Akdeniz'in Kirlenmeye Karşı Korunması Barselona Sözleşmesi'nin 22. Taraflar Konferansı (COP22) sonuç bildirgesi yayımlandı.

Antalya Belek Turizm Merkezi'nde düzenlenen Barselona Sözleşmesi COP22 Bakanlar Deklarasyonu toplantısının sonuç bildirgesi imzalandı.

Bildirgede, Birleşmiş Milletler Çevre Programı/Akdeniz Eylem Planı (UNEP/MAP) Orta Vadeli Stratejisi, 2022-2027 ve Akdeniz ve Kıyı Bölgeleri için ortak vizyonun somutlaştırılması vesilesiyle alınan kararların uygulanması taahhüdünde bulunuldu.

Mevcut ve yeni ortaya çıkan çevre sorunlarının çözülmesinde ve başta okyanuslarla alakalı Sürdürülebilir Kalkınma Hedefleri (SKH) olmak üzere, 2030 Sürdürülebilir Kalkınma Gündemi ve UNEP/MAP-Barselona Sözleşmesi çerçevesindeki bölgesel iş birliğinin oynadığı kilit rol kabul edildi.

2030'a kadar okyanusların yüzde 30'unun korunması ve muhafaza edilmesi yönündeki uluslararası hedeflerin uygulanmasında, BM Genel Kurulu kararı uyarınca uluslararası hukuki bağlayıcı bir anlaşma geliştirileceği belirtildi.

Bildirgede, gelecek nesillere müreffeh bir miras bırakmak amacıyla insan ve doğanın faydası için 2030 Sürdürülebilir Kalkınma Gündemi ve Sürdürülebilir Kalkınma Hedeflerine ulaşmış, verimli ve biyolojik açıdan çeşitlilik arz eden deniz ve kıyı ekosistemlerine sahip, sağlıklı, temiz, sürdürülebilir ve iklime dayanıklı bir Akdeniz ve kıyı şeridine ulaşma yönündeki taahhüdü yenilendi.

UNEP/MAP ve Barselona Sözleşmesi çerçevesinde belirlenen "İyi Çevresel Durumu ve Akdeniz Ekoloji Hedeflerine" ulaşılması ile Entegre İzleme ve Değerlendirme Programı ve ekosistem temelli yaklaşımın eksiksiz uygulanmasına ilişkin taahhüt yenilendi.

- "Emisyonu azaltma yönündeki taahhütler yenilendi"

Paris Anlaşması'nın amaçlarına ulaşılması ve küresel sıcaklık artışını sanayileşme öncesindeki seviyenin 1,5 santigrat dereceye sınırlandırma çabalarının devam ettirilmesi kararı teyit edildi.

Yenilikçi ve döngüsel iş modellerine geçilmesi, kolaylaştırıcı politikalar geliştirilmesi, yeşil istihdam yaratılması ve sürdürülebilir mavi ekonomiye geçişin sağlanmasında sürdürülebilir tüketim ve üretimin kilit faktör olduğu, Kovid-19 sonrası sürdürülebilir bir düzelmenin sağlanması taahhüt edildi.

Akdeniz Bölgesi için ortaklaşa planlar yapılırken UNEP/MAP Barselona Sözleşmesi ve Protokollerinin amaç ve vizyonunun tamamıyla desteklemesi yönündeki taahhütler yenilendi.

Taraf ülkeler, bildirgede, sera gazı emisyonu azaltma yönünde daha güçlü taahhütler vermeye ve Glasgow'daki Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesi (UNFCCC) COP26'da belirtilen iklim hedefine uyma ve emisyonu azaltma yönündeki taahhütlerine uymaya çağrıldı.

- Akdeniz'in "Kükürt Oksitler için Emisyon Kontrol Alanı" olması isteniyor

Tarafların imzasıyla Akdeniz'deki kirliliği önlemek, azaltmak, mücadele etmek ve önlem alma yönünde şu taahhütler verildi:

"Havayı kirleten emisyonların azaltılmasına yönelik önlemlerin alınması ve Akdeniz kıyısı boyunca limanların ve kıyı kentlerinin karbondan arındırılması, enerji verimliliği ve sürdürülebilirliğinin hızla uygulanmasının teşvik edilmesi.

Akdeniz'i bir bütün olarak Kükürt Oksitler için Emisyon Kontrol Alanı olarak belirlenmesi ve Akdeniz ekosisteminin ve insanlarının sağlığını iyileştirmek için iddialı bir yürürlüğe giriş tarihi belirleyerek ortak ve koordineli bir teklifin 2022'nin ortasına kadar Uluslararası Denizcilik Örgütü'ne sunulması.

Taraf ülkelerin, denizcilik emisyonlarını en aza indirmek ve önemli sağlık ve çevresel faydalar elde etmek için 2022-23 döneminde Akdeniz'de bir Nitrojen Oksit Emisyon Kontrol Alanının fizibilitesini araştırmak için daha fazla çalışmaya teşvik edilmesi.

Temiz ve sağlıklı Akdeniz hedefine katkıda bulunan Gemilerden Kaynaklanan Deniz Kirliliğini Önleme, Hazırlık ve Müdahale için Akdeniz Stratejisi'nin (2022-2031) titiz bir şekilde, güçlendirilmiş çok sektörlü iş birliği ile etkin bir şekilde uygulanması.

COP22 tarafından kabul edilen Akdeniz'de Deniz Çöpü Yönetimi Bölgesel Planı'nın etkin bir şekilde uygulanması için yasal olarak bağlayıcı ve bir küresel anlaşma yetkisine sahip bir Uluslararası Müzakere Komitesinin kurulması.

Kentsel atık su arıtımı ve kanalizasyon çamuru yönetimine ilişkin bölgesel zorlukların üstesinden gelmek için çaba gösterilmesi."

Bildirgede, taraf ülkelerin "Barselona Sözleşmesinin ve Akdeniz'deki Özel Koruma Alanları ve Biyolojik Çeşitliliğe İlişkin Protokolün" hükümlerini etkin bir şekilde uygulamak için gerekli önlemleri alması, biyolojik çeşitliliğin ve nadir, tükenmiş, tehdit altında veya tehlikede olan yabani fauna ve flora türlerini ve habitatlarını koruma ve muhafaza etmesi, biyolojik çeşitliliğinin korunması ve deniz ve kıyı biyolojik kaynaklarının sürdürülebilir kullanımı için stratejiler, planlar ve programlar benimsenmesi gerektiği vurgulandı.

"Akdeniz Bölgesinde Biyoçeşitliliğin Korunması ve Doğal Kaynakların Sürdürülebilir Yönetimi" için 2020 sonrası Stratejik Eylem Programının (Akdeniz 2020 Sonrası SAP BIO) kabul edilmesi, tam ve etkin bir şekilde uygulanması kararı alındı.

Ulusal Biyoçeşitlilik Stratejileri ve Eylem Planlarında ulusal biyoçeşitlilik düzenlemelerinin uyumlu hale getirilmesi teşvik edilen bildirgede, 2030 yılına kadar küresel okyanusun yüzde 30'unun korunması ve muhafaza edilmesi için çalışılması taahhüdünde bulunuldu.

- "Akdeniz'de Önemli Özel Koruma Alanları Günleri"

2022'de ilk kez düzenlenecek "Akdeniz'de Önemli Özel Koruma Alanları (SPAMI) Günleri"nin taraf ülkelerce gerçekleştirilmesi için teşvik edilmesi kararı verildi.

Bildirgede, tehdit altındaki veya nesli tükenmekte olan türlerin korunması ve muhafaza edilmesine yönelik çabaların artırılmasına ilişkin karar da yer aldı.

Akdeniz havzasındaki ülkelerin karşılaştığı çeşitli zorlukların farkında olunduğunun altı çizilen bildirgede, somut ortaklıkları, teknoloji transferini ve bilgi alışverişini destekleyerek sürdürülebilir kalkınmaya yönelik uluslararası iş birliği güçlendirmeyi taahhüt ettikleri belirtildi.

Bildirgede şunlar da kaydedildi:

"Uluslararası iş birliğini geliştirmenin ve bu konuda öngörülebilir ve uygun desteğin sağlanmasının yanı sıra kimseyi geride bırakmayan ve sosyal adaleti, ekonomik güçlendirmeyi, toplumsal cinsiyet ve yaş eşitliğini destekleyen politikalar ve programlar tasarlayarak iklim değişikliği, biyolojik çeşitlilik kaybı ve çevresel bozulmanın, özellikle savunmasız gruplar ve yoksulluk içinde yaşayan insanlar üzerindeki etkilerini azaltmak için çaba gösteriyoruz. Kadınların, gençlerin ve dezavantajlı toplulukların değişimin aracıları olarak kritik rollerini kabul ederek MAP-Barselona Sözleşmesi sisteminin karar alma süreçlerine tam, eşit ve anlamlı katılım yönündeki çabalarımızı artırmayı taahhüt ediyoruz."

AA Yasemin Kalyoncuoğlu