Arnavutluk'ta 20 Şubat 1991'de eski komünist lider Enver Hoca'nın Tiran'daki heykelinin yıkılması, ülkede komünizmin sona ermesiyle sembolize edilirken; özel müzelerin kurulmasıyla yaklaşık yarım asırlık komünist rejimin gizemleri de halkın ilgisine sunuluyor.

Arnavutluk'taki komünist geçmişe atfedilen bazı müzeler arasında "Bunk'Art 1" de yer alıyor. Müze, komünist lider Enver Hoca tarafından olası nükleer saldırılara karşı sığınak olarak inşa edilmişti.

Eski diktatör Hoca'nın 1978'de açtığı anti-nükleer sığınak, komünist rejim tarafından "Tesis 0774" olarak adlandırılmıştı.

Bugün müze olarak kullanılan ve 5 kat ile 106 odadan oluşan sığınakta silahtan üniformaya, döneme ait belgelerden haritalara, çok sayıda envanter sergileniyor.

Ziyarete ilk kez 2014'te açılan ve 2016'da müze olarak kullanılmaya başlayan Bunk'Art 1, Tiran'ın Dajt semtinde bulunuyor.

Eski anti-nükleer sığınak, bugün komünist rejimin bazı sırlarını, özellikle de komünizm sırasında Arnavutların günlük yaşamının bazı yönlerini açığa çıkarıyor. Bunun yanı sıra müzede, anti-faşist savaşa (1939-1944) ait malzemeler de bulunuyor.

Bunk'Art 1 içerisinde eski komünist lider Hoca ve dönemin başbakanı Mehmet Şehu'ya ait odalar da yer alıyor.

- Müze olduğu günden bu yana ilgi yüksek

Müze yetkilisi Senada Murati, yaptığı açıklamada, müzeye açıldığı günden bu yana ilginin yüksek olduğunu söyledi.

Gerek yerli gerek yabancıların müzeyi ziyaret ettiğini aktaran Murati, Türkiye'nin yanı sıra Almanya, İtalya, Polonya, Avustralya ve ABD başta olmak üzere dünyanın her yerinden ziyaretçi geldiğini kaydetti.

Murati, müzeye komünizm döneminde yaşamış kişilerin de ilgi gösterdiğini ifade etti.

- Enver Hoca'nın heykelinin yıkılması

Arnavutluk'ta Aralık 1990'da öğrenciler tarafından başlatılan komünizm karşıtı protestolar, Tiran'ın merkezine 1988'de yerleştirilen komünist diktatör Enver Hoca'nın heykelinin yıkılmasıyla sonuçlandı.

Enver Hoca'nın heykelinin 20 Şubat 1991'de yıkılması, ülkede yaklaşık yarım asır boyunca birçok zulme neden olan komünist rejimin de sonu anlamına geliyordu.

1908'de doğan Enver Hoca, 1944'te iktidara geldiği Arnavutluk'u hayatını kaybettiği 1985'e kadar demir yumrukla yönetti. Hoca'nın ölümünden sonra yerine Ramiz Alia geçse de Arnavutluk dahil tüm Avrupa'yı etkisi altına alan halk gösterileri nedeniyle sadece 6 yıl görevde kalabildi.

AA  Fatjon Cuka, Dzihat Aliju