Arkeolog Teslime Karaaslan'ın sunuculuğunu yaptığı programda ünlü ressam Doç. Dr. Erol Yıldır, ünlü Çeçen Kuleleri'nin 18. yüzyıla kadar savunma ve haberleşmede çok etkin rol oynadığına dikkat çekti

Doç. Dr. Erol Yıldır, Türkiye'deki tek Çeçen Kulesi'nin bulunduğu Kahramanmaraş'ın Göksun İlçesinin Çardak mahallesinde doğan bir akademisyen olarak, konu hakkındaki ilk kapsamlı bilimsel yayına imza atan isimdi.

1997 yılında yayınlanan Vaynah Kuleleri adlı eserinde, Kuzey Kafkasya'da Vaynah Kule Mimarisi ve kulelerin tarihi konusunda önemli bilgilere yer verdi. Daha sonra konuyla ilgili yayınlanan tüm eserler bu kaynaktan beslendi.

ÇEÇEN KULELERİNİN MOĞOL İSTİLASINI ENGELLEDİĞİ BELİRTİLİYOR

Kökenlerinin Urtatu ve İskitlere kadar uzandığı da iddia edilen Çeçen Kuleleri, Arkeoloji TV'de yayınlanan Arkeoloji'den Sanat'a adlı programda yeniden gündeme getirildi.

Arkeolog Teslime Karaaslan'ın sunuculuğunu yaptığı programın daimi konuğu olan ünlü ressam Doç. Dr. Erol Yıldır, ünlü Çeçen Kuleleri'nin 18. yüzyıla kadar savunma ve haberleşmede çok etkin rol oynadığına dikkat çekti ve "Hatta Moğol istilasının da bu kuleler sayesinde önlendiği söylenir" dedi.

VAYNAH KULELERİ KENDİNE HAS ÖZELLİKLERE SAHİP

Çeçen kulelerinin yüzlercesinin Kafkasya’da halen Çeçenistan, İnguşetya ve Osetya’da bölgelerinde ayakta durduğunu belirten Doç. Dr. Yıldır, "Dörtgen tabanlı, piramidal, içten basamaklı, sivri çatılı Vaynah Kuleleri, çok işlevli inşa edilmiştir ve kendine has özelliğe sahiptir" dedi.

Doç. Dr. Erol Yıldır, "Savunmanın yanı sıra haberleşme amaçlı da kullanılan kuleler, üç ya da dört katlı olarak inşa edilmiş ve depo olarak da kullanılmış. Günümüzde bir kısmı halen ayakta olan kulelerin bulunduğu mekân Kafkasya coğrafyasıdır. Kafkasya’nın hem kuzeyinde hem güneyinde bulunurlar. Ama ben Kafkasya’nın kuzey doğusunda olan ve bugünkü Çeçenya İnguşetya ülkelerinin olduğu yerdeki kulelerden bahsetmek istiyorum. Vaynah kuleleri olarak tanımlanan bu kuleler Moğol istilası döneminde Kafkasya’da o zamanki Çeçenya ve İnguşitya topraklarında yaşayan insanların kendilerini savunma amacıyla geliştirdiği mimari yapılardır. Bu kuleler aynı zamanda müstakil gözetleme kuleleri olarak kullanıldığı gibi köylerde stratejik noktalarda varlığını sürdürmüştür. Bazı yerleşim yerlerinde Vaynah kulelerinin 16-17 tane bir arada yapılmış örnekleri var. Yaklaşık 1000 yıl önce yapılmış örnekleri mevcut. Günümüze 200-300 adet kadarı ulaşmış durumda" açıklamsında bulundu.

ŞEYH ŞAMİL DE BU KULELERİ KULLANDI

Kafkas Kartalı adıyla efsaneleşen Kafkasya Kahramanı Şeyh Şamil'in de bu bölgede Ruslara karşı savaştığını hatırlatan Doç. Dr. Yıldır, " Bu kulelerin tarih boyunca yapılan savaşlarda özellikle Şamil Dönemi yapılan 1830-1860 arası 30 yıllık süreçte Rusların bölgeye getirdiği toplar ve ateşli silahlar ile bölge halkının Ruslara karşı direncini kırmak amacıyla o kulelerin toplar ile yıkıldığını görmekteyiz. Birçoğu şimdi yeniden imar ediliyor. Bölge halkı bu kulelerin kendi kültürlerine özgü bir yapı olduğunu kanıksamış durumda. Gereken önem veriliyor.."

VAYNAH KULELERİNİN MİMARİSİ

Doç. Dr. Erol Yıldır'ın verdiği bilgilere göre; Taban genişliği 6,6 metre olan kuleler, yukarı çıkıldıkça daralıyor ve 3,3 metreye kadar düşüyor. Kulelerin yapımında taş ve ahşap malzemeler kullanılmış. Taş malzemeler sadece gövde kısmında kullanılmış. Ahşap genelde iç katlarda kullanılmış. Kuleler piramidal yapıdadır. Yükseklikleri ise 30-35 metreye kadar ulaşabiliyor. 

"Bu kuleleri orijinal kılan özelliklerden biri Dünyadaki diğer kulelerden farklı olarak çatılarının da piramidal ve basamaklı yapılmış olması" diyen Yıldır, sözlerini şöyle noktalıyor: "Bu yapılar dünya literatürüne girmiş durumda. Bazı kulelerinde Unesco miras listesine alınması için müracaatta bulunuldu. Ben Türkiye’ye yakın olan bu kuleler diyarını insanlarımızın gezerek görmesini isterim."

arkeolojikhaber.com