Behramkale köyündeki Assos Antik Kenti'nde yapılan arkeolojik kazılarda, yaklaşık bin 800 yıllık bronz kalem, Atina'dan ithal edilen 2 bin 500 yıllık kırmızı, figürlü vazo parçası ile Roma dönemine ait 2 bin yıllık kabartmalı seramik kalıntısı bulundu.

Antik çağın en önemli liman kentlerinden birisi olan Assos, Roma dönemi antik tiyatrosu, agora, nekropol ve surlarıyla çok önemli kültürel miras ve zenginlikleri barındırıyor.

Çanakkale Onsekiz Mart Üniversitesi (ÇOMÜ) Fen-Edebiyat Fakültesi Arkeoloji Bölümü ve Assos Antik Kenti Arkeolojik Kazı Heyeti Başkanı Prof. Dr. Nurettin Arslan, AA muhabirine yaptığı açıklamada, 2017 dönemi kazılarına kentin batı kapısı çevresindeki alanlar ile han olarak adlandırılan yapıdaki arkeoloji kazılarıyla devam edildiğini belirtti.

Arslan, şu ana kadar gerçekleştirilen kazılarda önemli bulgulara ulaştıklarını vurgulayarak şöyle konuştu:

"Bu yılki kazılarda, arkeolojide 'stylus' olarak adlandırılan bin 800 yıllık bronz bir kalem bulduk. Bulduğumuz kalemin bir tarafı sivri diğer tarafı biraz daha yassı. Bunlar o dönemdeki bal mumu tabletlerin üzerine yazılıp notlar alınmak ve hesaplamalar yapmak için kullanılan kalemler. Bunlara 'stylus' diyoruz. Kalemin arka kısmındaki yassı kısım ile düzeltme yapmak için kullanılıyor. Yani şu anda günümüzde kullanılan silgi yerine geçiyor."

- Okur yazarlar, öğrenciler ve tüccarlar kullanıyor

Kalemin o dönem bölgede yaşayan okur yazar kesim ve öğrenciler tarafından kullanıldığını anlatan Arslan şunları söyledi:

"Tabii öğrenciler daha çok kuma yazmak için kullanıyorlar ya da seramik zeminler üzerine yazıyorlar. Maddi durumu biraz daha iyi olan öğrenciler hem okuma yazma öğrenmek hem de el yazısı konusunda antrenman yapmak için bal mumundan yapılmış tabletler, plakalar üzerine yazmak için kullanıyorlar. Bunların dışında da tüccarlar ve zengin kişiler, kendi muhasebesini tutanlar, gelir gider hesaplarını tutanlar da bu kalemleri kullanıyorlar. Ama bu kalemin sahiplerinin kesinlikle okur yazar olması gerekiyor. Tabii sadece özgür kişiler değil köle okur yazarlar da var o dönemde. Eğitimli köleler de sahiplerinin hesaplamaları ya da belli notları için bu kalemleri kullanabilirler."

- "Not tutmak için bal mumu tabletler kullanılmış"

Arslan, Assos bölgesinde antik dönemde not tutmak ve bazı yazıları saklamak için bal mumu ile hazırlanan tablet sayfaların kullanıldığını ifade etti.

Bu nedenle de kalemlerin sert bir malzeme ile hazırlanmaları gerektiğine işaret eden Arslan, "Kalemler, yani styluslar bronz ya da kemik olarak karşımıza çıkıyor. Başka malzemelerden de yapılabilir tabii ki bu ama çizmek için elimizde daha sert bir malzemeye ihtiyacımız var. Bu nedenle bronz daha çok tercih ediliyor. Genellikle de bronz kullanılmış kalem tercihlerinde. Bazı bölgelerde kemikten yapılmışları da karşımıza çıkıyor." değerlendirmesini yaptı.

Arslan, kalem konusunda her dönemin kendine ait bir modeli olduğuna dikkati çekerek şöyle devam etti:

"Bronz, yapı olarak aşınması daha zor bir madde. Kırılmayan bir yapı. Kemik daha zayıf ve kırılgan olabilir. Yanımızda taşırken mesela üzerine oturduğumuzda kemik kırılabilir ama bronz daha güçlü kırılmaz. Bronz kalemi kullanmak daha sağlam olduğu için tercih ediliyor diyebiliriz."

Prof. Dr. Arslan, ayrıca kazılarda Atina'dan ithal edilen 2 bin 500 yıllık kırmızı, figürlü vazo parçası ile Roma dönemine ait 2 bin yıllık kabartmalı seramik kalıntısına rastlandığını da kaydetti.,

Burak Akay - AA