konservasyonla uğraşan kişiye Konservatör denir.

Konservasyon, objelerin maddesel ve teknolojik özelikleri kadar, yapısını ve taşıdığı dekoratif öğelere özgün niteliklerine bağlı kalarak korumak, bozulmasına yol açan nedenleri ve etkenleri açığa çıkarmak, en uygun ve en etkili koruma yöntem ve malzemelerini saplayarak bunları objelere uygulamak, fiziksel ve estetik bütünlüğü aslına bağlı kalarak sağladıktan sonra stabil haldeki objeyi sergileme veya depolama için hazırlanmaktadır.

Konservasyon ve kültür varlığı kavramları ile konservatörün görev ve yükümlükleri E.C.C.O.(European Confederation of Conservator-restoreres’ organizations) tarafından kesin ve net biçimde belirlenmiştir. Bu Konservasyon etiklerine uymak konservatörlerin ahlaki sorumluluklarıdır.