Assos neresidir?

Assos: Çanakkale’nin Ayvacık ilçesinin güneybatısında, Bahramkale Köyü yakınında yer alan antik sahil kenti.

Iliada'da Leleglerin kralı Altes’in ikamet ettiği, Akhilleus’un yağmasına uğrayan, Satnioeis (Tuzla) Çayı yakınlarındaki “yalçın Pedasos” olarak tanımlanan yerleşim ile Assos’un özdeş olduğu düşünülür.

Kentin yerel halkının Leleg’ler olduğuna Strabon da katılır.

Assos’un asıl gelişimi MÖ 7. yüzyılda olur. Kent bu çağda 10 km. güneydeki Lesbos Adası’ndan, Methymna şehrinden gelen Aiollerin yerleşimine sahne olur.

Kuruluşundan sonra gelişip güçlenen kent çevresindeki pek çok yeri egemenliği altına almış, 20 km. doğuda İda Dağı eteklerinde Gargara kolonisini kurmuştur.

Assos MÖ 560’da Lidyalılar’ın eline geçtiğinde Troas bölgesinin en güçlü kenti olarak anılıyordu.

MÖ 546’da Anadolu’da Pers egemenliği başladığında Assos Hellespontos Phyrgia’sı satraplığına bağlandı.

Perslerin Yunanlılara yenilmesinden sonra Attika-Delos Deniz Birliği’ne katıldı.

MÖ 387’deki Kral Barışı’ndan sonra Eubulos adındaki bir banker kendini Assos ve Atarneus’un kralı ilan etmiştir. Onun ölümünden sonra hizmetlisi Hermias Assos’un başına geçti.

Hermias Atina’da felsefe eğitimi almış ve Aristoteles ile dostluk kurmuş bir kişiydi.

Onun daveti üzerine Ksenokrates ve Aristoteles MÖ 348’de kente geldiler, Aristoteles üç yıl burada yaşadı.

Hermias’ın ölümü üzerine MÖ 345- 334 arasında yeniden Persler kente egemen oldular.

Granikos Savaşı ile özgür kalan kent izleyen dönemde sıkça el değiştirdi.

Bir süre Galat kavimlerinin kente egemen olmasından sonra MÖ 24l’de Pergamon Krallığı hakimiyetine, MÖ 133’de ise tüm Batı Anadolu ile birlikte Roma Cumhuriyeti hakimiyetine girdi.

Aziz Paulus’un kenti ziyaretinin de etkisiyle Assos Anadolu’da Hıristiyanlığı ilk kabul eden kentlerden biri oldu.

Kentin üzerine kurulduğu andezit yapıdaki kayalık tepe surlara ve kentteki tüm binalara malzeme sağlamıştır.

Kent Roma döneminde lahit satışından iyi gelir elde etmiştir.

Stoacı filozof Kleanthes bu kenttendir. Behram adı bir Bizans zabiti olan Makhram’dan gelir.

Kentte ilk kazılar 1881’de Amerikan Arkeoloji Enstitüsü tarafından başlatılmıştır.