Vakıflar Genel Müdürlüğü ile Bosna Hersek İslam Birliği Vakıflar İdaresinin iş birliğiyle yeniden inşası tamamlanan Foça'daki Alaca Camisi, Kültür ve Turizm Bakanı Mehmet Nuri Ersoy'un katıldığı törenle açıldı.

Bosna Hersek'te klasik Osmanlı mimarisi ile yapılan ilk cami olan Alaca Camisi, Bosna'daki savaşın başladığı 1992 yılında Sırplar tarafından temellerine kadar yıkıldı. Caminin taşları bugünkü yerinden yüzlerce metre uzakta iki farklı noktada gömülü olarak bulundu.

Vakıflar Genel Müdürlüğünün desteğiyle Alaca Camisi'nin yeniden inşasına 2014 yılında başlanmıştı.

Türkiye'den Kültür ve Turizm Bakanı Mehmet Nuri Ersoy'un da katıldığı törene ayrıca Bosna Hersek Halklar Meclisi Başkanı Bakir İzetbegoviç, Bakanlar Konseyi Başkanı Denis Zvizdic, Kültür ve Turizm Bakan Yardımcısı Serdar Çam, Vakıflar Genel Müdürü Adnan Ertem, Türk İşbirliği ve Koordinasyon Ajansı (TİKA) Başkan Vekili Serkan Kayalar da katıldı.

Bosna Hersek Devlet Başkanlığı Konseyinin Boşnak üyesi Şefik Dzaferoviç, hissettiği mutluluk ve gururu ifade etmeye yetecek kelime bulamadığını belirterek, Alaca Camisi'nin 27 yıl sonra yeniden ayağa kaldırılmasına katkı sağlayan herkese teşekkür etti. 

Dzaferoviç, "Foça'nın bu güzel camisinin yeniden inşa edilmesi, iyiliğin kötülüğe, aydınlığın karanlığa karşı zaferidir." dedi.

Boşnak lider, Alaca Camisi'nin bugün yeniden asırlardır var olduğu yerde dimdik durduğuna işaret ederek, "Bu, Alaca Camisi ile birlikte Bosna Hersek'teki bir arada yaşama kültürünü de yıkmak isteyenlere karşı verilmiş en net mesajdır." ifadelerini kullandı.

Alaca Camisi'nin insanların gelip dua ettiği bir ibadethaneden çok daha fazlası olduğunu vurgulayan Dzaferoviç, "Alaca Camisi, Boşnak milletinin bu bölgedeki varlığının da simgesidir. Foçalılar Alaca ile birlikte yaşadı, onunla birlikte öldü. Alaca yeniden inşa edildi ama giden canlar geri gelmeyecek. Onları da asla unutmayacağız." dedi.

Camileri yıkan ve masum insanları katledenlerin adalet karşısına çıkarılmasının zaruri olduğunu kaydeden Dzaferoviç, "Sadece hakikat ve adalet ile geçmişle yüzleşip sorumluların cezalandırılması ile karşılıklı güven duygusu yeniden inşa edilebilecektir." diye konuştu.

Bosna Hersek İslam Birliği Başkanı Husein Kavazoviç de bugün Foça'da çok güzel bir vesileyle toplandıklarını belirterek, uzun zamandır bu güzel şehrin sembolünden yoksun olması nedeniyle hüzünlü olduklarını söyledi.

Foça şehrinde İkinci Dünya Savaşı'nın başlangıcına kadar 32 cami bulunduğunu anımsatan Kavazoviç, "Alaca Camisi, o zaman da şehirdeki camilerin en güzeliydi. Hem Doğu'dan hem Batı'dan birçok insan sadece onu görmek için buraya gelirdi." dedi.

Caminin yıkım emrini verenlerin hala cezalandırılmamasının Boşnaklarda bir yara olduğunu söyleyen Kavazoviç, "Biz adaletten başka bir şey istemiyoruz. Alaca Camisi'nin yeniden inşa edilmesi, iyiliğin kötülüğe karşı kazanacağının işaretidir." ifadelerini kullandı.

Geçmişin asla değiştirilemeyeceğini ama geçmişten önemli dersler çıkarılabileceğini kaydeden Kavazoviç, "Geleceği tahmin etmemiz mümkün değil ama biz gelecekte burada barış içinde yaşamayı planlıyoruz." dedi.

- "Bosna Hersek'in sevinci sevincimizdir"

Türkiye'nin Saraybosna Büyükelçisi Haldun Koç ise Bosna Hersek'in çok kültürlü ve çok milletli yapısı ile özel bir ülke olduğunu ifade ederek, "Bosna Hersek, hoşgörünün ve birlikte yaşamanın temelleri üzerine dayalı yapısıyla hassas konumda olan bir ülke." ifadelerini kullandı.

Türkiye ile Bosna Hersek arasındaki tarihi, kültürel ve beşeri ilişkilerin çok özel olduğunun altını çizen Koç, "Bu özel ilişkiler manzumesi, Bosna Hersek'in sevincini sevincimiz, üzüntüsünü üzüntümüz haline getiriyor." dedi.

Koç, Türk kurumların Bosna Hersek'in dört bir yanında hayata geçirdiği projelerin Bosna Hersek'e karşı yoğun ve karşılıksız sevginin eseri olduğunu kaydederek, "Tüm ibadethanelerin kutsal ve korunmasının insanlık vazifesi olduğunu unutmamamız gerekiyor." diye konuştu.

ABD'nin Saraybosna Büyükelçisi Eric Nelson da tarihi bir öneme sahip Alaca Camisi'nin yeniden ibadete açılması vesilesiyle bugün Foça'da farklı dinlerden insanların bir araya gelmesinden duyduğu memnuniyeti dile getirdi.

Foça'nın acı dolu geçmişinin asla unutulmaması gerektiğini dile getiren Nelson, "Alaca Camisi'nin yeniden inşa edilmesinin, Foça halkının huzur bulmasına ve yaralarının sarılmasına vesile olmasını temenni ediyorum." dedi.

Foça Belediye Başkanı Radisav Maşiç de ülkedeki İslam kültürünün en önemli eserlerinden birinin Foça'ya geri döndüğünü belirterek, "Alaca Camisi sanatın ve İslam kültürünün gücünün anıtıdır." dedi.

İlahilerin okunduğu törende, protokol konuşmalarının ardından Türkiye Diyanet İşleri Başkan Yardımcısı Burhan İşliyen dua etti. Camide ilk ezanın okunması ve kurdele kesimi ile resmi açılış töreni sona erdi.

Kayhan Gül - AA