İsrail'in Lübnan'a yönelik saldırganlığı, Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Kurumunun (UNESCO) Dünya Mirası Listesi'nde yer alan 3 bin yıllık Baalbek şehrini de tehdit ediyor.

İsrail'in, Lübnan'ın güneyinin ardından başkenti ve diğer bölgelerine yönelik geniş kapsamlı saldırılarının başladığı 23 Eylül'den bu yana, Beka Vadisi'nde yer alan ve "dünyanın en görkemli tapınak şehri" olarak kabul edilen Baalbek onlarca kez İsrail savaş uçaklarının hedefi oldu.

Lübnan ile İsrail arasında 2006 yılında yaşanan savaştan da etkilenen bölgede, Zahli'den Baalbek'e uzanan ana cadde üzerindeki ve "dünyanın en görkemli tapınak şehri" kabul edilen Baalbek antik kenti çevresindeki çok sayıda bina, hava saldırıları sebebiyle yıkıldı.

Bu şiddetli saldırıların yol açtığı patlamalar, antik kentin çevresindeki, onun uzantısı bazı tarihi yapıların da tahribata uğramasına sebep oldu.

Lübnan Türkmenlerinin ağırlıklı yaşadığı Duris köyünde bulunan ve Eyyübiler döneminde devşirme Roma malzemesiyle yapılan Duris Kubbesi bu yapılardan biri.

Çok yakınındaki binaları hedef alan şiddetli hava saldırılarının ardından 13. yüzyılda inşa edilen tarihi yapının sütunları hasar görürken kubbesindeki taşlar dökülmeye başladı.

Lübnanlı yöneticiler, İsrail'in tarihi yapılara zarar vermesinden endişeli.

- "İsrail'den gelecek herhangi bir taahhüde güvenmiyoruz"

Lübnan Kültür Bakanı Muhammed Murtaza, konuya ilişkin yaptığı açıklamada, "İsrail'den Baalbek Kalesi ve diğer arkeolojik alanları bombalamayacağına dair taahhütte bulunmasını istemedik, zira İsrail'den gelecek herhangi bir taahhüde güvenmiyoruz." dedi.

İsrail'in doğrudan ya da dolaylı olarak arkeolojik alanları hedef aldığını ve bu saldırıların arkeolojik yapıların hasar görmesine sebep olabileceğini belirten Bakan Murtaza, saldırıların kentteki arkeolojik alanlara şu ana kadarki etkisine dair, "Henüz bir araştırma yapmadığımız için bilmiyoruz, saldırıların durmasından sonra inceleme yapacağız. Ancak uzun vadede kent yakınlarındaki saldırıların kent üzerinde mutlaka etkisi olacağı biliniyor." diye konuştu.

Lübnan'ın başta Sur ve Baalbek olmak üzere Dünya Mirası Listesi'nde yer alan arkeolojik sahalara ev sahipliği yaptığını dile getiren Murtaza, UNESCO'nun bu eserleri korumak için önlem alması gerektiğini vurguladı.

- Lübnan makamları UNESCO'yu harekete geçmeye çağırmıştı

Baalbek ile birlikte İsrail'in en yoğun saldırıları düzenlediği bölgelerden birinde yer alan Lübnan'ın güneyindeki Sur Antik Şehri de İsrail saldırıları sebebiyle tehdit altında bulunuyor.

Lübnan Kültür Bakanı Muhammed Murtaza'nın ofisinden bu hafta yapılan açıklamada, İsrail'in arkeolojik alanlara yönelik saldırı tehditlerinin ardından, Lübnan'ın UNESCO Büyükelçisi Mustafa Adib ile temasa geçilerek UNESCO listesinde yer alan ve olağanüstü küresel değere sahip arkeolojik alanların korunması için derhal harekete geçilmesinin talep edildiği duyurulmuştu.

Murtaza, başta UNESCO olmak üzere tüm uluslararası kuruluşları kentin kültürel mirasını ve Lübnan'daki sivilleri devam eden İsrail saldırılarından koruma çağrısında bulunmuştu.

- Baalbek antik kenti

Lübnan'ın doğusundaki Beka Vadisi'nde yer alan Baalbek, doğudan batıya giden ticaret yolunun önemli bir merkezi olması, antik çağın Roma'dan sonraki en önemli dini merkezi kabul edilmesi ve tarih içerisinde savaşlar nedeniyle pek çok kez el değiştirdi.

Sami ırkından Akdenizli kavim olan Fenikeliler ile Roma inanç kültürünün iç içe geçtiği kent Bizanslılar, Selçuklular, Eyyubiler, Haçlılar, Moğollar, Memlukler ve Osmanlıların hâkimiyetine girmiş, her medeniyet şehre yeni bir unsur eklemiştir.

Kentin adı, Fenikelilerin inanç sisteminde en güçlü tanrı kabul edilen "Baal"den gelmektedir.

UNESCO tarafından 1984 yılında koruma altına alınan kent, dünyanın "en büyük", "en eski" ve "en gizemli" tapınak şehri gibi nitelemelerle anılmaktadır.

AA Faruk Hanedar
28.10.2024