Dünyanın farklı ülkelerinde tarih boyunca yaşanan çok sayıda yıkıcı selde milyonlarca kişi yaşamını yitirirken, on milyonlarca kişinin hayatı da olumsuz etkilendi. Sel felaketleri, insanlığın karşı karşıya olduğu en büyük doğal afetler arasında görülüyor.

Libya'nın doğusunda meydana gelen ve ölü sayısının 3 bini geçtiği sel felaketi, tarihin en yıkıcı sellerini akıllara getirdi.

İklim değişikliği, karbon salımı ve çeşitli çevresel faktörlerin etkisiyle değişen yağış rejimi, küresel ölçekte pek çok ülkenin sel felaketiyle karşılaşmasına yol açıyor.

Can kayıplarının yanı sıra büyük çapta hasarla sonuçlanan sellerde en büyük hasarları yerleşim yerleri ve tarım alanları görüyor.

Felaketlerin vurduğu bölgelerde yaralar sarılmaya çalışılırken, yeterli altyapı yatırımlarının olmaması, yardımların yerinden olan yüz binlerce kişiye ulaştırılmasını güçleştiriyor.

Sağlık, eğitim ve güvenlik binalarıyla ulaşım hizmetlerini etkileyen seller, kamu hizmetlerinde aksamalara yol açarak ülke ekonomisinde de büyük hasara yol açabiliyor.

NASA'da görevli bilim insanlarının yaptığı yeni bir araştırma da giderek daha sık, yaygın ve yoğun yaşanan kuraklık ve sellerin, iklim kriziyle bağlantılı olduğunu ortaya koyuyor.

Bilim insanları, küresel sıcaklıkların rekor seviyelere yükseldiği son 20 yılda hem kuraklık hem sellerin arttığına dikkati çekerken, iklim değişikliği nedeniyle sel felaketlerinin daha fazla can alabileceği uyarısında bulunuyor.

Afet bölgelerindeki yanlış şehir planlaması, barajların sağlam inşa edilmemesi, şiddetli yağış ve sel riskine karşı halkın hızlı şekilde bilgilendirilmemesi gibi nedenler de can kayıplarını artırıyor.

- Hollanda tarihine sel felaketleri damgasını vurdu

Topraklarının yüzde 50'si deniz seviyesinden yaklaşık 1 metre yükseklikte olan ve yükselen su seviyelerinden en fazla etkilenebilecek ülkeler arasında gösterilen Hollanda, tarihi olarak sel felaketinin en büyük mağdurlarından biri olarak biliniyor.

Haziran 1212'de başlayan ve 6 aydan fazla süren Kuzey Denizi Seli'nde yaklaşık 60 bin kişinin hayatını kaybettiği tahmin ediliyor.

Yüz binlerce kişinin evlerini terk etmek zorunda kaldığı sellerde ev ve iş yerleriyle altyapı büyük hasar görürken, Hollanda'nın Kuzey Denizi Seli'nin etkilerini atlatması 2 yılı aştı.

1287yılında da Hollanda ve Almanya'nın kuzeyini vuran St. Lucia Seli'nde ölü sayısının 50 bin ila 80 bin olduğu değerlendiriliyor.

St. Lucia Seli çok sayıda köy ve kasaba dahil yerleşim yeri sular altında kalırken bugünkü haliyle Amsterdam'ın şekillendiği ifade ediliyor.

Tarihte en yıkıcı sel felaketlerine uğrayan ülkelerden Hollanda, 5 Kasım 1530'da da afete teslim oldu. O gün, ülke tarihinde "Kötü Cumartesi" olarak anılıyor.

Avrupa tarihinin en ölümcül seli olarak gösterilen St. Felix Seli yaklaşık 120 bin can aldı, felaket 100 milyonlarca avroluk hasara yol açtı. Afette çok sayıda kasaba ve köy de yok oldu.

- 1971'de Vietnam'ı Kızıl Nehir Seli vurdu

Muson yağışlarının etkisiyle Kamboçya ve Laos'a yakın nehirlerin birleştiği noktada 1971'de gerçekleşen Kızıl Nehir Seli, Vietnam'ı vurdu.

Vietnam Savaşı'nın gölgesinde kalması nedeniyle gerekli uluslararası ilgiyi çekemediği kaydedilen selde, çoğunluğu Hanoi şehrinde olmak üzere 100 binden fazla kişi öldü.

Savaşın vurduğu Vietnam'ın sel felaketinin yaralarını sarması ise birkaç yılı buldu.

- Çin, insanlık tarihinin en yıkıcı sellerine maruz kalıyor

Çin, tarihi olarak sel felaketlerinden en fazla etkilenen ülkelerin başını çekerken, afetlerde milyonlarca kişiyi kaybetti.

1900'lerin başından bu yana milyonlarca hektarlık tarım alanının sular altında kaldığı Çin'de milyonlarca ev ve iş yeri de kullanılmaz hale geldi.

Kıtlık, salgın hastalık ve ekonomik sıkıntılara sebebiyet veren seller, Çin'in tarihi, doğası ve ekonomisi üzerinde uzun süreli etkiler de bıraktı.

Dünyanın en uzun üçüncü nehri Yangtze Nehri ve Çin'in en büyüğü olan Huai Nehri'nin aynı anda taşmasının ardından 1911'de Jiangsu-Anhui Seli meydana geldi.

Çin'i vuran bu selde ölü sayısı yaklaşık 100 bini bulurken, afet tarihin en ölümcüllerinden biri olarak kayıtlara geçti, büyük çaplı hasarla yaklaşık 375 bin kişiyi de evsiz bıraktı.

Çin'de 1935'te Yangtze Nehri'nin taşması sonucu meydana gelen sel ise 145 bin kişinin ölümüne, milyonlarca kişinin evsiz kalmasına sebep oldu.

Bu selin ardından büyük bir kıtlık görülürken tüberküloz, sıtma ve deri iltihabı gibi ölümcül hastalıkları da beraberinde getirdi.

- Çin'de Banqiao Barajı'nın çökmesi 1975'te sellere yol açtı

Çin'de 1975'te de Nina Tayfunu nedeniyle Banqiao Barajı'nın çökmesinin ardından ülke tarihinin en büyük sellerinden biri görüldü.

Nina Tayfunu'nun bölgede bir yılda düşen yağıştan fazlasını 24 saatte getirmesi, ülkeyi afete karşı savunmasız bırakırken yıkımın etkisi de büyük oldu.

En az 86 bin kişinin öldüğü selin yol açtığı kıtlık ve hastalıklarda da yaklaşık 145 bin hayatını kaybetti.

- 1887 ve 1938'de Çin'deki Sarı Nehir Seli'nde milyonlarca kişi öldü

Doğal afetler nedeniyle gelişen sellerin Çin'i sıklıkla vurduğu bilinmesine karşın Sarı Nehir Seli, 1938'deki Çin-Japonya savaşı sırasında dönemin Çin hükümeti tarafından yapay yöntemlerle oluşturuldu.

Japon güçlerinin ilerleyişini durdurmak isteyen Çin hükümeti, Sarı Nehir'deki bentleri parçalayarak seli tetiklerken afetin kurbanları ise Çinliler oldu.

Sarı Nehir Seli'nde çok sayıda Çin kenti sular altında kaldı, yaklaşık 800 bin kişi hayatını kaybetti.

1938'de kasti olarak gerçekleştirilen sellerin aksine 1887'de Huayuankou şehrinin yanındaki Sarı Nehri'nin taşması sonucu meydana gelen selde ise 900 bin ila 2 milyon kişinin öldüğü belirtiliyor.

2 milyon kişinin evsiz kaldığı ve büyük çapta tarım alanlarının su altında kaldığı bu afet "Çin'in Kederi" olarak biliniyor.

- 1931'deki Büyük Çin Selleri tarihin en ölümcül selleri olarak biliniyor

Tarihin en ölümcül selleri olan 1931 Çin Sellerinde de tam olarak tespit edilemeyen ölü sayısının bir milyon ila dört milyon olduğu tahmin ediliyor.

Temmuz 1931'de 2 yıl süren kuraklığın ardından yoğun kar yağışı ve yağmur neticesinde Çin, tarihin en büyük sellerine teslim oldu.

Ağustosta ülkenin en büyük nehirleri Yangtze, Sarı ve Huai nehirleri bentleri kırıp taştı, seller İngiltere'den büyük bir alanı vurdu.

Tarım alanları ve mahsullerin etkilendiği afet nedeniyle kıtlık görüldü, salgın hastalıklar da ölü sayısının artmasının en büyük sebepleri arasında yer aldı.

Çin'de bu sellerin arından ilk kez "Afet Yönetim Sistemi" kuruldu.

Libya'nın doğusundaki "hükümetin Sağlık Bakanı" Osman Abdulcelil, ülkenin doğusunda meydana gelen sel felaketinde ölenlerin sayısının 3 bini geçtiğini duyurdu.

Libya'daki Ulusal Birlik Hükümeti Başbakanı Abdulhamid Dibeybe, sel felaketinde hayatını kaybedenler için 3 günlük yas ilan edildiğini açıkladı.

Libya Başkanlık Konseyi, sel felaketinden zarar gören bölgeler için kardeş ülkelere ve uluslararası kurumlara yardım çağrısında bulundu.

Ülkenin doğu bölgelerindeki yağış miktarının 40 yıldan uzun süredir kaydedilen en yüksek yağış miktarı olduğu ifade ediliyor.

Orta Akdeniz'de etkili olan "Daniel" fırtınası Libya'nın Bingazi, Beyda, Merc, Suse ve Derne kentlerini etkilemişti

AA