Birecik Şanlıurfa merkezin batısında ve şehre 80 km mesafede yer alan ilçe merkezidir.

Birecik, yüzey şekillerinin elverişliliği ve Fırat Irmağı kenarında önemli bir köprübaşı olması nedeniyle eski çağlardan beri çeşitli yerleşmelere sahne olmuştur.

Hititlerin egemenliğinde yörenin adının ‘’Birthe’’ olduğu söylenir. MÖ 9. yüzyılda Asurların eline geçen Birecik, daha sonra sırasıyla Pers, Makedonya, Roma ve Bizans egemenliklerini yaşadı. 780’de Arapların hâkimiyetine giren ilçe, 11. yüzyıldan sonra, Selçuklu egemenliğinin ardından yeniden Bizans hâkimiyetine
girmiştir. Artuklu, Eyyübi, Akkoyunlu ve Karakoyunlu dönemlerini, 1502’de başlayan Safevi egemenliği izledi. 1517’de Osmanlı topraklarına katılan ilçe 19. Yüzyıl sonralarında Halep vilayetinin Urfa sancağına bağlı bir kaza olmuştur.

1919’da bir süre İngiliz işgalinde de kalmıştır. 

Kelaynak Kuşları

Birecik soyu tükenme tehlikesi altındaki kelaynak kuşlarının göç merkezi olması dolayısı ile önemli bir yerdir. Kelaynaklar 1977 yılında Orman Genel Müdürlüğü tarafından kurulan Kelaynak Üretme ve Koruma İstasyonu’nda koruma altına alınmıştır.

Üretim İstasyonu 08.00-17.00 arası ücretsiz olarak gezilebilmektedir.

Birecik Kalesi

İlçe merkezinde, Fırat nehrinin doğu yamacında doğal, sert kalker kayalık tepe üzerine kurulmuştur.

Kalenin ilk inşa tarihi hakkında farklı görüşler vardır. Üzerinde inşa edildiği beyaz kalker tepeden dolayı Beyaz Kale (Kal’etül Beyza/Beyda) denilen yapının 13. yüzyılda inşa edildiği kabul edilir.

Birecik kalesi Romalılar,(MÖ 30 - MS 395) Franklar (MS 1098- 1150) ve Memlükler Dönemi’nde (1277-1484) olmak üzere üç defa onarım görmüştür.

Mağara Camii

İlçemizde yer alan tarihi camilerimizden biri olan ve Vakıflar Bölge Müdürlüğü tarafından restorasyon ve çevre düzenleme çalışmaları tamamlanan ‘Mağara Camii’ ziyaretçilerini bekliyor.