Atreus nedir?

Atreus: Pelops'la Hippodameia'nın oğlu, Thyestes'in kardeşi. 

Homeros destanlarında Atreusoğulları diye anılan Agamemnon'la Menelaos'un babası.

Atreus ve Atreusoğullarının hayat hikâyesi destanlara da, tragedyalara da sonsuz bir konu kaynağı olmuştur. İnsanlık dışı eylem ve tüyler ürpertici faciaları canlandıran bu öyküler Yunan mythos'unun başlıca efsane çemberlerinden biridir.

Atreus'a değgin ilk kaynağımız Homeros'tur. İlyada'da Agamemnon'un kral değneği şöyle tanımlanır:

Güçlü Agamemnon, elinde değneği, kalktı.

Hephaistos yapmıştı didine didine o değneği,

vermişti onu Kronos oğlu kral Zeus'a,

Zeus da Argos'u öldüren yol gösterici Hermes'e vermişti,

atları kamçılayan kral Pelops 'a vermişti o da,

Pelops da erlerin güdücüsü Atreus 'a vermişti,

Atreus da bol sürüsü olan Thyestes 'e bırakmıştı ölürken,

Thyestes de onu, taşısın diye, Agamemnon 'a bırakmıştı,

Bunca adalarda, Argos 'ta boydan boya sözünü geçirsin diye.

Belli ki Homeros Atreusoğullarının başına kuşaktan kuşağa süregelen laneti bilmiyor, daha doğrusu tragedyanın vazgeçilmez konusu olan suç ve lanet zincirlemesi destandan sonra efsaneye katılmış bir motiftir.

Atreusoğulları efsanesi bu ilenme sürecinin en parlak örneklerinden biridir.

İlk lanetleme Pelops'la başlar: Atreus'la Thyestes babaları Pelops'un bir nympha'dan olan oğlu Khrysippos'u anaları Hippodameia'nın yardımıyla öldürürler. Pelops iki oğluna lanet okur, onları sürer. Atreus'la Thyestes Mykene'de kral Sthenelos'un yanına sığınırlar. Sthenelos'un oğlu Eurystheus döl bırakmadan ölünce, bir tanrı sözü Mykene'lilere Pelopsoğullarından birini kral olarak seçmeyi buyurur. İşte o andadır ki, iki kardeş arasında rekabetten doğan korkunç bir kin ve nefret başlar. Her biri ötekini ortadan kaldırıp yerine geçebilmek için iğrenç düzenler kurar.

Atreus'un sürüsünde egemenlik simgesi altın postlu bir koyun vardır, bu hayvanı Artemis'e kurban etmeye ant içtiği halde, sözünde durmaz ve pöstekiyi kendine saklar. Ne var ki Thyestes Atreus'un karısı Aerope'yi ayartır, kadın da altın postu gizlice kocasından aşırıp âşığına verir. Mykene'liler kardeşlerden hangisini kral seçeceklerini tartışınca, Thyestes hangisi altın postu çıkarabilirse diye öneride bulunur. Pöstekinin çalındığını bilmeyen Atreus şartı kabul eder. Thyestes altın postu ortaya koyup kral seçilir.

Ama Zeus Atreus'a düşünde Hermes'i gönderir, gerçek kralın başka bir tanrı işmarıyla seçilmesi konusunda Thyestes'le anlaşmasını buyurur; güneş yolunu değiştirirse Atreus'un kral olacağını, yoksa Thyestes'in tahtta kalacağını bildirir Hermes. Bu kez de Thyestes şartı kabul eder, ama o akşam güneş doğuda batacak olur. Tanrıların Atreus'u tuttukları, krallığı ona verdikleri besbellidir. Atreus tahta çıkar çıkmaz, Thyestes'i kovar. Ama daha sonra karısı Aerope ile kardeşi arasındaki gönül macerasını öğrenince büsbütün çileden çıkar, kardeşiyle barışır gibi olur, onu Mykene'ye çağırır. Tyestes'in üç çocuğunu doğrar, pişirir ve babalarının önüne koyar. Tyestes farkına varmadan kendi çocuklarını yer. Derken Atreus çocukların kesik kafalarını getirir, gösterir babalarına. Thyestes korkunç lanetler savurarak masayı devirmiş, söylentiye göre de güneş o gün öylesine ürkmüş, öylesine tiksinmiş ki gökteki yolunu tamamlamadan geri dönmüş. Dipsiz bir karanlığa bozulmuş ortalık. Thyestes bu kez Sikyon'a sığınır. Suç ve günahların iyice izine dalar: Kendi kızı Pelopeia ile kızın haberi olmadan birleşir ve Aigisthos adlı oğlu olur. Sonra Pelopeia'yı oğluyla birlikte Atreus'un sarayına yollar, kral kadının kim olduğunu bilmeden onunla evlenir ve Aigisthos'u da benimser. Ona gidip Thyestes'i öldürmek görevini verir, ama Aigisthos son dakikada bu düzenin farkına varır ve kendi babasını değil, Atreus'u öldürür.

Atreus'un Aerope'den iki oğlu olmuştu: Agamemnon'la Menelaos, Atreusoğulları diye anılan bu iki kahraman Homeros destanında baş rolü oynarlar. Atreusoğullarının laneti süregider. Aigisthos, amcası Atreus'un babasına karşı işlediği suçun öcünü Agamemnon'dan alır.