Fatih Sultan Mehmet Han'ın İstanbul'un fethinden sonra ilk cuma namazını kıldığı Ayasofya'nın bitişiğinde bulunan tarihi yapıda uygulamalar son aşamaya geldi.

Kültür ve Turizm Bakanı Mehmet Nuri Ersoy, İstanbul'un fethinin 567. yıl dönümü dolayısıyla Ayasofya Müzesi bitişiğinde bulunan ve ihya çalışmalarında sona yaklaşılan Ayasofya Fatih Medresesi'nde incelemelerde bulundu.

Bakanlıktan yapılan açıklamaya göre, Mehmet Nuri Ersoy, Fatih Sultan Mehmet Han'ın yeni bir çağın kapılarını araladığı İstanbul'un fethinden sonra ilk cuma namazını kıldığı Ayasofya'da, bakanlığınca sürdürülen çalışmaları inceledi.

İhya çalışmalarında sona gelinen Ayasofya Fatih Medresesi hakkında yetkililerden bilgi alan Ersoy, Fatih Sultan Mehmet'in İstanbul'un fethinden sonra ilk cuma namazını kıldığı Ayasofya'nın bitişiğinde bulunan tarihi yapıda, uygulamaların artık son aşamaya geldiğini belirtti.

Ayasofya'nın sadece Türkiye'nin değil, dünyanın da önemli miraslarından biri olduğunu vurgulayan Ersoy, "Fatih Sultan Mehmet Han Hazretleri'nin İstanbul'u fethinden hemen sonra fethin simgesi olan Ayasofya'nın yanındaki Ayasofya Fatih Medresesi bizim dönemimizde ihya ediliyor." ifadelerini kullandı.

- Ayasofya Fatih Medresesi hakkında

Ayasofya Fatih Medresesi, İstanbul'un fethinin ardından ilk "Ulu Cami" statüsü içeren Ayasofya'nın bitişiğinde, şehrin ilk medrese yapısı olarak hayata geçirildi.

İlk müderrisi Molla Hüsrev olan medresede, 15. yüzyılda İslam dünyasının önde gelen astronom ve matematikçilerinden Ali Kuşçu da müderrislik yaptı.

Çeşitli afetler ve onarımlar geçiren medrese, 19. yüzyılda Sultan Abdülaziz döneminde yıktırıldı ve yine aynı dönemde Ayasofya batı cephesi hizasında yeniden yapıldı.

Yapı, 1924'te Öksüzler Yurdu olarak değerlendirilmeye başlanırken, 1935'te Ayasofya müze haline getirilince bütün müştemilatıyla birlikte İstanbul Arkeoloji Müzeleri Müdürlüğüne devredildi.

Bir süre daha Öksüzler Yurdu olarak kullanılan bu yapı, 1936'da harap olması ve kullanıma müsait olmaması sebebiyle yıkıldı. Medresenin bulunduğu alanda, Kültür ve Tabiat Varlıklarını Koruma Bölge Kurulunun izniyle 2008'de kazı ve araştırmalar yapıldı.

- Yıkımdan önceki mimari ve malzeme kullanımıyla birebir özelliklerde yeniden yapıldı

Yapının mevcut kalıntıları, tarihi belge, fotoğraf ve çizimlere göre hazırlanan projelerine göre rekonstrüksiyonu (yeniden yapımı) için yeterli bilimsel veri olması sebebiyle 2009'da "korunması gerekli kültür varlığı" olarak tescil edildi.

Aralık 2017'de başlanan rekonstrüksiyon çalışmalarının ilk etabı, Aralık 2019'da özgün detay ve malzeme kullanımı ile tamamlandı.

Kültür ve Turizm Bakanlığı, Ayasofya Fatih Medresesi'ni 1936'da yıkımından önceki mimari ve malzeme kullanımıyla birebir aynı özelliklerde yeniden yaptı.

AA Ahmet Esad Şani