Günümüzden yaklaşık 50 bin yıl önde yaşamış insanlar ile günümüz insanlarını arasındaki genetik bağlantılara dair araştırmaların sayısı artıyor. Paleolitik Dönem Avrasyalılarının hâlâ yaşayan genleri Asyalı ve Avrupalıların genetik farklılaşması nın 40.000 yıl önce başladığını gösteriyor.

Yakın zamana kadar, Üst Paleolitik Dönemde (yaklaşık 50.000 ila 10.000 yıl önce) yaşamış modern insanlar ve bugünkü insan popülasyonları arasındaki genetik ilişki hakkında çok az bilgiye ulaşılmıştı.

Fakat, doğrudan DNA dizileme teknikleri ile bilim insanları, Avrasya’nın farklı noktalarındaki popülasyonlar arasında beklenmedik genetik bağlantılar keşfetmeye başladı. Bu keşifler, günümüzde Avrupa ve Asya popülasyonlarının oluşmasına yol açmış karmaşık bir tarihi ortaya çıkarıyor olabilir. Bu, Avrasya popülasyonlarının genelinde, erken gerçekleşmiş olabilecek gen aktarımı ile ortaya çıkan bir popülasyon yapısı olabilir.

45.000 yıllık Ust’-Ishim Adamının uyluk kemiğindeki genler araştırıldı

Beijing’de bulunan Çin Bilim Akademisi’ndeki bilim insanları tarafından yapılan bir araştırma, 45.000 ila 7.500 yıl önce Avrasya’da (Avrupa ve Batı Asya) yaşamış olan eski zaman insanlarının genetiği hakkında bildiklerimizi tartışıyor.

Sonuçları Trends in Genetics dergisinde Melinda A. Yang ve Qiaomei Fu imzası ile 25 Ocak tarihinde yayınlanan Antik genomlar modern insanların Prehistorik genleri taşıdığını gösteriyor (Insights into Modern Human Prehistory Using Ancient Genomes) başlıklı makalede yayınlanan araştırmaya göre; araştırmacılar, Sibirya’da bulunan 45.000 yıllık Ust’-Ishim adı verilen birey de dahil olmak üzere, 20’den fazla Avrasyalı ailenin genomlarının araştırmasını bir özet halinde sunuyor.

Paleogenetik bölümünden araştırmanın eş yazarı Qiamoei Fu, “Elimizdeki örnekler haricinde, Avrasya bölgesinde, geçmiş zaman dilimlerinden örnek bulabilmek çok zor fakat günümüz örnekleri çokça bulunabiliyor. Fakat, elimizde birkaç örnekten bulunan antik DNA dizisi ile Doğu Asya’daki ilginç popülasyon yapısı, göçleri ve ilişkileri hakkında ipuçlarımız var.” diyor.

Araştırmacıların ulaştığı bilgilere göre, 45.000 ila 35.000 yıl önce Avrasya’da en az dört farklı popülasyon mevcuttu. Bu topluluklar, günümüz Asya ve Avrupa topluluklarını oluşturduğu gibi modern toplumlarda az miktarda veya hiç bulunamayan bireylerin de atalarıydı.

Asyalı-Avrupalı genetik farklılaşması 40.000 yıl gibi bir zaman diliminden önce de gerçekleşmiş

34.000 ila 15.000 yıl önce Avrasya’da yaşayan modern insan topluluklarının, ya Avrupalılarla ya da Asyalılarla akraba olduğunu ortaya koyan DNA dizileme sonuçları aynı zamanda gösteriyor ki, Asyalı-Avrupalı genetik farklılaşması 40.000 yıl gibi bir zaman diliminden önce de gerçekleşmiş olabilir. Avrasya genelindeki toplulukların 14.000 ila 7.500 yıl önce gösterdiği genetik benzerlik, coğrafi olarak uzak olan popülasyonlar arasında da büyük etkileşimler hakkında ipucu veriyor.

Bu analizler, biri 60.000 ila 50.000 yıl önce, diğeri ise 37.000 yıl önce gerçekleşmiş olan en az iki adet Neandertal popülasyon karışımı olduğunu ortaya koyuyor. Fakat görülen bu Neandertal soyu, Avrupalılarda yaklaşık 37.000 - 14.000 yıl öncesinden başlayarak gitgide azalıyor.

Eş yazarlardan Fu, “Son yıllarda artan teknoloji ile birlikte eski zaman insanları üzerine yapılan genetik çalışmaları sıklaştı ve bunun sonucunda Avrupa ve Asya’da birçok farklı altpopülasyonun günümüze yakın çok daha farklı sayıda topluluğa katkıda bulunduğunu açıkça görebiliyoruz.” diyor.

Fu, “Dizileme teknolojisi ve hesaplama kaynaklarının gelişimlerinin katkısıyla, şu an eski insanların evrimsel genetiği üzerine çalışmak için harika bir zaman. Günümüzde oluşturulmuş geniş genomik veri dizileri ve gitgide artan uluslararası işbirliği ile yeni dizilenen antik veriler ile insan biyolojisinin tarihöncesi dönemini anlayabilmek artık çok daha ulaşılabilir bir durumda.”

Fu ve meslektaşları dizileme ve analiz yöntemlerinin zamanla birlikte gelişmesi ile birlikte Doğu Asya, Okyanusya, Afrika ve Amerika da dahil olmak üzere birçok bölgedeki tarihöncesi insanların genetiği hakkında daha fazla bilgiyi keşfedeceklerini umuyorlar.

Fu, “Başta Afrika olmak üzere, bütün bu bölgeler çok zengin bir tarihöncesi insan çeşitliliğine sahip, bu sebeple, bu kıtalardan herhangi bir antik DNA örneği, eski zaman insan göçleri hakkındaki akıllarda olan büyük soruları çözmeye aday.”

Zeynep Oğuzhan - Arkeofili.com (Science Daily. 25 Ocak 2018)