Çanakkale Kara Savaşları'nın 103. yılı dolayısıyla 57. Alay Şehitliği ve Şehitler Abidesi'nde tören yapıldı. Yabancı ülkeler de kendi şehitlerini ülkelerine özel anıtlarda düzenlenen törenlerle andı.

Çanakkale Şehitler Abidesi'ndeki tören

Abidedeki tören, Türkiye Cumhuriyeti adına Kültür ve Turizm Bakan Yardımcısı Hüseyin Yayman'ın, anıta ay yıldız motifli çelenk sunmasıyla başladı.

Saygı duruşunda bulunulması, tören kıtası tarafından saygı atışı yapılması ve İstiklal Marşı eşliğinde göndere Türk bayrağının çekilmesiyle devam eden törende, 18. Mekanize Piyade Tugay Komutanı Tuğgeneral Mustafa Yaşar Arslanhan, günün önem ve anlamını belirten bir konuşma yaptı.

"İtilaf devletleri" adına İngiltere'nin Avrupa ve Amerika'dan Sorumlu Devlet Bakanı Alan Duncan, Türkiye Cumhuriyeti adına Kültür ve Turizm Bakan Yardımcısı Hüseyin Yayman'ın konuşmalarıyla süren törende, Kur'an-ı Kerim tilavetinin ardından İl Müftüsü Arif Gökçe tarafından Çanakkale Cephesi'nde şehit düşen askerler için dua edildi.

Erdoğan Ünlü'nün ''Çanakkale Cephesi'nden mektup'' performansını sergilediği törende, Kültür ve Turizm Bakanlığı İstanbul Tarihi Türk Müziği Mehteran Takımı'nın konseri, özellikle yabancı misafirlerce ilgiyle izlendi.

Daha sonra tören geçişi yapıldı. Tören geçişine, Türk askerlerinin yanı sıra yabancı askerler, gaziler ve öğrenciler katıldı.

SOLOTÜRK'ten nefes kesen gösteri

Tören geçişinin ardından Bakan Yardımcısı Yayman ve beraberindekiler, Çanakkale Boğazı'na bakan seyir alanına geçti.

Dünyada F-16 jet uçağıyla gösteri yapabilen sayılı akrobasi timlerinden Hava Kuvvetleri Komutanlığının ekibi SOLOTÜRK'ün, Çanakkale Boğazı semalarındaki gösterisi, yerli ve yabancı izleyicilerden büyük ilgi gördü.

Daha sonra Bakan Yardımcısı Yayman ve İngiltere'nin Avrupa ve Amerika'dan Sorumlu Devlet Bakanı Duncan, "Şehitlik Defteri"ni imzaladı. Yayman ve beraberindekiler, ardından şehit mezarlarına karanfil bıraktı.

Fransız Anıtı'nda da tören düzenlendi

Çanakkale Kara Savaşları'nın 103. yılı kapsamında tarihi Gelibolu Yarımadası'ndaki Fransız Anıtı'nda tören düzenlendi.

Törene, Kültür ve Turizm Bakan Yardımcısı Hüseyin Yayman, Yeni Zelanda Genel Valisi Patsy Reddy, Birleşik Krallık Avrupa ve Amerika'dan Sorumlu Bakanı Sir Alan Duncan, Fransa Savunma Ataşesi Colonel Valery Sens, Avustralya İçişleri Bakanı Peter Dutton, Çanakkale Valisi Orhan Tavlı, Çanakkale Savaşları Gelibolu Tarihi Alan Başkanı İsmail Kaşdemir ile askeri erkan katıldı.

Törende konuşan Fransa'nın Ankara Büyükelçiliği Savunma Ataşesi Valery Sens, savaşta hayatını kaybeden askerleri anmak için düzenlenen törene katılanlara teşekkür etti.

Türk boğazlarının kontrolünü ele geçirmek için bu topraklara 80 bin Fransız askerinin geldiğini hatırlatan Sens, tıpkı ulusal sınırları savunmak ve ülkenin çıkarlarını korumak için Fransa'da silah kuşananlar gibi Gelibolu'da konuşlandırılan askerlerin de zor koşullarla karşılaştığını kaydetti.

Sens, Fransız askerlerin Çanakkale'de siperlere sıkıştırıldığını, zor iklim koşullarıyla karşı karşıya kaldığını anlatarak, "Fethetmeye çalıştıkları bu topraklar, ailelerinden, köylerinden, memleketlerinden uzaktaki bu askerlerin mezarı oldu. Bugün, burada aynı savaşlarda hayatını kaybeden İngiliz, Avustralyalı, Yeni Zelandalı ve Türk askerlerin gösterdikleri fedakarlıkları onurlandırmak amacıyla toplandık." diye konuştu.

Fransız Anıtı'nda 12 bini kimliği belirlenemeyen, toplam 14 bin askerin mezarının bulunduğunu dile getiren Sens, şunları kaydetti:

"Bugün, onların anısını onurlandırarak, geçmişin acı günlerini de hatırlıyoruz. Dünün düşmanlarının barışmasının, halklarımızın kardeşliğinin ve ülkelerimizin barış yolunda uzun vadede beraber mücadele etme kararlılığının ve taahhüdünün her zamankinden daha çok canlı simgesi olan bu alanda hazır bulunduğunuz için hepinize tekrar teşekkür ederim."

Konuşmanın ardından Türkiye'yi temsilen Yayman, Tavlı ve Kaşdemir ile törene katılan ülke ve uluslararası organizasyonların temsilcileri anıta çelenk koydu.

Saygı duruşunda bulunulması, İstiklal Marşı ve Fransa milli marşının okunmasının ardından anıttaki mezarlara karanfiller bırakıldı.

Tören, ülke temsilcilerinin anı defterini imzalamasıyla sona erdi.

İngiliz Milletler Topluluğu Anıtı'nda da tören düzenlendi

Çanakkale Kara Savaşları'nın 103. yıl dönümü dolayısıyla Gelibolu Yarımadası'ndaki İngiliz Milletler Topluluğu Anıtı'nda da tören düzenlenendi.

Türk yetkililere düzenlenen töreni mümkün kıldıkları için teşekkürlerini sunan Chilcott, "Çanakkale seferinde savaşanların ve hayatını kaybedenlerin anıldığı Halles Anıtı'ndaki, yani yarın 103 yılını tamamlamış olacak olayların başladığı sahnedeki, Milletler Topluluğu ve İrlanda anma törenine hoş geldiniz." ifadelerini kullandı. 

Çanakkale'de savaşanları, yaralananları ve hayatını kaybedenleri yerinde anmanın 1925'e kadar uzanan bir geçmişi olduğuna dikkati çeken Chilcott, "(Bu törenler) Yarımada'daki sahillerden birinde yapılan ilk anma törenine kadar uzanıyor. Bugün bu törene katılarak 90 yıllık geçmişe sahip, kalıcı ve onurlu bir anma geleneğinin parçası olmuş oluyoruz." diye konuştu. 

Çanakkale Tarihi Alanlar Genel Müdürlüğü ve Milletler Topluluğu Şehitlikler Komisyonu'nuna şehitliklerde sürdürdükleri çalışmalardan ötürü teşekkürlerini ve takdirlerini sunan Chilcott, "Çanakkale'deki anıt yerleri Türk halkının egemen topraklarıyla çevrili. Bu anma törenini Türkiye Cumhuriyeti hükümetinin iş birliği ve cömert desteği olmadan yapmak mümkün değil." değerlendirmesinde bulundu.

Chillcott, şehitliklerin anmanın nasıl yapılması gerektiğinin en güzel fiziki örneğini sunduğunu sözlerine ekledi. 

Törene, Yeni Zelanda Genel Valisi Patsy Reddy, Avustralya İçişleri Bakanı Peter Dutton, Kültür ve Turizm Bakan Yardımcısı Hüseyin Yayman, Çanakkale Valisi Orhan Tavlı ve Fransa Savunma Ataşesi Colonel Valery Sens katıldı.

Çanakkale Kara Savaşları'nın 103. yılı dolayısıyla 57. Alay Şehitliği'nde anma töreni düzenlendi.

Gelibolu Tarihi Alanı'nda yer alan şehitlikteki tören, Türkiye Cumhuriyeti hükümeti adına Kültür ve Turizm Bakan Yardımcısı Hüseyin Yayman, Türk Silahlı Kuvvetleri adına 1. Ordu Komutanı Orgeneral Musa Avsever ve İtilaf Devletleri adına Birleşik Krallık Avrupa ve Amerika'dan Sorumlu Bakanı Sir Alan Duncan tarafından anıta çelenk bırakılmasıyla başladı. 

Saygı duruşunda bulunulması ve saygı atışının ardından İstiklal Marşı eşiliğinde Türk bayrağı göndere çekildi.

Törende, Başbakan Binali Yıldırım'ın mesajının okunmasından sonra TSK adına konuşmayı Piyade Albay Serhat Demirbaş yaptı.

Demirbaş, Çanakkale'de çarpışan kahramanların her birinin 57'inci Alay'ın birer ferdi olduğunu söyledi. 

Çanakkale'de 103 yıl önce gerçekleşen muharebelerin, tarihin akışını değiştiren ve destanlaşan başarılarla dolu olduğunu hatırlatan Demirbaş, "18 Mart 1915 tarihinde boğazı geçemeyeceğini anlayan müttefikler, deniz harekatıyla ulaşamadıkları amaçlarını gerçekleştirmek için karaya asker çıkarmaya ve yeni bir taarruza karar vermişlerdi." diye konuştu.

İtilaf Devletlerine mensup 30 bin 962 kişilik kuvvetin, 25 Nisan 1915 sabahı, harp gemilerinin yoğun ateş desteğiyle Arıburnu'nda karaya çıktığını, Conkbayırı'na doğru hızla ilerlemeye başladığını anlatan Demirbaş, şöyle devam etti:

"Bunun üzerine 19'uncu Tümen Komutanı Yarbay Mustafa Kemal, emir beklemeksizin ve kendi inisiyatifiyle birliklerini bölgenin en kritik ve o saatlerde savunmasız durumda bulunan Kocaçimen Tepe istikametinde harekete geçirmişti. Yarbay Mustafa Kemal, 57'inci Alayı ile düşmanı Kanlısırt'ta karşılıyor ve kumandanlara şu emri veriyordu; 'Ben size taarruz emretmiyorum, ölmeyi emrediyorum. Biz ölünceye kadar geçecek zaman zarfında yerimize başka kuvvetler ve komutanlar kaim olabilir.' Yarbay Mustafa Kemal ve Alay Komutanı Hüseyin Avni Bey, bedrin arslanları kadar şanlı olan 57. Alay'ın en ön saflarında çarpışıyordu. Bir siper alınıyor, diğer sipere geçiliyor, diş dişe, gırtlak gırtlağa mücadele ile tarihin en muhteşem kahramanlık destanı burada yazılıyordu."

Demirbaş, 57. Piyade Alayı'nın Çanakkale muharebelerinden sonra Galiçya Cephesi'nde savaştığını hatırlattı.

Alayın, 1. Dünya Savaşı'nın sonuna doğru Filistin cephesine intikal ettiğini kaydeden Demirbaş, "Filistin cephesinde bir yıl boyunca çok sayıda muharebeye katılmıştır. Nablus Muharebesi'nde çoğunluğu şehit düşünce ordu bünyesinden çıkarılmış ve aziz hatırasına saygı sebebiyle bir daha da kurulmamıştır." ifadelerini kullandı. 

Demirbaş, şehitlere ithafen şunları dile getirdi:

''Yattığınız bu topraklarda rahat uyuyunuz. Bizler gücümüzü, manevi varlığınızdan ve asil ruhlarınızdan alıyoruz. Zaferleri ve mazisi insanlık tarihiyle başlayan Türk Silahlı Kuvvetleri, 'Vatan sana canım feda' diyen mehmetçikler ve 'Vatan sağ olsun' diyen analar var oldukça, dünyanın sayılı güçlerinden biri olarak, aziz milletimiz ve vatanımızın bekası ile bölgesindeki barış ve huzurun güvencesi olmaya devam edecektir.''

Albay Demirbaş, Gazi̇ Mustafa Kemal Atatürk ve kahraman si̇lah arkadaşlarını, vatan, millet ve bayrak sevgisiyle hayatlarını feda eden azi̇z şehitleri, ebedi̇yete intikal etmiş kahraman gazi̇leri rahmet ve şükranla andıklarını, azi̇z hatıraları önünde saygıyla eği̇ldiklerini sözlerine ekledi.

Törende, Kur'an-ı Kerim tilaveti ve Çanakkale Cephesi'nde şehit düşen askerler için dua edilmesinin ardından 1. Ordu Komutanı Orgeneral Musa Avsever ''Şehitlik Defteri''ni imzaladı.

Tören, Bakan Yardımcısı Yayman ve beraberindekilerin şehit mezarlarına karanfil bırakmasıyla sona erdi.

Programa, 1. Ordu Komutanı Orgeneral Musa Avsever, Zelanda Genel Valisi Patsy Reddy, İngiltere'nin Avrupa ve Amerika'dan Sorumlu Bakanı Sir Alan Duncan, İngiltere'nin Ankara Büyükelçisi Dominick Chilcott, Fransa Savunma Ataşesi Colonel Valery Sens, Avustralya İçişleri Bakanı Peter Dutton, Çanakkale Valisi Orhan Tavlı, Çanakkale Savaşları Gelibolu Tarihi Alan Başkanı İsmail Kaşdemir ile çok sayıda yerli ve yabancı yetkililer, gaziler ve Türkiye'nin çeşitli kentlerinden gelen izciler katıldı.

Hüseyin Yesilkavak-Tuğçenur Yılmaz-Sinan Balcıkoca -AA