Hiyeroglif ve çivi yazısı konusunda dünyanın en önemli uzmanları arasında yer alan, Türkiye'nin ilk kadın arkeologlarından.

Ayşe Muhibbe Darga

Doğum: 13 Haziran 1921, Acıbaden-İstanbul
Ölüm: 6 Mart 2018 (96 yaşında) İstanbul

1921'de İstanbul'da doğdu. Kafkas asıllı bir aileden gelen Ayşe Muhibbe Darga'nın, babası, doktor Sait Darga, annesi Sabiha Darga'dır. Çocukluğunu dedesi, II. Abdülhamid'in başmabeyncisi Darugazade Mehmet Emin Bey'in Acıbadem'deki köşkünde geçirdi. İlköğrenimini Kadıköy'deki Gazi İlkokulu'nda tamamladı.

Erenköy Kız Lisesi'nin ardından 1939 yılında İstanbul Üniversitesi arkeoloji bölümüne girdi. Helmuth Theodor Bossert, Arif Müfid Mansel, Clemens Emin Bosch'un derslerine devam etti. A. Müfid Mansel'in ekibinde Rhegion Antik kenti (bugünkü Küçükçekmece'nin yüksek kesimlerinde) ve Anadolu gezilerine katıldı. 1943 yılında mezun oldu ve aynı kurumda doktora eğitimine başladı. 1945 yılında Eski Ön Asya Dilleri ve Kültürleri bölümü asistanlığına atandı.

1947'de "Muvattaliş Dillerindeki Tanrı Adları Üzerine Araştırmalar" başlıklı doktora tezini tamamladı. Üniversitedeki Asistanlık görevinden ayrıldı.

1947-1951 yıllarında Bossert başkanlığındaki Karatepe (Adana) keşif kazılarında yer aldı.

1958-1959'da Elazığ ve Muş'ta lise öğretmenliği yaptı.

1960'ta üniversitedeki asistanlık görevine döndü ve Kültepe-Kaneş uygarlığı, Asur Koloni Çağı, Hitit sanatı ve Hitit dili ağırlıklı dersler verdi.

1965'te "Hitit Bayram Ritüali Metinlerinde Huvaşi, Tarnu ve Kutsal Koruluk" başlıklı doçentlik tezini bitirdi. Side dili üzerine önemli çalışmalar yaptı.

1973'te profesör oldu. Değirmentepe (Keban) kazılarına katıldı.

1975'te Türk Tarih Kurumu üyesi oldu. Ankara Müzesi Hitit tabletleri üzerine çalışmalar yaptı.

1978-1990 arasında Şemsiye Tepe (Elazığ) kazısına başkanlık etti.

1985 yılında emekli oldu.

1989 yılında Şarhöyük-Dorylaion (Eskişehir) kazılarının başkanlığını üstlendi.

Hititçe kaynakları kullanarak derlediği "Eski Anadolu'da Kadın" en meşhur eserlerinden biridir.

Arkeolog ve yazar Emine Çaykara'nın kendisiyle yaptığı ayrıntılı bir söyleşiden oluşan biyografisi, 2002 yılında "Arkeolojinin Delikanlısı Muhibbe Darga Kitabı" adıyla neşredildi.

Muhibbe Darga, ilk Türk seyyahlarından biri olan dedesi Mehmet Emin Bey'in anılarını 2009 yılında "İstanbul'dan Asya-yı Vusta'ya Seyahat" adıyla derledi. 2010 yılında "Kazı başkanının karavanası" isimli anıları yayımlandı.

6 Mart 2018'de İstanbul'da vefat etti.

Prof. Dr. Ayşe Muhibbe Darga’nın Yayın Listesi

1950 “Ein Relief aus dem Bertiz-tal”, JKF 1, 75-79

1959 “Au sujet des céramiques découvertes au Höyük d’Eğriköy”, AnAr I,2/JKF III,2, 195-202

1967 “Side Dili ile Yazısı Hakkında Notlar ve Side Doğu Şehir Kapısında Bulunan Yazıt”, Belleten XXXI/121, 49-66

1969 “Über das Wesen des Huwasi-Steine hach hethitischen Kultinventaren”, RHA XXVII, 5-24

1969 “Hitit Metinlerinde Geçen NA4.Zİ.KİN=NA4 huvasi Kelimesinin Anlamı Hakkında Bir Araştırma”, Belleten XXXIII/132, 493-504

1970 “Hitit Çivi Yazısı Belgelerinde Geçen LU.MES Hilammattu Kelimesinin Anlamı”, TED 1, 121-130

1971 “Die Architektur der hethitischen Städte und Befestigungsanlagen”, RHA XXIX, 17-60

1972 “Hitit Bayram-Rituali Metinlerinde Geçen Ĕtarnu Hakkında Bir Araştırma”, TED 3, 319-327

1973 Karahna Şehri Kült-Envanteri, İstanbul

1973 “Hititlerin Kült Törenlerinde Kadınların Yeri ve Görevleri”, TED 4-5, 231-245

1973 “Les figurines en terre cuite de Şemsiyetepe”, Festschrift H.Otten, Wiesbaden, 77-85

1974 “Puduhepa: An Anatolien Queen of the Thirteenth Century B.C.”,

Mansel’e Armağan/Melanges Mansel II, Ankara, 939-961, TTKY

1975 “Yitirdiğimiz Büyük Değer”, Belleten XXXIX/154, 319-322

1975 “Yitirdiğimiz Büyük Değer (Ord.Prof.Dr. Arif Müfid Mansel)”, Yapı 10, 9-10

1975 “Arif Müfid Mansel”, MTREB 1, 34-35

1976 Eski Anadolu’da Kadın, İstanbul

1978 “Boğazköy-Hattusa Kral Kapısındaki Tanrının Adı ve Tanılaması Hakkında Bir Deneme”, AnAr/JKF VI, 145-163

1978 “Philological Activities in Turkey”, Akkadica 7, 21-22

1980 “Hititlerde Yasalar”, Arkeoloji ve Sanat 8-9, 5-10

1981 “Şemsiyetepe Kazıları”, II. KST, 27-30

1981 “Şemsiyetepe Kazıları 1980 Yılı Buluntuları”, III. KST, 53-57

1982 “Hitit Yazıtlarında Geçen tarsan Sözcüğünün Anlamı Hakkında”, AnAr/JKF VIII, 63-67

1983 “Seleukeia Grekçe-Sidece Çift Dilli (Bilinguis) Yazıtı”, AnAr/JKF IX, 401-410

1983 “Şemsiyetepe Kazıları 1981 Yılı Çalışmaları”, IV. KST, 55-62

1984 Eski Anadolu’da Kadın, İstanbul, İÜEFY

1984 “Şemsiyetepe Kurtarma Kazıları”, V. KST, 91-96

1985 Hitit Mimarlığı I. Arkeolojik ve Filolojik Veriler. İstanbul, İÜEFY

1986 “Eski Yakın Doğu’nun Ticaret Merkezi Kültepe Kaniş’ten Çivi Yazılı Kadın Mektupları”, Tarih ve Toplum 34, 4-8

1986 “Şemsiyetepe 1984 Yılı Kazı Çalışmaları”, VII. KST, 119-128

1987 “Şemsiyetepe Kazılarının 1985 Sezonu Sonuçları”, VIII. KST-I, 149-156

1987 “Şemsiyetepe Kazıları 1978-1979/Şemsiyetepe Excavations 1978-1979“.   Aşağı Fırat Projesi 1978-1979 Çalışmaları/Lower Euphrates Project 1978-1979  Activities, 291-298, ODTÜY/METUP

1987 “Hititoloji ve Karakaya-Şemsiyetepe Baraj Kazıları Konuşması”, Sanat Olayı 58, 33-35.

1988 “Şemsiyetepe Kazılarının 1986 Yılı Çalışmaları”, IX. KST-I, 181-204

1989 “Les Tombes de Suyatağı-Mamaraş- á la Régionde Karakaya”, Tahsin Özgüç’e Armağan/Anatolia and the Near East. Studies in Honor of Tahsin Özgüç, (Ed. M.Mellink, N.Özgüç, K.Emre, B.Hrouda), Ankara, 67-74 TTKY

1989 “Şemsiyetepe Kazısı 1987 Sonuçları”, X. KST-I, 181-200

1990 “Elazığ Müzesi’ndeki Kolleksiyonlardaki Kaşgar (Kaşgai) Halıları”, Türkiyemiz 20, 16-23

1992 Hitit Sanatı. İstanbul

1994 “Şarhöyük-Dorylaion Kazıları (1989-1992)”, XV. KST-I, 481-502

1995 “1993 Yılı Şarhöyük-Dorylaion (Eskişehir) Kazıları”, XVI. KST-I, 351-368

1998 “Geç-Hitit Dönemi Maraş Mezar Stellerinden Üç Örnek ve Gözlemler”, Karatepe’deki Işık. Halet Çambel’e Sunulan Yazılar/Light on Top of the Black Hill Studies Presented to Halet Çambel, İstanbul, 241-256

1998 “MÖ II. Binyıl: Orta ve Son Tunç Çağı”, Kapadokya (Ed. M. Sözen), İstanbul-124-169

2000 “Aşağı Fırat Havzası Şemsiyetepe Kazıları 1978-1979”, Türkiye Arkeolojisi ve İstanbul Üniversitesi (1932-1999), (Ed. O. Belli), Ankara, 140-146

2001 “Şemsiyetepe Excavations in the Lower Euphrates Basin 1978-1979”, İstanbul University’s Contributions to Archaeology in Turkey (1932-2000). (Ed. O. Belli), Ankara, 115-120

2001 “Şemsiyetepe’de Bulunmuş Olan İlk Tunç Çağı Fırın Malzemesi”, Arkeoloji ve Sanat TarihiAraştırmaları Yıldız Demiriz’e Armağan, (Ed. M.B. Tanman-U. Tükel), İstanbul, 41-44 A. Alparslan ile birlikte

1969 “Namık Kemal’in Bilinmeyen Bir Mektubu”, Belleten XXXIII/129, 35-42A. Dinçol ile birlikte 1970 “Die Feste von Karahna”, Anatolica III, 99-118.